Την τελευταία τετραετία η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για την διακίνηση των δεδομένων από και προς την Ευρώπη, με την θέση της χώρας και τα στρατηγικά πλεονεκτήματά της να προσελκύουν κολοσσούς και να φέρνουν καταιγίδα επενδύσεων .
Ο γαλλικός κολοσσός Data4 με τα επενδυτικά πλάνα ύψους 500 εκατ. ευρώ είναι ο τελευταίος μεγάλος παίκτης που έχει μπει στην κούρσα για την ελληνική αγορά data center που υπόσχεται αλματώδη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια. Η Microsoft από το 2020 τρέχει την επένδυση της για τη δημιουργία τριών data center με τα τελευταία προβλήματα να ξεπερνιούνται αυτή την εβδομάδα και να βγαίνουν επιτέλους οι οικονομικές άδειες, ενώ μεγάλη κινητικότητα καταγράφει η αγορά.
Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε εξάλλου και η εξαγορά της ελληνικής Lamda Hellix από την Digital Realty που επεκτείνει το αποτύπωμά της, και η ιταλική Sparkle αυξάνει βηματισμό στη χώρα που αναμένει και την είσοδο των Google, Amazon, ενώ απέναντι έχει απομείνει η Lancom ως η μοναδική ελληνική εταιρεία που σημειώνει αλματώδη ανάπτυξη και καταγράφει έντονη δραστηριότητα σε Θεσσαλονίκη και Κρήτη.
Εκτιμάται ότι η χώρα μας θα αποτελέσει ένα από τα σημεία όπου η κίνηση των δεδομένων θα διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα δυόμιση χρόνια, καθώς μαζί με Βουλγαρία και Τουρκία αποτελούν πολύ σημαντικούς προορισμούς για την επέκταση του τηλεπικοινωνιακού δικτύου της Ευρώπης.
Η προνομιακή θέση της Ελλάδας ως κόμβου μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής την καθιστά ιδανική τοποθεσία για διεθνή έργα συνδεσιμότητας και οι επενδύσεις στα data center πρόκειται να ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ελληνική οικονομία.
Η Ελλάδα αποτελεί κόμβο που συνδέει Ευρώπη, Ασία και Αφρική και είναι η συντομότερη οδός για τα υποβρύχια καλώδια που περνάνε από τη Διώρυγα του Σουέζ ώστε να φτάσουν σε Βαλκάνια, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 2024, 20 υποθαλάσσια καλώδια θα συνδέουν την Ελλάδα με την περιοχή της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας.
Σύμφωνα με μελέτες της Data4, μέχρι το 2030, ο αριθμός των data centers στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5 φορές, φτάνοντας περίπου τα 23 GW εγκατεστημένης ισχύος, με σχεδόν την μισή ισχύ να κατευθύνεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση σε αυτήν τη θεμελιώδη τάση, και η ανάπτυξη της αγοράς στη χώρα μας πρόκειται να είναι αλματώδης, καθώς τα data center θα φτάσουν τα 24 μέχρι το 2030 με την συνολική ισχύ τους να ανέρχεται σε 139 MW από 34MW που είναι σήμερα.
Το χαμηλό κόστος για την απόκτηση γης και η υψηλή διαθεσιμότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που απαντούν στο σημαντικότερο πρόβλημα των data center που είναι το ενεργειακό, κάνουν την Ελλάδα θελκτικό προορισμό για επενδύσεις. Σύμφωνα με τη Research and Markets, η αγορά πρόκειται να τρέξει με σχεδόν διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης την επόμενη πενταετία (9,9% ετησίως), με την αξία της από τα 763,8 εκατ. δολάρια που είναι σήμερα να εκτιμάται ότι θα φτάσει στα 1,35 δισ. δολάρια το 2029, προσελκύοντας διεθνείς κολοσσούς και έντονη δραστηριότητα από εγχώριους παίκτες.
Οι επενδύσεις που τρέχουν στην Ελλάδα
Μία από τις ισχυρότερες εταιρείες παγκοσμίως στην αγορά ανάπτυξης και διαχείρισης data centers, η Data4 απέκτησε παρουσία στη χώρα μας καθώς σχεδιάζει να επεκτείνει την παρουσία της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με πλάνο επενδύσεων ύψους 500 εκατ. έχει την Ελλάδα σε κεντρικό πλάνο στον σχεδιασμό της καθώς αποτελεί και το παρθενικό της βήμα στην πολλά υποσχόμενη περιοχή.
Η Data4 που έχει παρουσία εκτός από τη Γαλλία, και σε Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία, θα δημιουργήσει ένα data center campus στην Παιανία ισχύος 90MW στο πλαίσιο ενός επενδυτικού πλάνου ύψους 7 δις. ευρώ έως το 2030 καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει εκτοξεύσει τη ζήτηση για data center.
Υπενθυμίζουμε πως νωρίτερα μέσα στη χρονιά είχε ανακοινωθεί επίσης η κατασκευή ενός data center ισχύος 25 MW από την ΔΕΗ σε συνεργασία με την DAMAC από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τον Φεβρουάριο είχε υπογραφεί μνημόνιο συνεργασία μεταξύ του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του υπουργείου Επενδύσεων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για δημιουργία data center συνολικής ισχύος 500 MW στην Ελλάδα.
Επίσης από τον Απρίλιο έχει ξεκινήσει να τρέχει η κατασκευή του πρώτου από τα τρία data center που πρόκειται να δημιουργήσει η Microsoft στη χώρα μας σε ένα σχέδιο με προϋπολογισμό ύψους 1 δισ. ευρώ και αποτελεί την μεγαλύτερη επένδυση που έχει ενταθεί στο νόμο περί Στρατηγικών Επενδύσεων ενώ έχει υποστηριχθεί από την κυβέρνηση με μεγάλη θέρμη.
Η Google έχει ανακοινώσει επίσης την κατασκευή τριών data center που θα αποτελέσουν το cloud region του τεχνολογικού κολοσσού σε μια επένδυση που εκτιμάται ότι θα αποφέρει 2,2 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία και θα δημιουργήσει 19.400 θέσεις μέχρι το 2030. Η Amazon κλείνει την τριάδα των τεχνολογικών κολοσσών που αποκτούν παρουσία στην Ελλάδα, καθώς θα δημιουργηθεί υποδομή LocalZone (Τοπικές Ζώνες) που αποτελούν υποδομές cloud οι οποίες μειώνουν τον χρόνο απόκρισης εφαρμογών.
Την ίδια στιγμή Lancom και Digital Realty συγκρούονται στην Κρήτη για τη δημιουργία data center, με την ελληνική εταιρεία να προπορεύεται στις εργασίες καθώς παράλληλα τρέχει και την επέκταση του Balkan Gate Thessaloniki. Το Balkan Gate Crete που θα αποτελέσει τη νότια πύλη της χώρας προς τα Βαλκάνια αλλά και το σταυροδρόμι που θα προσφέρει την καλύτερη όδευση από Ασία, Αφρική και Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στο πρώτο εξάμηνο του 2025 από την Lancom.
Καμπανάκι για τις ενεργειακές ανάγκες
Η αναβάθμιση των υποδομών ενέργειας αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα νέα δίκτυα που αναπτύσσονται και τα data center, με τις μονάδες «πράσινης» ενέργειας να έχουν βρεθεί στο προσκήνιο ώστε να καλυφθεί το κενό με φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις παροχής ενέργειας.
Το επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ που τρέχει στοχεύει να αυξήσει τον ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυα έως τα 29GW μέχρι το τέλος της δεκαετίας, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Επιπλέον, σχεδιάζεται να υπάρξει και από το υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας μια επιτροπή που θα περάσει από «κόσκινο» τις επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν σε ΑΠΕ ώστε να απελευθερωθεί ηλεκτρικός χώρος.
Την απάντηση σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, που δημιουργεί το γεγονός ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε κόμβο διακίνησης δεδομένων και θέλει να επενδύσει στην Τεχνητή Νοημοσύνη, θέλει να δώσει η κυβέρνηση καθώς σχεδιάζεται η χαρτογράφηση της ενεργειακής επάρκειας περιοχών, ώστε να «δέσουν» επενδύσεις σε data centers και διαχείριση δεδομένων.
Στα πολύτιμα για την Τεχνητή Νοημοσύνη, data center, η κατανάλωση ενέργειας εκτινάσσεται από τη συνεχή 24ωρη χρήση βαριών κλιματιστικών, χωρίς τα οποία οι υπολογιστές και οι διακομιστές θα υπερθερμαίνονταν. Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, της Ιρλανδίας και της Μαλαισίας, η ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία όλων των κέντρων δεδομένων που σχεδιάζουν να κατασκευάσουν σε πλήρη δυναμικότητα υπερβαίνει τη διαθέσιμη προσφορά ανανεώσιμης ενέργειας, σύμφωνα με ανάλυση των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων από το Bloomberg.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Cornell, η εκπαίδευση μοντέλων όπως το GPT-3 καταναλώνει ενέργεια που αντιστοιχεί με 10 συνεχόμενες ώρες καύσης άνθρακα. Επιπλέον αυτά τα μοντέλα αυτά δεν εκπαιδεύονται μόνο μια φορά. Μοντέλα LLM όπως το Chat GPΤ πρέπει να εκπαιδεύονται συστηματικά με τα πιο πρόσφατα δεδομένα όχι μόνο για να παραμένουν σχετικά και ακριβή, αλλά και για να παρέχουν βελτιώσεις με την πάροδο του χρόνου.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της Τεχνητής Νοημοσύνης φαίνεται πως είναι τελικά μεγάλο για τον πλανήτη και πιθανότατα να μεγαλώσει περαιτέρω καθώς τα μοντέλα εξελίσσονται και οι εταιρείες επενδύουν για τη συνεχή εκπαίδευσή τους. Επίσης ο ενθουσιασμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη έχει οδηγήσει πολλούς να χρησιμοποιούν εφαρμογές της χωρίς να αντιλαμβάνονται την κατανάλωση ενέργειας.