Ολ. Αναστασοπούλου στο BD: Το σχέδιο ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού

Πολλαπλές προκλήσεις αντιμετωπίζει ο κλάδος του θαλάσσιου τουρισμού στην χώρα, που πρέπει να διαφοροποιήσει το προϊόν που προσφέρει ώστε να είναι ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο επίπεδο, υποστηρίζει η γενική γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Ολυμπία Αναστασοπούλου, σε συνέντευξή της στο Business Daily.

Επίσης, σημειώνει ότι προχωράει με γοργά βήματα η υλοποίηση της μεταρρυθμιστικής ατζέντας για τον θαλάσσιο τουρισμό από τις αρχές του 2022, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των προορισμών για τα Super-Yachts του κόσμου από πέρυσι.

• Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθεια της να γίνει κορυφαίος προορισμός για τον θαλάσσιο τουρισμό;

Ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης της εθνικής και τοπικής οικονομίας μας με τη συνολική οικονομική συμβολή του να ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις στο 1,4-1,5% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ η έμμεση συμβολή θεωρείται ότι είναι 4 με 5 φορές υψηλότερη.

Ωστόσο πίσω από τις αδιαμφισβήτητες δυνατότητες και την ομορφιά των παράκτιων περιοχών μας, κρύβονται διαρθρωτικά προβλήματα και προκλήσεις, που παρεμποδίζουν την ικανότητα του κλάδου να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να δώσει την απαραίτητη ώθηση για ανάπτυξη.

Ο θαλάσσιος τουρισμός έχει μεγάλες διαφορές από τους άλλους τουριστικούς κλάδους. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεών του έχουν να αντιμετωπίσουν την έντονη εποχικότητα, μια διαρκώς μεταβαλλόμενη ζήτηση, όπως και την περιορισμένη εφαρμογή καινοτόμων λύσεων.

Ο παγκόσμιος τουριστικός ανταγωνισμός έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και το διακύβευμα για τη χώρα μας είναι να παραμείνει ο κλάδος ανταγωνιστικός και οι ακτές και τα νησιά μας ελκυστικά σε τουρίστες και επενδυτές.

Με αυτή τη προοπτική, ο Θαλάσσιος Τουρισμός με την ευρύτερη έννοια είναι κορυφαία μας προτεραιότητα που περιλαμβάνει τις Μαρίνες συνδυαστικά με το Yachting & τον Ναυταθλητικό/Καταδυτικό τουρισμό. Στην προσπάθειά μας αυτή πολύτιμα εργαλεία αποτελούν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και συγκεκριμένα η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ τομέα Τουρισμού (ΕΔΕΤΤ) καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) σε κρίσιμα για την τουριστική ανάπτυξη έργα.

Αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο και να προσελκύουμε επισκέπτες δώδεκα μήνες τον χρόνο, ο κλάδος του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού πρέπει να διαφοροποιήσει το προϊόν που προσφέρει. Γι’ αυτό το λόγο, η στρατηγική μας περιέχει συγκεκριμένες προτάσεις για την προώθηση των δεξιοτήτων και της καινοτομίας μέσω της στοχευμένης χρήσης των σύγχρονων τεχνολογιών.

Άλλωστε, οι πιέσεις που δέχονται τα παραθαλάσσια θέρετρα δεν είναι μόνο οικονομικές. Οι ακτές μας είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες ευρωπαϊκές περιοχές. Συνεπώς δέχονται πολλαπλές περιβαλλοντικές πιέσεις. Η προώθηση της βιωσιμότητας και της αειφορίας στον τουριστικό κλάδο είναι σημαντική καθώς το φυσικό μας περιβάλλον συνιστά συγκριτικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση τουριστών.

Τούτων λεχθέντων, στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τον κλάδο να προσαρμοσθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και να βοηθήσουμε τις παράκτιες περιφέρειες και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις πολλαπλές προκλήσεις, ώστε ο θαλάσσιος τουρισμός να αποτελέσει βασική κινητήρια δύναμη της τοπικής οικονομίας. Προέχει λοιπόν να βελτιώσουμε τις επιδόσεις και την ανταγωνιστικότητα. Δηλαδή, να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχικότητας, όπως και της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Να παράσχουμε επίσης ένα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

Στοχεύοντας στην εξασφάλιση συνθηκών για τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των ανά τη χώρα ειδικών τουριστικών υποδομών, με στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος ικανού να προσελκύσει επενδύσεις, αλλά και τις διατάξεις του Ν. 4442/16 για την επιτάχυνση αδειοδότησης επιχειρήσεων, θεωρήθηκε επιτακτική η ανάγκη προώθησης νομοθετικών ρυθμίσεων για την απλοποίηση και βελτιστοποίηση του πλαισίου δημιουργίας και λειτουργίας τουριστικών λιμένων.

Η ψήφιση τον Απρίλιο του 2022 του σχετικού θεσμικού πλαισίου (Ν. 4926/22) με τις βελτιωτικές αλλαγές συνέβαλε στο να επιταχυνθούν σημαντικά οι σχετικές διαδικασίες χωροθέτησης, παραχώρησης και αδειοδότησης στους τουριστικούς λιμένες με τελικό στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στον τομέα των υποδομών θαλάσσιου τουρισμού.

Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στο ολιστικό μας σχέδιο για την ουσιαστική αναβάθμιση του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο να το καταστήσουμε φορέα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας μας διεθνώς.

• Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μεγάλη αύξηση στον αριθμό των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα με ιδιωτικό σκάφος. Έχουμε κάποια εκτίμηση σχετικά με αυτόν τον αριθμό; Δεδομένης της ισχυρής ανάπτυξης του κλάδου, υπάρχει πρόβλεψη για το πόσοι ενδεχομένως θα επισκεφθούν την Ελλάδα με σκάφος αναψυχής τα επόμενα χρόνια;

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για τα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής προκύπτουν ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα ως προς τους επισκέπτες που επιλέγουν να ναυλώσουν σκάφη αναψυχής στην χώρα μας για τις διακοπές τους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, το 2019 υπήρχαν 6.109 επαγγελματικά σκάφη αναψυχής με τα παρακάτω στοιχεία: Το 71,8% των επαγγελματικών σκαφών έχει μήκος από 10-15 μέτρα, ενώ στον στόλο υπάρχουν σκάφη με μήκος μικρότερο από 10 μέτρα αλλά και σκάφη με μήκος μεγαλύτερο των 60 μέτρων.

Τουλάχιστον το 5,7% του επαγγελματικού στόλου σκαφών αναψυχής εντάσσεται στην κατηγορία των Mega-Yachts (σκάφη άνω των 24 μέτρων). Πρόκειται για περίπου 350 σκάφη τα οποία απαιτούν ειδικές λιμενικές εγκαταστάσεις εντός των τουριστικών λιμένων για την εξυπηρέτησή τους. To 63% περίπου του στόλου είναι ιστιοφόρα σκάφη και το 37% μηχανοκίνητα. Επιπλέον και σύμφωνα με το Bloomberg, η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή των Super-Yachts από τον Ιούνιο του 2021, ενώ κατατάσσεται στο top-3 των πιο δημοφιλών προορισμών στην αγορά ναυλώσεων παγκοσμίως με μερίδιο αγοράς 17%, πολύ κοντά στη Νότια Γαλλία (20% της αγοράς) και την Ιταλία (19%).

Συνολικά σύμφωνα με τους Super Yachts Times o συνολικός αριθμός των Super-Yachts (μήκους άνω των 30 μέτρων) το 2021 ανήλθε στα 5.396, και ταυτόχρονα βρίσκονται υπό κατασκευή 604 νέα (ο μεγαλύτερος αριθμός την τελευταία δεκαετία) εκ των οποίων η πρόβλεψη είναι να παραδοθούν μέχρι το τέλος του 2022 επιπλέον 180 Super-Yachts. Παράλληλα Ελληνικής ιδιοκτησίας είναι το 6,1% του παγκόσμιου στόλου SuperYachts μόνο πίσω από τις ΗΠΑ (23%) και την Ρωσία (9,1%).

• Μπορείτε να μας μιλήσετε για τους σημαντικότερους τουριστικούς λιμένες όπου γίνονται μεταρρυθμίσεις;

Από τις αρχές του 2022 προχωράμε με γοργά βήματα στην υλοποίηση της μεταρρυθμιστικής μας ατζέντας για τον θαλάσσιο τουρισμό και πριν από μερικές εβδομάδες η αρμόδια Επιτροπή Τουριστικών Λιμένων που συγκαλείται από την Γενική Γραμματεία Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης συνεδρίασε για τέταρτη φορά μέσα σε έξι μήνες για τη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν εννέα σημαντικούς τουριστικούς λιμένες σε όλη τη χώρα και οι οποίοι προχώρησαν στα επόμενα στάδια. Συγκεκριμένα:

1.  Μαρίνα στον Όρμο Πάνορμο του Δ. Λαυρεωτικής (OLYMPIC MARINE S.A.)
2.  Αγκυροβόλιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Παρθένι Λέρου
3.  Μαρίνα Καλαμαριάς
4.  Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Πουρνιά Λήμνου
5.  Τουριστικός Λιμένας στη θέση Πηδάλι ν. Σύρου.
6.  Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Ποσειδώνιο του Δήμου Θεσσαλονίκης
7.  Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών έμπροσθεν του Ξενοδοχείου «ΜΙΡΑΜΠΕΛΛΟ Α.Ε.»
8.  Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στο Λιμένα Πορτοχελίου Δήμου Κρανιδίου Ν. Αργολίδας
9.  Μαρίνα Αθηνών (ΣΕΦ)

Ταυτόχρονα προχωρούν οι διαδικασίες ώστε να εξεταστούν στις επερχόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Τουριστικών Λιμένων, η Μαρίνα Αλίμου και η Μαρίνα Ρόδου, ενώ εκδόθηκε και η άδεια λειτουργίας του Καταφυγίου Τουριστικών Σκαφών στην Αλύπα Παλαιοκαστρίτσας Κέρκυρας την οποία και εγκαινιάσαμε με τον Υπουργό Τουρισμού στις 3 Αυγούστου.

• Από ποιες χώρες είναι αυτοί που επισκέπτονται την Ελλάδα με σκάφος αναψυχής; Υπάρχουν πληροφορίες για το προφίλ τους;

Στο υπουργείο Τουρισμού προσπαθούμε να συμβάλλουμε τόσο στη συλλογή και ανάλυση των ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς σε όλα τα μεγέθη για την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των στοιχείων αυτών στη χάραξη της τουριστικής προβολής και προώθησης της Ελλάδας διεθνώς, όσο και στη συλλογή και στην επεξεργασία ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων του εισερχόμενου τουρισμού για την ενίσχυση της ελληνικής τουριστικής αγοράς.

Έτσι έχουν δρομολογηθεί μια σειρά από πρωτοβουλίες και ενέργειες όπως:

Α) Η δημιουργία Εθνικού Παρατηρητηρίου για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη που θα αξιοποιεί τα στοιχεία και δεδομένα του Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού, αλλά και τα πορίσματα της έρευνας τουριστικής αγοράς για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του τουρισμού.

Προβλέπεται η δημιουργία μίας κεντρικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας με δυναμικό περιεχόμενο με δυνατότητα συλλογής, αποθήκευσης, διαμοιρασμού και οπτικοποίησης δεδομένων, η απεικόνιση μέσω ενός γεωγραφικού πληροφοριακού συστήματος σε έναν διαδραστικό χάρτη όλων των δεικτών και η στατιστική επεξεργασία, παρουσίαση και ανάλυση δεδομένων.

Η πλατφόρμα θα τροφοδοτείται από τον Δορυφόρο Λογαριασμό Τουρισμού, το Μητρώο Τουριστικών Επιχειρήσεων και άλλους Φορείς Παροχής Δεδομένων. Μέσω της συμμετοχής της χώρας σε διεθνείς πρωτοβουλίες και δίκτυα, θα επιτευχθεί η εναρμόνιση του τουρισμού με τις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης, η συστηματική καταγραφή, συλλογή και αξιολόγηση των δεδομένων που αφορούν στον τουρισμό σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, αξιοποιώντας κάθε συνεργασία με φορείς συλλογής δεδομένων για τον τουρισμό, καθώς και νέα εργαλεία καταγραφής ώστε να υποστηριχθεί η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Β) Η δημιουργία Κέντρου Έρευνας και Παρακολούθησης για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στη Μεσόγειο που θα αποτελέσει τον αποκλειστικό συνεργάτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού σε θέματα μέτρησης και παρακολούθησης της βιώσιμης ανάπτυξης του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού στην Αν. Μεσόγειο.

Γ) Η ίδρυση πιλοτικών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs) και η δημιουργία τοπικών Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (σε κάθε πιλοτικό DMMO). Πιο αναλυτικά το Έργο «Διαχείριση Προορισμών» (Destination Management) είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις αρχές της Πράσινης Ανάπτυξης, αφορά στη βελτίωση της διαχείρισης των προορισμών μέσω της σύστασης και λειτουργίας τοπικών/περιφερειακών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών και Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης.