Ρήτρα αναπροσαρμογής σε δημόσιες συμβάσεις - Πώς θα γίνεται ο υπολογισμός

Την εισαγωγή ρήτρας αναθεώρησης τιμών στις δημόσιες συμβάσεις, προβλέπει το άρθρο 7 νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης που κατατέθηκε στη Βουλή, υπό την προϋπόθεση ότι η αναθέτουσα αρχή διαθέτει τις απαραίτητες πιστώσεις για την εφαρμογή της αναπροσαρμογής.

Με την υποχρεωτική εισαγωγή της ρήτρας θα ορίζονται ρητά οι δυνατότητες αναπροσαρμογής του τιμήματος, προκειμένου αυτές να είναι γνωστές στους διαγωνιζόμενους ήδη από τον χρόνο έναρξης της διαγωνιστικής διαδικασίας. 

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, οι ρήτρες αναπροσαρμογής του τιμήματος μπορούν να χρησιμοποιούνται από τις αναθέτουσες αρχές, υπό τον όρο ότι θα είναι σαφείς, συγκεκριμένες, θα αποτυπώνονται με μαθηματικό τύπο και θα αιτιολογούνται βάσει των ιδιαιτεροτήτων της σύμβασης ή εφόσον οι τιμές των αγαθών προκύπτουν δυναμικά μέσω αναφοράς σε στοιχεία επίσημων παρατηρητηρίων τιμών.

Οι αναπροσαρμογές του τιμήματος δημοσίων συμβάσεων προμηθειών θα γίνονται με αναφορά σε αξιόπιστες και ανεξάρτητες πηγές πληροφόρησης σχετικά με την εξέλιξη των τιμών, όπως τα δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) και δεν θα επαφίενται στην διατύπωση αυθαίρετων αιτημάτων προμηθευτών για υπέρογκες ανατιμήσεις που δεν αντιστοιχούν στην πραγματική εικόνα της αγοράς.

Όπως σημειώνεται, με την προτεινόμενη διάταξη επιδιώκεται η ρύθμιση του ζητήματος των ανατιμήσεων των αγαθών που προμηθεύεται το δημόσιο μέσω δημοσίων συμβάσεων. Πάντως ο νόμος 4412/2016 (άρθρο 53) έδινε τη δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να εισάγουν στα έγγραφα της σύμβασης ρήτρες αναπροσαρμογής, λόγω του χαμηλού πληθωρισμού που επικράτησε από τον χρόνο ένταξης της χώρας στη νομισματική περιοχή του ευρώ. Όμως οι αναθέτουσες αρχές σπανίως αξιοποιούσαν αυτή τη δυνατότητα διότι, όπως εξηγεί ο νομοθέτης, είχαν αδυναμίας να προσδιορίσουν την κατάλληλη μαθηματική σχέση. 

Σημειώνεται ότι, γίνεται διάκριση μεταξύ των χρησιμοποιούμενων μαθηματικών τύπων προσδιορισμού της ρήτρας αναπροσαρμογής για συμβάσεις προμήθειας αγαθών και υπηρεσιών και ιδίως υπηρεσιών καθαριότητας και φύλαξης κτιρίων, το τίμημα των οποίων εξαρτάται σε υψηλό βαθμό από το μισθολογικό κόστος των εργαζόμενων. 

Πως θα γίνεται η αναπροσαρμογή

Στα έγγραφα της σύμβασης για την αναπροσαρμογή της τιμής θα εφαρμόζεται ο τύπος: Τ = Τπροσφοράς Χ (1 ± ΔΤΚ).

Όπου ΔΤΚ: ο δείκτης τιμών καταναλωτή σε ετήσια βάση της συγκεκριμένης κατηγορίας στην οποία υπάγονται τα αγαθά, όπως έχει ανακοινωθεί από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) για τον μήνα που προηγείται του χρόνου παράδοσης των αγαθών, Τπροσφοράς: η τιμή της οικονομικής προσφοράς του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση και Τ: η αναπροσαρμοσμένη τιμή. Η αναπροσαρμογή της τιμής εφαρμόζεται μόνο αν, κατά τον χρόνο παράδοσης των αγαθών, συντρέχουν αθροιστικά οι εξής συνθήκες:

1. έχουν παρέλθει 12 μήνες τουλάχιστον από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών, που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης,
2. ο δείκτης τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) είναι μικρότερος από -1% και μεγαλύτερος από 3%,  
3. η αναθέτουσα αρχή διαθέτει τις απαραίτητες πιστώσεις για την εφαρμογή της αναπροσαρμογής της τιμής.

Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται άλλος τύπος αναπροσαρμογής της τιμής εφόσον αυτός είναι σαφής, συγκεκριμένος, αποτυπώνεται μαθηματικά και αιτιολογείται ειδικά βάσει των ιδιαιτεροτήτων της σύμβασης ή εφόσον οι τιμές των αγαθών υπολογίζονται, βάσει επίσημων τιμών αναφοράς (παρατηρητήρια τιμών).

Στις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιας σύμβασης παροχής γενικών υπηρεσιών, μπορεί να ορίζεται με σαφήνεια στα έγγραφα της σύμβασης όρος περί αναπροσαρμογής της τιμής, οι προϋποθέσεις και ο τρόπος αναπροσαρμογής αυτής.

Ειδικά για τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαριότητας και φύλαξης κτιρίων ορίζεται ότι η τιμή αναπροσαρμόζεται υποχρεωτικά σύμφωνα με τον τύπο: Τ = Τπροσφοράς Χ (1 ± α)

Όπου α: το ποσοστό αύξησης του κατώτατου μισθού εργαζόμενου σε σχέση με αυτόν που ίσχυε κατά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών, Τπροσφοράς: η τιμή της οικονομικής προσφοράς του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση και Τ: η αναπροσαρμοσμένη τιμή. Η αναπροσαρμογή της τιμής εφαρμόζεται μόνο αν η αναθέτουσα αρχή διαθέτει τις απαραίτητες πιστώσεις για την εφαρμογή της.

Η ρήτρα αναπροσαρμογής μπορεί να εφαρμόζεται, με απόφαση της αναθέτουσας αρχής, και σε συμβάσεις για προμήθειες που έχουν ήδη ανατεθεί και εκτελούνται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου. Και σε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαριότητας και φύλαξης κτιρίων που συνάπτονται δυνάμει διαδικασιών ανάθεσης σύμβασης που έχουν ήδη εκκινήσει, καθώς και σε συμβάσεις που έχουν ήδη ανατεθεί και εκτελούνται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου.