Η ραγδαία άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου φέρνει και περισσότερες απάτες μέσω e-shop. Καθώς τα περιστατικά απάτης μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων «φαντάσματα» πληθαίνουν, η κορυφαία πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου, Skroutz άρχισε να εφαρμόζει αυξημένα μέτρα ελέγχου, με σημαντικότερο ότι πλέον θα χρειάζονται τουλάχιστον τρία χρόνια λειτουργίας και τζίρος άνω των 50.000 ευρώ για να φιλοξενηθεί ένα e-shop στην πλατφόρμα.
Η περίπτωση του 365shop που ξεσήκωσε πλήθος διαμαρτυριών στα social media είναι το τελευταίο κρούσμα από μια σειρά περιπτώσεων που επαναλαμβάνονται τα τελευταία χρόνια, με τις αρχές να έχουν μοιράσει εκατοντάδες πρόστιμα έπειτα από καταγγελίες πελατών για επιχειρήσεις που αρπάζουν τα χρήματα των καταναλωτών και εξαφανίζονται.
Η τακτική των επιχειρήσεων που εμφανίζονται ως «αλεξιπτωτιστές» στην αγορά είναι κοινή. Αποτελούν μικρές επιχειρήσεις που είναι είτε Μονοπροσωπικές ΙΚΕ ή Ατομικές Επιχειρήσεις, που δεν διαθέτουν κάποιο φυσικό κατάστημα και έχουν έδρα συνήθως σε κάποια μικρή πόλη, ενώ οι παραγγελίες γίνονται με προπληρωμή είτε με κάρτα, είτε με κατάθεση στην τράπεζα και σχεδόν ποτέ με αντικαταβολή.
Προσελκύουν τους πελάτες με πολύ σύντομους χρόνους παράδοσης των προϊόντων και τιμές που είναι συνήθως πολύ χαμηλότερες από τα υπόλοιπα καταστήματα. Ωστόσο μόλις γίνει η παραγγελία από τον πελάτη, οι χρόνοι παράδοσης συνεχώς μετατίθενται, με διάφορες προφάσεις, ενώ όταν σφίγγει ο κλοιός, «βαράνε κανόνι» και εξαφανίζονται, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να χάνουν τεράστια ποσά, ενώ και τα πρόστιμα που επιβάλλουν συνήθως οι Αρχές μένουν ανείσπρακτα, καθώς όσοι φαίνονται να είναι νομικά υπεύθυνοι είτε δεν εντοπίζονται, ή μετονομάζουν τις επιχειρήσεις τους και συνεχίζουν ανενόχλητοι την δράση τους.
Όπως αναφέρει άνθρωπος με γνώση της αγοράς, από την πλευρά τους, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες, όπως η Skroutz θέτουν αυστηρούς όρους και κριτήρια προκειμένου να ξεχωρίσουν ποιες επιχειρήσεις μπορούν να βρίσκονται στις σελίδες τους, απορρίπτοντας κάθε χρόνο χιλιάδες αιτήματα συνεργασίας σε σχέση με αυτά που εγκρίνονται, ωστόσο πολλοί είναι οι επιτήδειοι που καταφέρνουν να «ξεγελούν» το σύστημα βασιζόμενοι και στις αργές ενημερώσεις εταιρικών αλλαγών μέσω του ΓΕΜΗ.
Πώς έγινε η τελευταία απάτη
Όπως αναφέρει η Skroutz, το κατάστημα 365 SHOP GR, με έδρα την Κατερίνη, δραστηριοποιούνταν στην πλατφόρμα σύγκρισης τιμών από το 2019, συμμετέχοντας σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων, πληρώντας τις τότε ισχύουσες προϋποθέσεις για ένταξη στην πλατφόρμα σύγκρισης τιμών.
Στις 9/02/2022 προέβη σε αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος με έδρα την Αθήνα, ενώ η αλλαγή αναρτήθηκε επίσημα στο ΓΕΜΗ στις 31/3/2022. Τη Δευτέρα 4/4/2022 η πλατφόρμα άρχισε να λαμβάνει τις πρώτες αρνητικές κριτικές για το συγκεκριμένο κατάστημα ενεργοποιώντας έτσι άμεσα τους ελεγκτικούς μηχανισμούς της. Το κατάστημα την ίδια ημέρα αφαιρέθηκε από την πλατφόρμα σύγκρισης τιμών του Skroutz, καθώς διαπιστώθηκε η αλλαγή του καθεστώτος ιδιοκτησίας στο ΓΕΜΗ, για την οποία δεν ήταν ενήμερες ούτε οι τράπεζες με τις οποίες συνεργαζόταν έως τότε το κατάστημα, ενώ ενημερώθηκαν άμεσα και οι καταναλωτές ώστε να προχωρήσουν σε αμφισβήτηση της τραπεζικής τους συναλλαγής.
Στη συνέχεια η Skroutz προχώρησε σε αποζημιώσεις προς τους καταναλωτές που έπεσαν θύμα της συγκεκριμένης σελίδας, είτε προσφέροντας αποζημίωση με μορφή κουπονιού ίσης αξίας με εκείνη της παραγγελίας για τους καταναλωτές που ολοκλήρωσαν την αγορά τους μέσω τραπεζικής κατάθεσης, είτε στηρίζοντας τους καταναλωτές που έκαναν την αγορά τους με κάρτα (χρεωστική η πιστωτική) ώστε να λάβουν πίσω τα χρήματά τους από την εκδότρια τράπεζα της κάρτας μέσω της διαδικασίας αμφισβήτησης συναλλαγής. Έως τώρα έχουν εκδοθεί 106 κουπόνια αξίας: 51,418.75 ευρώ μέχρι την Πέμπτη το απόγευμα.
Εκτόξευση των περιστατικών απάτης μετά την πανδημία
Η εκτόξευση των ηλεκτρονικών αγορών από την πανδημία και έπειτα και η ευκολία σύστασης ΙΚΕ έχουν αποτελέσει έναν εξαιρετικό συνδυασμό ώστε να ανθίσουν οι απάτες στο διαδικτυακό εμπόριο. Σύμφωνα με έκθεση που είχε υποβάλει ο Συνήγορος του Καταναλωτή τον Σεπτέμβριο του 2021, το 24,9% των συνολικών αναφορών που δέχθηκε η Αρχή το 2020 σχετίζονταν με το ηλεκτρονικό εμπόριο, με τον κ. Λευτέρη Ζαγορίτη να αναφέρει πως οι υποθέσεις αυξήθηκαν κατά 113,5% σε σχέση με το 2019.
Ωστόσο, όπως διευκρινίζει η Αρχή, τα πιο σημαντικά προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, αφορούν τη λειτουργία περιορισμένου αριθμού καταστημάτων, που συνειδητά εφαρμόζουν αθέμιτες και παρελκυστικές εμπορικές πρακτικές και δεν χαρακτηρίζουν το σύνολο των e-shops.
Σύμφωνα με τα ευρήματά της, τα κυριότερα ζητήματα, που απασχόλησαν τους πολίτες το 2020 σε σχέση με τις ηλεκτρονικές αγορές, αφορούσαν ανακριβείς ή παραπλανητικές επισημάνσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα προϊόντων, όπως και στη μη παράδοση παραγγελθέντων αγαθών. Άλλο συχνό πρόβλημα ήταν η παρακράτηση χρηματικών ποσών, που είχαν προκαταβληθεί από τους καταναλωτές ταυτόχρονα με τις παραγγελίες τους προς ολοσχερή εξόφληση του τιμήματος των αγαθών. Επίσης, οι πολίτες προχώρησαν συχνά σε καταγγελίες για παντελή έλλειψη ανταπόκρισης σε αιτήματα πληροφόρησής τους σχετικά με την εξέλιξη των συναλλαγών τους.
Δεν είναι εξάλλου και λίγες οι περιπτώσεις όπου οι Αρχές έχουν εντοπίσει περιπτώσεις διαδικτυακής απάτης μέσω e-shop που έχουν ζημιώσει Δημόσιο και πολίτες. Από το 365shop που ήταν το τελευταίο περιστατικό, μέχρι το 2bshop.gr που λειτουργούσε μέσω Skroutz και έκλεισε μυστηριωδώς μετά από καταγγελίες τον περασμένο Νοέμβριο, έχουν υπάρξει πολλά περιστατικά που έχουν απασχολήσει τις Αρχές.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 2020, η Γεν. Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή επέβαλε πρόστιμα που ξεπέρασαν τα 1,7 εκατ. σε τουλάχιστον 15 ηλεκτρονικά καταστήματα για αθέμιτες πρακτικές. Παράλληλα και το ΣΔΟΕ έπειτα από ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν σε διαδικτυακά καταστήματα εντόπισε περιπτώσεις όπου διαπιστώθηκε νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες με χρήση εικονικών τιμολογίων, όπου το κύκλωμα λειτουργούσε μεθοδευμένα ιδρύοντας νομικά πρόσωπα με διαχειριστές και νόμιμους εκπροσώπους άτομα που ήταν δύσκολο να εντοπιστούν και από την δράση των επιχειρήσεων αυτών είχε προκύψει ζημιά για το ελληνικό Δημόσιο που ξεπερνούσε τα 8,5 εκατ. ευρώ μόνο από τη μη απόδοση ΦΠΑ για τα έτη 2018 και 2019, ενώ εκτιμάται ότι η συνολική ζημία ανέρχεται σε ποσό άνω των 15 εκατ. ευρώ.
Επίσης τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2021, το ΣΔΟΕ έπειτα από ελέγχους σε καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου είχε εντοπίσει νέα απάτη που μεταφράζονταν σε απώλειες εσόδων ύψους 14 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο μόνο από μη απόδοση Φ.Π.Α. για τα έτη 2019 και 2020, ενώ εκτιμάται ότι η συνολική ζημία ξεπέρασε τα 30 εκατ. ευρώ.
Γι αυτό εξάλλου και σύμφωνα με στοιχεία πανευρωπαϊκής έρευνας που πραγματοποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει τις αμφιβολίες της για το κατά πόσο τα marketplaces, οι υπηρεσίες κρατήσεων και τα διαδικτυακά καταστήματα ελέγχουν την αξιοπιστία των κριτικών που δημοσιεύονται στις σελίδες τους. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι αρμόδιες αρχές για την προστασία του καταναλωτή κατέληξαν στο συμπέρασμα πως τουλάχιστον το 55% των sites που μπήκαν στο μικροσκόπιο, ενδεχομένως να παραβιάζουν την οδηγία για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Αυξάνει το επίπεδο ασφαλείας η Skroutz
Μετά και το τελευταίο περιστατικό που έχει έρθει να προστεθεί σε όλα τα παλαιότερα, η Skroutz ανακοίνωσε πως αλλάζει τους όρους για την ένταξη των επιχειρήσεων στην πλατφόρμα της, αυστηροποιώντας το πλαίσιο με στόχο να διασφαλιστεί η προστασία των καταναλωτών.
Πλέον για συμμετοχή στην πλατφόρμα Skroutz
- Κάθε κατάστημα που επιθυμεί να εγγραφεί στο Skroutz με το δικό του e-shop θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τουλάχιστον τρεις ετήσιες χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης. Παράλληλα, η εταιρεία θα πρέπει να έχει ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους τουλάχιστον 50.000 ευρώ.
- Αν το κατάστημα έχει λιγότερες από τρεις (κλεισμένες) χρήσεις και καταγράφει ετήσιο κύκλο εργασιών χαμηλότερο των 50.000 ευρώ (σε κάθε χρήση), τότε μπορεί να αξιοποιήσει το Skroutz Marketplace για τα επόμενα δύο χρόνια. Με την πάροδο των δύο ετών, θα μπορεί να αξιολογηθεί το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του redirection μοντέλου.
- Αν η εταιρεία έχει περισσότερες από τρεις χρήσεις και καταγράφει ετήσιο κύκλο εργασιών υψηλότερο των 50.000 ευρώ/χρήση, τότε μπορεί να αξιοποιήσει τόσο το μοντέλο συμμετοχής στην πλατφόρμα σύγκρισης τιμών όσο και το Skroutz Marketplace.
- Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο κινητής τηλεφωνίας, laptop, tablet, κονσόλες παιχνιδιών θα μπορούν να πωλούν τα προϊόντα τους μόνο μέσω του Skroutz Marketplace (για τουλάχιστον δύο χρόνια).
Να υπογραμμιστεί τέλος, ότι τα στοιχεία κάθε εταιρείας ελέγχονται για την εγκυρότητά τους μέσω της εφαρμογής του GSIS (Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων) ενώ είναι υποχρεωτική η εγγραφή στο ΓΕΜΗ (Γενικό Εμπορικό Μητρώο).
Οδηγίες προστασίας από τον Συνήγορο του Καταναλωτή
Ο Συνήγορος του Καταναλωτή συστήνει στους πολίτες:
- Να προτιμούν την πραγματοποίηση αγορών από αξιόπιστα και γνωστά ηλεκτρονικά καταστήματα. Σημαντική ένδειξη αξιοπιστίας είναι η μακρόχρονη λειτουργία των καταστημάτων στην αγορά και η ύπαρξη φυσικής έδρας.
- Να ελέγχουν πάντοτε τις βασικές πληροφορίες που παρέχονται για το ηλεκτρονικό κατάστημα από τον ιστότοπό του. Να αναζητούν, ειδικότερα, την επωνυμία της εταιρείας και τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης ταχυδρομικής διεύθυνσης. Η ύπαρξη μόνο ηλεκτρονικής διεύθυνσης (e-mail) και κινητού τηλεφώνου δεν αρκεί και αποτελεί, μάλιστα, ένδειξη απάτης.
- Να ελέγχουν, οπωσδήποτε, πριν από την πληρωμή ότι ο ιστότοπος παρέχει ασφαλή σύνδεση για τη μετάδοση ευαίσθητων δεδομένων, όπως στοιχείων πιστωτικών καρτών. Να βεβαιώνονται ότι το σύμβολο ασφαλούς μετάδοσης δεδομένων εμφανίζεται στο πεδίο «διεύθυνση του προγράμματος περιήγησης» – browser με τη μορφή HTTPS. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζουν ότι το e-shop διαθέτει SSL (Secure Sockets Layer), δηλαδή πρωτόκολλο ασφαλούς μετάδοσης ευαίσθητων δεδομένων στο Διαδίκτυο, ειδικά για αγορές με πιστωτικές-χρεωστικές κάρτες και paypal.
- Να εντοπίζουν στο Διαδίκτυο τυχόν σχόλια, εμπειρίες ή συστάσεις άλλων καταναλωτών που έχουν ήδη συναλλαγεί με το κατάστημα. Αυτό γίνεται εύκολα, πληκτρολογώντας το όνομα της εταιρείας ή του ηλεκτρονικού καταστήματος σε μία μηχανή αναζήτησης. Να προσεγγίζουν τις συστάσεις με κριτικό μάτι, διότι μπορεί να είναι παραπλανητικές ή κατασκευασμένες.
- Τα αναγνωρισμένα ηλεκτρονικά καταστήματα έχουν στον ιστότοπό τους σήματα εμπιστοσύνης των ενώσεων ηλεκτρονικού εμπορίου και των οργανισμών που διαθέτουν πιστοποιητικά ασφαλείας και απορρήτου προσωπικών δεδομένων. Αυτό δείχνει ότι η εταιρεία είναι αξιόπιστη και ότι τηρεί τους βασικούς κανόνες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, οπότε ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει από αυτήν με ασφάλεια.
- Να αποφεύγουν την πραγματοποίηση αγορών από ηλεκτρονικά καταστήματα που απαιτούν, αποκλειστικά, την προείσπραξη του τιμήματος των αγαθών μέσω πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας, paypal ή τραπεζικού εμβάσματος και δεν διαθέτουν την αντικαταβολή ή την ηλεκτρονική πληρωμή τη στιγμή της παράδοσης του προϊόντος ως εναλλακτικό τρόπο πληρωμής.
- Να μην πείθονται από τις υπερβολικά δελεαστικές τιμές των προϊόντων σε σχέση με τον ανταγωνισμό ή, εν πάση περιπτώσει, αυτό να μην είναι το μοναδικό κριτήριο για την πραγματοποίηση των αγορών τους.
- Επί σοβαρών ενδείξεων προβληματικής συναλλαγής, να προβαίνουν άμεσα σε αμφισβήτηση προς τα τραπεζικά τους ιδρύματα, εφόσον η εξόφληση των αγαθών έχει γίνει μέσω κάρτας (χρεωστικής ή πιστωτικής) και, αντίστοιχα, προς τους οργανισμούς διενέργειας ηλεκτρονικών πληρωμών (π.χ. paypal). Θα πρέπει, τέλος, οι καταναλωτές να λαμβάνουν επιβεβαίωση της παραγγελίας, την οποία να φυλάσσουν μαζί με κάθε άλλο έγγραφο που σχετίζεται με αυτή. Αν χρειάζεται να επικοινωνήσουν με τον έμπορο, να προτιμούν το ηλεκτρονικό μήνυμα. Με αυτό τον τρόπο, σε περίπτωση προβλήματος, θα έχουν στη διάθεσή τους έμπρακτες αποδείξεις της επαφής-επικοινωνίας τους, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες της συναλλαγής που έχουν συμφωνηθεί.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
