Οι αποδόσεις των ασφαλιστικών εταιρειών στην ετήσια έκθεση της KPMG

2021 Ετήσια Έκθεση της KPMG για την Ιδιωτική Ασφαλιστική Αγορά
Οι προκλήσεις και οι κανονιστικές εξελίξεις για τον κλάδο στον τομέα του ESG ψηλά στην ατζέντα του ασφαλιστικού κλάδου

Για ενδέκατη συνεχή χρονιά, η KPMG στην Ελλάδα, προχώρησε στη δημιουργία της Ετήσιας Έκθεσης για την Ασφαλιστική Αγορά για το 2021, ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο ανάλυσης της χρηματοοικονομικής κατάστασης, των αποδόσεων και προοπτικών των ασφαλιστικών εταιρειών αλλά και συνολικά του ασφαλιστικού κλάδου στην Ελλάδα. Στην Έκθεση περιλαμβάνονται, επίκαιρα θέματα του ασφαλιστικού κλάδου, σύγκριση επιδόσεων των εταιρειών, ενώ αναδεικνύονται οι τάσεις και οι προοπτικές της αγοράς καθώς και οι αλλαγές που πραγματοποιούνται σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. 

Στην Έκθεση για το 2021, υπάρχουν στατιστικά στοιχεία και αναλυτικός σχολιασμός που βοηθούν στην ανασκόπηση της αγοράς με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του 2020, καθώς και ανάλυση για τις τάσεις, τους κινδύνους και τις προοπτικές του κλάδου με έμφαση:

• Στις προκλήσεις και κανονιστικές εξελίξεις για τον κλάδο στον τομέα του ESG
• Στο ρόλο του κλάδου στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται για τις επιχειρήσεις από τις κυβερνοαπειλές
• Στην αντιμετώπιση πιθανής απάτης στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις με χρήση λύσεων Βlockchain με (ασφαλή) διαμοιρασμό στοιχείων μεταξύ ασφαλιστικών
• Στην ενημέρωση, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, στις εξελίξεις για το νέο λογιστικό πρότυπο για τις ασφαλιστικές συμβάσεις (ΔΠΧΑ 17) και τις αλλαγές και διευκρινίσεις σε φορολογικά θέματα

Σύμφωνα με τον Φίλιππο Κάσσο, γενικό διευθυντή στο τμήμα Ελέγχου της KPMG «θεωρούμε ότι υπήρξε δίκαιη συγκράτηση, του χαμηλού κατά τα άλλα, επιπέδου της ασφαλιστικής παραγωγής το 2020 δεδομένης της πανδημίας του κορωνοϊού που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος τους έτους. Η κερδοφορία για το 2020, αντίθετα ήταν εντυπωσιακή και αξιοσημείωτη. Σε αυτή βοήθησε, η πραγματοποίηση σημαντικών επενδυτικών κερδών από ρευστοποίηση ομολόγων και κυρίως ελληνικών καθώς και η συγκράτηση των λειτουργικών εξόδων των ασφαλιστικών από την εφαρμογή της τηλεργασίας.

Επιπλέον, αυτό που έκανε και τη διαφορά στη βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων και αύξηση της κερδοφορίας ήταν αφενός η κάθετη πτώση του δείκτη αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο λόγω της μειωμένης κυκλοφορίας αυτοκινήτων, ιδιαίτερα στην πρώτη περίοδο του lockdown και τις ισχνής κίνησης της καλοκαιρινής περιόδου, και αφετέρου της συγκράτησης του νοσοκομειακού κόστους και των δεικτών αποζημιώσεων στους κλάδους υγείας δεδομένου της μειωμένης κίνησης των εισαγωγών στα νοσοκομεία για άλλες αιτίες που καλύπτονται ασφαλιστικά».  

Η Ετήσια Έκθεση παρουσιάστηκε στην ψηφιακή εκδήλωση «Επενδύοντας στη βιώσιμη ασφάλιση» της KPMG στην Ελλάδα, την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021. Στην εκδήλωση συμμετείχαν διευθυντικά στελέχη της KPMG από διαφορετικά τμήματα της εταιρείας και του εξωτερικού, εκπρόσωποι της Ένωσης Ασφαλιστικών εταιρειών Ελλάδος καθώς και στελέχη από κορυφαίες ασφαλιστικές εταιρείες και φορείς. 

Ο Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing & Communications Manager, KPMG στην Ελλάδα, παρουσίασε και συντόνισε την εκδήλωση σημειώνοντας ότι ο σκοπός της εκδήλωσης είναι να αναδείξει τα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης της KPMG, μέσω της ανασκόπησης της αγοράς που αποτελεί και το εφαλτήριο για συζητήσεις που αφορούν τις τάσεις, τους κινδύνους και τις προοπτικές του κλάδου όπως τα ζητήματα του ESG και τα δομικά ζητήματα του κλάδου.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον σύντομο χαιρετισμό της Μαργαρίτας Αντωνάκη, γενικής διευθύντριας της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος η οποία επικεντρώθηκε στις ασφαλιστικές εταιρείες που θα πρέπει να σχεδιάσουν κατάλληλες δράσεις και προϊόντα που θα αντιμετωπίζουν τη βιώσιμη ασφάλιση. «Δεν είναι μόνο θέμα εθνικού ζητήματος, άλλα όλων των εταιρειών», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια, ο Φίλιππος Κάσσος, γενικός διευθυντής, Ελεγκτικών Υπηρεσιών της KPMG στην Ελλάδα παρουσίασε τα κύρια σημεία της ετήσιας έρευνας της KPMG για την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά και σχολίασε τα αποτελέσματα της Έκθεσης για την χρηματοοικονομική επίδοση των εταιρειών σημειώνοντας τα εξής βασικά συμπεράσματα: 

• Τα ίδια κεφάλαια, δεδομένης της προτροπής της EIOPA για δια κράτηση κερδών και περιορισμό απόδοσης μερισμάτων, κινήθηκαν ανοδικά στα Ευρώ 4.4 δισ. κεφαλαιοποιώντας τα ικανοποιητικά – παρά τη πανδημία- κέρδη του 2020. Με την σημαντική και σταδιακή άνοδο της κεφαλαιοποίησης των εταιρειών και αντίστροφα της μείωσης ή συγκράτησης της παραγωγής έχουμε πλέον το παράδοξο, τα ίδια κεφάλαια να υπερτερούν της συνολικής παραγωγής και να παραμένουν αναξιοποίητα για μελλοντική χρήση ή αν όχι, επιστροφή στους μετόχους.
• Τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν σημαντικά, σε επίπεδα ρεκόρ των τελευταίων ετών. Από την εξέταση των δεδομένων προέκυψαν έκτακτα κέρδη από την πώληση Ελληνικών Κυβερνητικών Ομολόγων και ρευστοποίηση των σωρευμένων μη πραγματοποιθέντων κερδών προηγούμενων ετών ενώ αντίθετα τα αποτελέσματα του 2020 δεν επιβαρύνθηκαν με έκτακτα έξοδα (π.χ. εθελούσιες έξοδοι, (υπέρ) προμήθειες και αρνητικές μεταβολές τεχνικών προβλέψεων ) που παρατηρήθηκαν στην προηγούμενη χρήση. Επιπλέον, βοήθησε σημαντικά η κερδοφορία στο αυτοκίνητο με την προσγείωση του δείκτη ζημιών σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά 1% από την εφαρμογή της τηλεργασίας, καθώς και της μείωσης του κόστους νοσοκομειακών παροχών λόγω του COVID-19 με τη μείωση των εισαγωγών από άλλες αιτίες.
• Στην απόδοση κεφαλαίων υπήρξε θετική μεταβολή κατά 3% στις εταιρείες ασφαλειών Ζωής και κατά 1% στις μικτές. Στις γενικές ασφαλίσεις δεν παρατηρήθηκαν αξιοσημείωτες μεταβολές. 
• Στα μικτά αποτελέσματα (Gross Margin) υπήρξε σαφή βελτίωση κατά 2 μονάδες τόσο στις γενικές ασφαλίσεις (στο 36% από 34%) λόγω της βελτίωσης του δείκτη ζημιών αλλά όσο και στις εταιρείες ασφαλειών ζωής (στο 18% από 16%) λόγω των γεγονότων που αναφέρονται ανωτέρω.
• Στις επενδύσεις, οι επιλογές των ελληνικών ασφαλιστών παραμένουν σταθερές χωρίς μεταβολές και διαφοροποιημένες σε σχέση με το μέσο όρο των ευρωπαίων ασφαλιστών, με διατήρηση του 85% του χαρτοφυλακίου σε ομόλογα και Unit Linked σε αντίθεση με το 68% στο μέσο όρο της Ευρώπης όπου παρατηρήθηκε και ελαφρά μετατόπιση κατά μία μονάδα σε μετοχικά χαρτοφυλάκια. 
• Στους δείκτες εισπραξιμότητας συνεχίζεται η καθοδική τους πορεία με 22 μέρες σε εκκρεμότητα το 2020, από 25 το 2019, με τις απαιτήσεις να αποτελούν πλέον το 6% του Ενεργητικού (από 7% το 2019). 
• Εμφανής και η βελτίωση στους δείκτες φερεγγυότητας, και κυρίως στις γενικές ασφαλίσεις με αύξηση 20 μονάδων (2020: 199%, 2019: 179%), κυρίως λόγω της αυξημένης κερδοφορίας και δια κράτησης κερδών χωρίς ανάλογη αύξηση παραγωγής και κινδύνων.  
• Η μειωμένη κίνηση των αυτοκίνητων σε μεγάλες περιόδους εντός του 2020 και κυρίως το πρώτο διάστημα του lock down, συνέβαλλε ουσιαστικά στην πτώση του δείκτη αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο κατά 4 μονάδες στο 49% από 53% ,χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η μεταβολή τεχνικών προβλέψεων προηγούμενων χρήσεων, και κατά 9 μονάδες στο 41% από 50% με την μεταβολή προβλέψεων, συνεισφέροντας σημαντικά στη συνολική κερδοφορία του κλάδου.

Η ασφαλιστική αγορά εν μέσω πανδημίας

Η πρωτοφανής πανδημική κρίση που βιώσαμε το 2021, αναμφισβήτητα θα αποτελέσει ένα σημαντικό ιστορικό ορόσημο για την παγκόσμια ιστορία.
Η συγκέντρωση της αγοράς, η οποία συζητείται συνεχώς τα τελευταία έτη είναι πλέον γεγονός. Μεγάλοι ασφαλιστικοί όμιλοι του εξωτερικού κάνοντας τον απολογισμό τους μετά από πολλά έτη επιτυχημένης παρουσίας στην ελληνική αγορά αποφάσισαν την έξοδο τους, σε μια καθαρά στρατηγική κίνηση που περιλαμβάνει την εστίαση σε αγορές με μεγαλύτερη παρουσία του ομίλου τους. 

Αντίθετα, η συγκέντρωση των μικρών, τοπικών κυρίως, χαρτοφυλακίων της αγοράς δεν έχει προχωρήσει όπως αναμενόταν αν και υπάρχει ακόμη ζωηρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο το επόμενο διάστημα από τους ισχυρούς ομίλους και την εκτιμώμενη επέκταση του τραπεζικού δικτύου.  

Υπό αυτό το πρίσμα οι προοπτικές για το 2022, παραμένουν θετικές για τον ασφαλιστικό κλάδο παρασυρόμενος από το ρεύμα της επιταχυνόμενης οικονομικής ανάκαμψης. Οι αναγκαίες επενδύσεις στον τομέα του μετασχηματισμού και της τεχνολογίας και η εντατικοποίηση της προετοιμασίας για την υλοποίηση του νέου λογιστικού προτύπου ΔΠΧΑ 17, αναμένεται να απορροφήσουν μέρος των κερδών.

Νέοι (τροποποιημένοι) κανονισμοί ESG, αλλαγή του τοπίου στην ιδιωτική ασφάλιση

Οι αλλαγές που επιφέρουν στη λειτουργία των επιχειρήσεων συμπεριλαμβανομένου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων οι κανονισμοί για ESG είναι εξαιρετικά σημαντικές και αναμένεται να απασχολήσουν έντονα την αγορά το 2022 και τα επόμενα έτη. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα πακέτο μέτρων για τη μετάβαση προς ένα βιώσιμο χρηματοοικονομικό μοντέλο δραστηριότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ), στις 21 Απριλίου 2021. Περιλάμβανε έξι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις που θα τροποποιήσουν διάφορες οδηγίες, συμπεριλαμβανομένου της ασφαλιστικής Οδηγίας διανομής (IDD) και τη Solvency II.

• Άμεση Εφαρμογή της πρώτης φάσης της Κάτ. Εξουσιοδότηση πράξης για την Ταξινόμηση του Κλίματος (EU Taxonomy Climate Delegated Act).

Η νέα πράξη συμπληρώνει τον Κανονισμό Ταξινόμησης καθορίζοντας τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου για τον προσδιορισμό του πότε μια οικονομική δραστηριότητα πληροί τις προϋποθέσεις ότι συμβάλλει ουσιαστικά σε δύο στόχους α) στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (Climate mitigation) και β) στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Climate Adaptation) κατά την έννοια του άρθρου 9 του κανονισμού ταξινόμησης και για τον προσδιορισμό του κατά πόσον αυτή η οικονομική δραστηριότητα δεν προκαλεί σημαντική βλάβη σε άλλους περιβαλλοντικούς στόχους.

Οι Έξι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις 

Έξι εξουσιοδοτημένες πράξεις εγκρίθηκαν στο «Πακέτο του Απριλίου 2021», που στοχεύουν στο να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις προτιμήσεις βιωσιμότητας στις ασφαλιστικές και επενδυτικές συμβουλές, στα ζητήματα βιωσιμότητας, στη διακυβέρνηση προϊόντων και τα καθήκοντα Θεματοφυλακής (fiduciary). Οι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις περιέχουν τροποποιήσεις στους υφιστάμενους κανόνες βάσει της Οδηγίας για τη Διανομή Ασφαλίσεων (IDD), της MiFID II, της Οδηγίας Solvency II, της Οδηγίας για τους ΟΣΕΚΑ και της Οδηγίας για τους διαχειριστές κεφαλαίων εναλλακτικών επενδύσεων (AIFMD).

Οι λειτουργίες των ασφαλιστικών επιχειρήσεων θα επηρεαστούν συνολικά και έντονα τα επόμενα έτη από τους νέους κανονισμούς, από τον τρόπο επιλογής των επενδυτικών χαρτοφυλακίων, την συμπεριφορά τους για προστασία του περιβάλλοντος, την διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων και την έκδοση νέων, πράσινων ασφαλιστικών προϊόντων.

Στη συνέχεια, η Λίνα Μαγγίνα, Manager στο Consulting της KPMG στην Ελλάδα πήρε το λόγο για να συντονίσει το πάνελ με στελέχη της KPMG από το εξωτερικό. Στη συζήτηση αυτή συμμετείχαν ο Christoph Krallmann, Senior Manager, Financial Services CFRO Insurance της KPMG στη Γερμανία και η Julia Hesse, Manager, Financial Services CFRO Insurance της KPMG στη Γερμανία όπου ανέλυσαν για τις ασφαλιστικές εταιρείες που επηρεάζονται από διάφορους ισχύοντες και επερχόμενους κανονισμούς στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και τους κανονισμούς γνωστοποιήσεων ESG.

Τα ζητήματα ESG είναι ένα σημαντικό θέμα εστίασης, καθώς επηρεάζει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και συνδέεται στενά με περαιτέρω εταιρικές πρωτοβουλίες. Ο κανονισμός για τη γνωστοποίηση βιώσιμων οικονομιών αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας του τρόπου με τον οποίο τα προϊόντα θεωρούνται βιώσιμα.

Τη σκυτάλη πήρε ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος, Eurolife FFH και Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος όπου επικεντρώθηκε στα θέματα ESG και στις επιπτώσεις στον ασφαλιστικό κλάδο και ποια είναι η Ελληνική προοπτική. Συγκεκριμένα όπως ανέφερε « To ESG αφορά όλους μας. Σίγουρα για την ελληνική ασφαλιστική αγορά αποτελεί πρόκληση προσαρμογής και ευκαιρία. Ως ασφαλιστές στην Ελλάδα, κάποιοι από εμάς, όχι σε μεγάλο βαθμό, έχουμε κίνητρα για κάποιον που πληροί κριτήρια ESG, θα μπορούσαν να υπήρχαν και αντικίνητρα. Το κράτος-πολιτεία-ασφαλιστικές θα πρέπει να είμαστε «εμείς», αλλά μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε πόσο το κράτος εφαρμόζει το ESG και τί κάνει για αυτό;».

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την Βασιλική Σκέλλα, Senior Manager, Actuarial & Insurance Services της KPMG στην Ελλάδα να συντονίζει το πάνελ με καλεσμένους από κορυφαίες ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίοι ανέλυσαν την προοπτική, τις επιπτώσεις αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες του κλάδου στην Ελληνική πραγματικότητα. Στο πάνελ συμμετείχαν με αλφαβητική σειρά η Μαργαρίτα Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, ο Στέφανος Βερζοβίτης, Γενικός Διευθυντής Διοικητικών & Οικονομικών Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Πίστης και η Ελένη Λινάρδου, Διευθύντρια Επενδύσεων της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Η Μαργαρίτα Αντωνάκη τόνισε ότι «Ο κόσμος γενικά, και ιδιαίτερα οι νέοι, είναι πλέον ευαισθητοποιημένοι πάνω στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος, και σαφώς πιο ενημερωμένοι. Άλλωστε είμαστε όλοι αποδέκτες των επιπτώσεων του φαινομένου, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Η κοινωνία μας συνειδητοποιεί ότι το πρόβλημα δεν λύνεται πια μόνο μέσω του κρατικού μηχανισμού, ο οποίος έχει σαφώς περιορισμένους πόρους και δεν είναι ανεξάντλητος», ενώ ο Στέφανος Βερζοβίτης υπογράμμισε ότι «Το ESG δεν είναι ένας ακόμα κανονισμός, δεν πρέπει να τον δούμε σαν ένα κανονισμό που πρέπει να συμμορφωθούμε, αλλά η επιτυχία του θα είναι να το δούμε ως μία κουλτούρα η οποία αλλάζει και να βάλουμε και εμείς το δικό μας λιθαράκι, ώστε η κοινωνία μας να γίνεται καλύτερη και πιο υπεύθυνη».

Τέλος, η Ελένη Λινάρδου ανέφερε ότι «η άποψή μας είναι ότι τα ESG δεν είναι ένα επενδυτικό trend, δεν είναι μια παροδική τάση ή μια μόδα. Η ανάγκη για εναρμόνιση με τα ESG κριτήρια είναι μια πραγματικότητα που μεγεθύνεται στην συνείδηση όλων μας γιατί απαντά σε ένα κόσμο που αλλάζει δυναμικά, γιατί απαντά στις ανησυχίες και τις προτεραιότητες της Κοινωνίας, γιατί βλέπει το αύριο του πλανήτη».