Χωρίς δομικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, όπως η πολεοδομία και η ρύθμιση για τις ΑΕΑΑΠ, και ουσιαστική ανάπτυξη της οικονομίας, ο ανοδικός κύκλος στον οποίο βρίσκεται η ελληνική αγορά ακινήτων θα έχει περιορισμένο αποτύπωμα υποστήριξαν χθες, στη διάρκεια του συνεδρίου Prodexpo, οι παράγοντες της αγοράς real estate. Οι επενδύσεις, ωστόσο, συνεχίζονται και αναμένεται να φτάσουν το ένα δισ. ευρώ για το σύνολο του 2019 σε μεγάλα εμπορικά ακίνητα.
Όπως αναφέρθηκε, η αγορά κινείται με πολλές ταχύτητες με το ενδιαφέρον, για τα επόμενα χρόνια, να επικεντρώνεται σε αποθηκευτικούς χώρους (logistics) και κτίρια γραφείων πρώτης κατηγορίας, καθώς και υπό προϋποθέσεις στον τουριστικό κλάδο. Πιο πίσω βρίσκονται οι αγορές λιανικής και τα οικιστικά. Στη λιανική η αγορά κινείται μόνο από τους ίδιους, υφιστάμενους ομίλους, αφού η κατανάλωση δεν επιτρέπει να μπουν στην ελληνική αγορά νέοι διεθνείς ή εγχώριοι «παίκτες». Στα οικιστικά, οι γνώμες διίστανται αφού κάποια στελέχη θεωρούν πως θα χρειαστούν χρόνια, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως υπάρχουν ευκαιρίες αφού τα περισσότερα υφιστάμενα κτίρια είναι τουλάχιστον 30 ετών.
Το θεσμικό πλαίσιο
Για την ανάγκη «σοβαρού θεσμικού πλαισίου», σε τομείς όπως η χωροταξία και το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών επενδύσεων σε ακίνητα (ΑΕΕΑΠ) μίλησε ο διευθύνων σύμβουλος της Prodea ΑΕΕΑΠ Αριστοτέλης Καρυτινός. Επισήμανε πως «ακόμα και όταν έχουμε θεσμικό πλαίσιο που λειτουργεί το ανατρέπουμε προς το χειρότερο όπως έγινε με τη φορολογία των ΑΕΕΑΠ, που την αυξήσαμε 750%». Ο κ. Καρυτινός θεωρεί πως το θεσμικό πλαίσιο των ΑΕΕΑΠ πρέπει να αλλάξει αφού δημιουργήθηκε πριν από 20 χρόνια και αντιμετωπίζει τις εταιρείες ως αμοιβαία κεφάλαια. Επισήμανε, όμως, πως παρά τα προβλήματα οι ΑΕΕΑΠ επιβίωσαν, αφού ακόμα και στο αποκορύφωμα της κρίσης τα ποσοστό των μη μισθωμένων ακινήτων δεν ξεπέρασε το 4%.
Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Τράπεζας Πειραιώς και διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Real Estate Γιώργος Κορμάς είπε πως η απουσία δεικτών και διαφάνειας στην αγορά ακινήτων αποτελεί εμπόδιο για ξένους επενδυτές. Ο κ. Κορμάς υποστήριξε πως οι ξένοι επενδυτές ενδιαφέρονται μόνο για δομημένο προϊόν και ασφάλεια την οποία προσφέρουν μόνο οι ΑΕΑΑΠ «μέχρι στιγμής». «Πρέπει να δημιουργήσουμε και άλλες ΑΕΑΑΠ, να τις αναπτύξουμε και αυτός είναι ο τρόπος για να μεγαλώσουν οι ξένες επενδύσεις» επισήμανε. Επιπλέον, η «Χρυσή Βίζα», οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις και άλλες ενέσεις την τελευταίας διετίας στην αγορά real estate «δεν είναι οι θεσμικοί που όλοι περιμένουμε». Ο επικεφαλής του τομέα ακινήτων της Τράπεζας Πειραιώς εκτιμά πως τα «πράσινα» κτίρια γραφείων θα παραμείνουν στο επίκεντρο καθώς αυτά ζητούν οι διεθνείς εταιρείες - μισθωτές. Η Πειραιώς σύντομα θα παρουσιάσει τη σχετική πιστοποίηση του Citi Link.
«Πράσινα» γραφεία
Στα «πράσινα» κτίρια γραφείων αναφέρθηκε και ο επικεφαλής λειτουργιών της Dimand Πάνος Παναγιωτίδης επισημαίνοντας πως παράλληλα υπάρχει ενδιαφέρον και για τα ξενοδοχεία πόλης (City Hospitality). Τα κτίρια γραφείων με πιστοποίηση LEED (σ.σ. ενεργειακής αποδοτικότητας) είναι ο κανόνας, κατά τον κ. Παναγιωτίδη, ενώ «σύντομα θα πάμε στα κτίρια μηδενικού αποτυπώματος διοξειδίου όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα». Επιπλέον, και στα logistics περιμένουμε νέες επενδύσεις «για να εξυπηρετήσουν την αύξηση του τουρισμού και την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η γενική διευθύντρια της Αθηναϊκή Οικονομική Δίκα Αγαπητίδου είπε πως στο πρώτο εξάμηνο του 2019, ο κλάδος των logistics προσέλκυσε μόνο το 2% των συνολικών κεφαλαίων που τοποθετήθηκαν στη αγορά ακινήτων, ενώ το 2018 ήταν το 8%, μείωση που αποδίδεται στην έλλειψη προϊόντος. Πάντως, οι εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων (developers) έχουν επανέλθει στην αγορά logistics λόγω της υψηλής ζήτησης. Το 2018 προστέθηκαν 60.000 τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.). νέοι χώροι αποθηκευτικών χώρων και το 2019 αναμένεται να προστεθούν άλλα 100.000 τ.μ.
Ακίνητα από «κόκκινα» δάνεια
Για την ανάγκη θεσμικών και άλλων αλλαγών προκειμένου η αγορά να υποδεχθεί τα ακίνητα από τα χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων μίλησε ο κ. Ιωάννης Τεγόπουλος, Αντιπρόεδρος & Γενικός Διευθυντής της Hipoges Iberia. «Τώρα γίνονται οι συναλλαγές στα κορυφαία ακίνητα των χαρτοφυλακίων δανείων» που πέρασαν σε τρίτους διαχειριστές, τόνισε και προέβλεψε πως «σε δύο χρόνια θα μπουν στην αγορά τα πολλά ακίνητα». Γι’ αυτό πρέπει «να δούμε πως θα υποστηρίξουμε την έξοδο αυτών των επενδυτών». Επισήμανε πως τα συγκεκριμένα ακίνητα είναι παλαιά (το 60% πριν το 1980) και πως «πρέπει να δημιουργηθεί μια Τράπεζα Γης ώστε να μεταφέρονται δικαιώματα και συντελεστές και να γίνουν αναπλάσεις, όπως συνέβη σε πολλές άλλες αγορές.
Ευκαιρίες στα τουριστικά ακίνητα
«Η άνοδος της αγοράς έχει ξεκινήσει από τα ακίνητα πρώτης κατηγορίας» τόνισε ο κ. Τάσος Καζίνος, διευθύνων σύμβουλος της Trastor ΑΕΕΑΠ και πρόσθεσε πως τα ενοίκια παρουσιάζουν υψηλή μεταβλητότητα στα ακίνητα αυτής της κατηγορίας.
Κατά τον κ. Καζίνο υπάρχουν ευκαιρίες στα τουριστικά ακίνητα, αλλά και «δυσκολίες στην αποτίμηση τουριστικών επενδύσεων από διάφορους παράγοντες όπως το γεωπολιτικό ρίσκο, κλπ». Ο επικεφαλής της Trastor εκτίμησε πως «γραφεία και logistics θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον καθώς υπάρχει σχεδόν μηδενικό απόθεμα, μεγάλη αύξηση ζήτησης και αλλαγές που φέρνει το ηλεκτρονικό εμπόριο». Ταυτόχρονα, επενδυτές που αναμένεται να έχουν τοποθετήσει περί το ένα δις. ευρώ στην ελληνική αγορά ακινήτων μέχρι το τέλος του έτους θα αναζητήσουν σύντομα τον επόμενο αγοραστή. «Ο ρυθμός ανάπτυξης των ενοικίων και η ποιότητα των χρηματοδοτήσεων θα καθορίσει το νέο υψηλό» κατά τον κ. Καζίνο.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Cerved Property Services Δημήτρης Ανδρίτσος υποστήριξε πως η εκτίναξη της αγοράς ακινήτων ξεκίνησε από τις ποιοτικές περιοχές ενώ θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες. Για να αναπτυχθεί ολόκληρη η αγορά real estate χρειάζεται και «ουσιαστική βελτίωση της οικονομίας, περιορισμός της γραφειοκρατίας, επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης και γενικά κλίμα που ευνοεί τις νέες επενδύσεις». Εσχάτως το διεθνές περιβάλλον δεν ευνοεί με την οικονομία να περπατάει σε τεντωμένο σκοινί.
Ο επικεφαλής της NCH Capital Ανδρέας Σάντης που προωθεί επένδυση στην Κασσιώπη Κέρκυρας, σε ακίνητο που απέκτησε η αμερικανική εταιρεία από το ΤΑΙΠΕΔ μίλησε για την εμπειρία ενός ξένου επενδυτή. Όπως είπε, «στην αρχή όλοι λένε στον ξένο επενδυτή που έρχεται στην Ελλάδα πως διαθέτει τα λεφτά, αλλά δεν διαθέτει τη γνώση της ελληνικής αγοράς. Έπειτα από έξι έως δέκα χρόνια, ο επενδυτής έχει πλούσια γνώση της ελληνικής αγοράς αλλά δεν έχει τα λεφτά!».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
