Στην ενεργειακή μετάβαση στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, της Μεγαλόπολης, των νησιών Αιγαίου και της Κρήτης επικεντρώνεται η έρευνα του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) «Υφιστάμενη Κατάσταση και Προοπτικές για τις Περιοχές σε Ενεργειακή Μετάβαση στην Ελλάδα» προτείνοντας παρεμβάσεις στις συγκεκριμένες περιοχές που περιλαμβάνουν μία σειρά από δράσεις και έργα, όπως εγκαταστάσεις μονάδων ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκών, αιολικών και εν μέρει βιομάζας), έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, αποκατάσταση εκτάσεων όπου σήμερα λειτουργούν τα ορυχεία και οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, προβλέψεις για τους υφιστάμενους εργαζομένους της ΔΕΗ, δημιουργία βιομηχανικών δραστηριοτήτων, όπως πχ. κατασκευή μπαταριών ή/και παραγωγή φορτιστών μπαταριών, συναρμολόγησης κάποιων τμημάτων ηλεκτρικών οχημάτων και ανάπτυξη μονάδων υδρογόνου, μεταξύ άλλων, ώστε να καλυφθούν οι χαμένες θέσεις εργασίας από την απολιγνιτοποίηση.
Όπως επισημαίνει η έρευνα, το Business Plan της ΔΕΗ προβλέπει αποχωρήσεις 4,500 ατόμων έως το 2024, αλλά και προσλήψεις 800 εργαζομένων. Σε αυτούς, πρόκειται να προστεθούν και 1,300 αποχωρήσεις προσωπικού που δουλεύουν μέσω εργολαβιών στα ορυχεία. Επομένως, το γενικό σύνολο των εργαζομένων που θα απομακρυνθούν από την ΔΕΗ σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη και θα είναι διαθέσιμοι στην αγορά εργασίας υπολογίζεται σε 5,000 μέχρι το 2024.
Προτάσεις για τη Δυτική Μακεδονία
Ειδικότερα, η μελέτη προτείνει την αξιοποίηση των ενεργειακών και κτιριακών υποδομών, των μεγάλων εκτάσεων πρώην λιγνιτωρυχείων, της θέσης της περιοχής και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, όπως επίσης και της πολύχρονης παράδοσης της περιοχής ως μεγάλου ενεργειακού κέντρου επί εφτά σχεδόν δεκαετίες. Η απόσυρση της λιγνιτικής εκμετάλλευσης στην περιοχή αποδεσμεύει ακόμη και τις μεγάλες ποσότητες νερού στην λεκάνη απορροής για άλλες εφαρμογές, ενώ το ενεργοβόρο αντλιοστάσιο στην λίμνη Πολυφύτου παύει να λειτουργεί και παρέχεται το νερό για υδροηλεκτρική εκμετάλλευση στους ΥΗΣ Πολυφύτου, Σφηκιάς, κλπ. στα κατάντη.
Όπως επισημαίνει η έκθεση στην περιοχή ευνοούνται οι επενδύσεις για ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων και οι εξαγωγές μιας και από εκεί διέρχεται ο βόρειος οδικός άξονας της χώρας, η Εγνατία οδός, που οδηγεί γρήγορα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και στο διεθνές σιδηροδρομικό δίκτυο.
Προτείνονται ακόμα φορολογικά και άλλα κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων και εγκατάσταση βιομηχανιών με προσανατολισμό στην παραγωγή νέων προϊόντων που ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς στόχους, όπως πχ. κατασκευή φωτοβολταϊκών πλαισίων με νέες και αποδοτικές τεχνολογίες, κατασκευή μπαταριών με σύγχρονες τεχνολογίες, κατασκευή φορτιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, κλπ.
Η μελέτη επισημαίνει επίσης ότι η η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την τεχνολογική και παραγωγική της βάση με νέες τεχνολογίες και την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων ενώ επισημαίνει ότι πρέπει να αξιοποιηθούν τα άλλοτε λιγνιτωρυχεία, με την εγκατάσταση μεγάλων φωτοβολταϊκών μονάδων και αιολικών πάρκων στην περιοχή αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές.
Το ΙΕΝΕ προτείνει ακόμα τη δημιουργία ερευνητικού κέντρου παραγωγής υδρογόνου με ηλεκτρόλυση, με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, προβάλλοντας και σχετικές εφαρμογές, μεταφορά/αποθήκευση, με προοπτικές εξέλιξης σε μεγάλη παραγωγική μονάδα και την εγκατάσταση μεγάλης μονάδας αποθήκευσης με μπαταρίες λιθίου, ικανής ισχύος, για την επιτυχή διαχείριση του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας και της ευρύτερης περιοχής, αποφεύγοντας τα ‘blackout”. Υπάρχουν καλές προοπτικές για την εγκατάσταση μεγάλων μονάδων μπαταριών αποθήκευσης σε συνδυασμό με την μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ.
Ακόμη προβάλλει τη δημιουργία κέντρου για την ανάπτυξη κυκλικής οικονομίας σε επίπεδο Περιφέρειας, ως και της ευρύτερης περιοχής και την παροχή φυσικού αερίου στην περιοχή από τον ΤΑΡ και δημιουργία τοπικών δικτύων
Η κατασκευή και λειτουργία πιλοτικής μονάδας CCUS σε μία από τις υπάρχουσες λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ή σε συνάρτηση με την υπό κατασκευή μονάδα Πτολεμαΐδα
Τέλος, το ΙΕΝΕ σημειώνει ότι σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής θα παίξουν οι πρωτοβουλίες από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων για καινοτόμες ιδέες στην ενέργεια και γενικά σε αποδοτικές εφαρμογές που ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς στόχους καθώς και η ταχύρρυθμη εκπαίδευση του εγχώριου έμψυχου δυναμικού στις νέες και αποδοτικές τεχνολογίες, με νέες γνώσεις και δεξιότητες.
Προτάσεις για τη Μεγαλόπολη
Για την περιοχή της Μεγαλόπολης το ΙΕΝΕ υπογραμμίζει την ανάγκη εγκατάστασης μεγάλων φωτοβολταϊκών μονάδων σε περιοχές πρώην λιγνιτωρυχείων καθώς και την ανάπτυξη γεωργικών εφαρμογών με θερμοκήπια για την παραγωγή ανταγωνιστικών αγροτικών προϊόντων για εξαγωγές., Επίσης σημειώνει ότι το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου θα πρέπει να συνδράμει στις προσπάθειες στην περιοχή με καινοτόμες ιδέες και σε συνεργασία με την Περιφέρεια στην ταχύρρυθμη εκπαίδευση του έμψυχου δυναμικού σε νέες γνώσεις και δεξιότητες.
Προτάσεις για τα νησιά
Ο δραστικός περιορισμός της χρήσης πετρελαίου στα νησιά, με μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ, 70% έως 90% σε πρώτη φάση και συστήματα αποθήκευσης μπαταριών λιθίου, εισάγοντας τεχνικές και ιδέες microgrids, ανεξαρτήτως της εξέλιξης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών με το εθνικό σύστημα (ή και παράλληλα για τον αποκλεισμό “blackout”) είναι μία από τις προτάσεις της μελέτης που επίσης υπογραμμίζει την ανάγκη εισαγωγής της ψηφιακής τεχνολογίας στα ηλεκτρικά δίκτυα των νησιών για την πλέον αποδοτική διαχείριση των ΑΠΕ και της κατανάλωσης, ώστε όλες οι ανάγκες σε ενέργεια και νερό να καλύπτονται από τις ΑΠΕ, που συμπεριλαμβάνουν κίνηση, θέρμανση/ψύξη, κλπ.
Όπως σημειώνει το ΙΕΝΕ, οι πρωτοβουλίες και οι επεμβάσεις στα νησιά έχουν στόχο την δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την δραστική μείωση των ΥΚΩ που επιβαρύνουν όλους τους καταναλωτές και την οικονομία, καθώς και την ενίσχυση της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, αποσυνδέοντας την μεταφορά και χρήση πετρελαίου με την εκμετάλλευση των ΑΠΕ σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
«Οι σχετικές τεχνολογίες είναι διαθέσιμες, ενώ υπάρχει και το έμψυχο δυναμικό στην αγορά με ειδικές γνώσεις και δεξιότητες για την επιτυχή ενεργειακή μετάβαση, μεγιστοποιώντας τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη και επί μακρόν. Επομένως, χρειάζονται αποφάσεις εδώ και τώρα, με νέο θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο και με την υποστήριξη όλων των δυνάμεων της αγοράς, όπως συνέβη σε άλλες χώρες της ΕΕ, στις ΗΠΑ και αλλού» καταλήγει η μελέτη.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
