Με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων Μεγαλόπολη 3 και η Καρδιά 3 και 4 και την απορρόφηση του κοινωνικού πακέτου για τις λιγνιτικές περιοχές, το 2021 αναμένεται να είναι σημείο – κλειδί στην πορεία της χώρας προς την απεξάρτηση από τον άνθρακα. Την ίδια ώρα που ωριμάζουν 16 μεγάλες επενδύσεις με συνολικό μπάτζετ που μπορεί να φτάσει και τα 9 δισ. ευρώ, πολλές από τις οποίες είναι έτοιμες να προχωρήσουν προς υλοποίηση.
Ειδικότερα, την επόμενη χρονιά, από το κοινωνικό «πακέτο» ύψους 107 εκατ. ευρώ για την επόμενη διετία για την στήριξη της απασχόλησης στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης ενέκρινε η Κυβερνητική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση, θα δοθούν 50 εκατ. ευρώ. Το πακέτο αυτό που εισηγήθηκε ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) Κωστής Μουσουρούλης και θα χρηματοδοτηθεί από εθνικούς πόρους. Θα αξιοποιηθεί για την υλοποίηση μέσω του Οργανισμού Ανάπτυξης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) 4 προγραμμάτων για τη στήριξη της απασχόλησης:
1.Δημιουργία Νέων Θέσεων Εργασίας: Το Πρόγραμμα αφορά στην πρόσληψη ανέργων από επιχειρήσεις σε νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης με ελκυστικούς όρους και προϋποθέσεις, όπως η αυξημένη επιχορήγηση μισθού και εισφορών, απλουστευμένες προϋποθέσεις συμμετοχής, ταχύτερες διαδικασίες συμμετοχής και πληρωμής κ.α.
2. Εργασιακή Εμπειρία Νέων: Απόκτηση εργασιακής εμπειρίας για νέους ανέργους ηλικίας 18 έως 29 ετών με 100% κάλυψη μισθού και εισφορών για την απασχόλησή τους σε τοπικές επιχειρήσεις.
3.Επιχορήγηση Μετεγκατάστασης: Επιχορήγηση της πρόσληψης ανέργων καθώς και στην κάλυψη των εξόδων μετεγκατάστασης και διαμονής ανέργων για την κάλυψη των αναγκών των τοπικών επιχειρήσεων σε εξειδικευμένο προσωπικό.
4.Συμβουλευτική, Κατάρτιση και Απασχόληση: Προώθηση της μέσω παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ανέργους, όπως επαγγελματικό προσανατολισμό, ανάπτυξη και αναβάθμιση δεξιοτήτων μέσω κατάρτισης καθώς και την επιχορήγηση επιχειρήσεων για την πρόσληψή τους. Το Πρόγραμμα αυτό θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με τους Δήμους των λιγνιτικών περιοχών.
Οι τέσσερις αυτές δράσεις σε συνδυασμό με κινήσεις ενημέρωσης θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο για την αποδοχή του μεγάλου σχεδίου απολιγνιτοποίησης από τις τοπικές κοινωνίες που μέχρι σήμερα καταγράφουν μεγάλα ποσοστά δυσπιστίας και υψηλό βαθμό ανησυχίας για την επόμενη μέρα και τις άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας που θα χαθούν από τα κλειστά εργοστάσια της ΔΕΗ. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις στους πέντε "λιγνιτικούς" δήμους, όπου βρίσκονται τα εργοστάσια και τα ορυχεία σε Εορδαία και Κοζάνη στον νομό Κοζάνης, στους δήμους Αμυνταίου και Φλώρινας στον νομό Φλώρινας, και στο δήμο Μεγαλόπολης στην Αρκαδία, οι κάτοικοι κάθε άλλα παρά έτοιμοι είναι για τη μετάβαση αυτή.
Σε ποσοστό 86,8% οι πολίτες θεωρούν ότι οι συνέπειες στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι αρνητικές, ενώ το 44,1% των ερωτηθέντων και από τους τρεις νομούς δηλώνουν ότι τα εισοδήματα του νοικοκυριού τους εξαρτώνται «πολύ» ή «αρκετά» από το εργοστάσιο της ΔΕΗ της περιοχής -ένα ποσοστό που είναι μικρότερο σε κάποιους δήμους (μόνο 23% στο Δήμο Τρίπολης, για παράδειγμα) αλλά μεγαλύτερο σε άλλους (66,5% στον Δήμο Μεγαλόπολης, 74,2% στον Δήμο Εορδαίας -δηλαδή στην Πτολεμαΐδα).
Επενδύσεις έως και 9 δισ. ευρω και το Ταμείο Ανάκαμψης
Όπως έγραψε το BD, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, με τη συμβολή και του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, θα ανέλθουν σε 8 - 9 δισ. ευρώ, φθάνοντας στο ίδιο ύψος με τις επενδύσεις που υλοποιήθηκαν ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Μεγάλο ζητούμενο είναι να προωθηθούν έγκαιρα οι επενδύσεις και να καταστεί δυνατό να αναπληρωθούν πλήρως οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν στις «λιγνιτικές» περιοχές.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση ανέδειξε την υψηλή αποδοτικότητα που θα έχουν οι επενδύσεις στην απολιγνιτοποίηση, τονίζοντας ότι οι επενδύσεις στις λιγνιτικές περιοχές θα έχουν αποσβεστεί μέσα σε 7 έως 10 χρόνια, ανοίγοντας μία σειρά παράλληλων δράσεων, επενδύσεων και παρεμβάσεων που θα μεταμορφώσουν τον παραγωγικό ιστό των περιοχών αυτών καλύπτοντας τις άμεσες και έμμεσες χαμένες θέσεις από το κλείσιμο των εργοστασίων της ΔΕΗ.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τις αρχές Οκτωβρίου, όταν ανακοινώθηκε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) για τις λιγνιτικές περιοχές που προβλέπει επιδοτήσεις από 40% έως 80, είχαν γίνει περισσότερες από 70 υποβολές προτάσεων για έργα, ενώ είχαν ανακοινωθεί και 16 μεγάλες επενδύσεις που βρίσκονται στα σκαριά.
Στις μεγάλες επενδύσεις που παρουσιάστηκαν από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκη εντάσσεται και η δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων από τον όμιλο ΔΕΗ, συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία, μία επένδυση 133 εκατ. ευρώ και στη Μεγαλόπολη ισχύος 0,5 GW.
Παράλληλα, προβλέπεται η άμεση έναρξη κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, μια επένδυση 130 εκατ. ευρώ. Η συνολική ισχύς του πάρκου θα φτάνει τα 240 MW και υπολογίζεται ότι θα είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και από τα πέντε μεγαλύτερα στην Ευρώπη.
Έως και το ένα δισ. μπορεί να αγγίξει η επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, που αφορά την παραγωγή καύσιμου υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της Solaris, ενώ σε νέο εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών λιθίου στρέφεται ο Πάνος Γερμανός μέσω της εταιρείας Sunlight, θυγατρικής του Ομίλου Olympia. Παράλληλα, στα σκαριά φαίνεται πώς βρίσκεται και η επένδυση της φαρμακοβιομηχανίας DEMO στην περιοχή της Τρίπολης ύψους 250 εκατ. ευρώ.
Επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, ύψους 280 εκατ. ευρώ, σχεδιάζει η Eunice, για την δημιουργία μονάδας κεντρικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω μπαταριών ιόντων λιθίου συνολικής ισχύος 250 MW. Το έργο βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδοτικής ωρίμανσης καθώς η εταιρεία υπέβάλε στη ΡΑΕ στα τέλη του Αυγούστου την αίτηση έκδοσης άδειας παραγωγής της μονάδας. Η μονάδα που θα αποτελείται από 75 συγκροτήματα μπαταριών προγραμματίζεται να κατασκευαστεί το 2022.
Ο ιδρυτής της Chipita, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, σχεδιάζει, μέσω της Wonderplant, την εγκατάσταση μιας μονάδας θερμοκηπίων για υδροπονική καλλιέργεια ντομάτας, με παράλληλη ίδρυση μικρής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής.