Το ερώτημα κατά πόσο θα πρέπει να αναθεωρηθούν οι εντολές και οι αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών, σε μια εποχή συνεχών αλλαγών και νέων προκλήσεων για τη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα θέτει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε άρθρο του, στο διεθνές περιοδικό International Banker.
Ο ίδιος αναλύει πώς η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών έχει μεταμορφώσει τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών και υπογραμμίζει ποια είναι τα επόμενα βήματα για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου.
Ο κ. Στουρνάρας υπενθυμίζει ότι τίποτα δεν μένει σταθερό, θυμίζοντας τη φράση του Ηράκλειτου, και σημειώνει ότι αυτό ισχύει απολύτως και για τη νομισματική πολιτική.
«Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 πολλοί θεωρούσαν ότι η νομισματική πολιτική έχει περιορισμένη ισχύ», αναφέρει, αναφέροντας το παράδειγμα του Αμερικανού κεντρικού τραπεζίτη Άρθουρ Μπερνς, ο οποίος δεν αντέδρασε επαρκώς στην αύξηση του πληθωρισμού μετά το πρώτο πετρελαϊκό σοκ.
Το αποτέλεσμα, όπως σημειώνει, ήταν «ο μεγάλος πληθωρισμός», συνδυασμός διψήφιων τιμών και ανεργίας, με σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία.
Αντίθετα, όπως αναφέρει, κεντρικές τράπεζες όπως η Bundesbank και η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα έδειξαν αποφασιστικότητα, αυξάνοντας τα επιτόκια εγκαίρως και εξασφαλίζοντας καλύτερες οικονομικές επιδόσεις από τις ΗΠΑ εκείνης της περιόδου.
«Το μάθημα ήταν ξεκάθαρο: αν η νομισματική πολιτική δεν στοχεύει στον έλεγχο του πληθωρισμού, οδηγούμαστε σε στασιμοπληθωρισμό», υπογραμμίζει.
Σήμερα, σύμφωνα με τον διοικητή, κανένας κεντρικός τραπεζίτης δεν αμφισβητεί τη σημασία της αποφασιστικής δράσης απέναντι στον πληθωρισμό, ακόμα κι όταν αυτός προέρχεται κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, όπως μετά την πανδημία.
Η αλλαγή αυτή στη σκέψη έχει διαμορφώσει νέες αντιλήψεις για το τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν οι κεντρικές τράπεζες, καθώς και για το ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Στουρνάρας εξηγεί ότι η καθιέρωση της σταθερότητας των τιμών ως πρωταρχικού στόχου ήταν αποτέλεσμα των διδαγμάτων της δεκαετίας του 1970.
Η πολιτική ανεξαρτησία κεντρικών τραπεζών, σημειώνει, είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της στρατηγικής.
«Η εμπειρία έχει δείξει ότι μια ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα είναι πιο αποτελεσματική στο να διατηρεί χαμηλό πληθωρισμό», τονίζει, αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, οι κεντρικές τράπεζες απέκτησαν νέες αρμοδιότητες, όπως η άμεση εποπτεία σημαντικών τραπεζών μέσω της Τραπεζικής Ένωσης.
Η επέκταση του ρόλου τους στη μακροπροληπτική πολιτική και στη διαχείριση συστημικών κινδύνων, σύμφωνα με τον διοικητή, αποτέλεσε κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Ο κ. Στουρνάρας αφιερώνει μεγάλο μέρος του άρθρου στην επικαιροποιημένη στρατηγική νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Υπογραμμίζει ότι το σημείο-στόχος του 2% για τον πληθωρισμό παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος, καθώς αποτελεί «σταθερό σημείο αναφοράς για τους πολίτες και τις αγορές».
Η προσέγγιση της ΕΚΤ, όπως εξηγεί, είναι μεσοπρόθεσμη ώστε να μην αντιδρά υπερβολικά σε παροδικούς κραδασμούς, ενώ η αξιολόγηση των κινδύνων έχει γίνει πλέον πιο συστηματική, με χρήση σεναρίων και αναλύσεων ευαισθησίας.
Σημειώνει επίσης ότι η εμπειρία της πρόσφατης αύξησης των επιτοκίων έδειξε πως η αποφασιστικότητα και η επιμονή είναι δύο βασικά χαρακτηριστικά μιας αποτελεσματικής στρατηγικής. «Η ισχυρή και έγκαιρη αντίδραση διατηρεί τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό σταθερές», επισημαίνει.
Ο διοικητής αναφέρεται και στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη: γεωπολιτική αστάθεια, κλιματικοί κίνδυνοι, ψηφιοποίηση, πίεση στην παραγωγικότητα και στις επενδύσεις.
Τονίζει ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να επιλύσουν μόνες τους αυτά τα ζητήματα, αλλά ο ρόλος τους παραμένει καθοριστικός στο να προσφέρουν ένα σταθερό περιβάλλον για την οικονομία.
Η ανάγκη για ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομικής αρχιτεκτονικής, όπως η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και η δημιουργία μιας Στρατηγικής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, αποτελεί για τον κ. Στουρνάρα αναγκαία συνθήκη για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανθεκτικότητας.
Τέλος, κάνει ειδική αναφορά στο ψηφιακό ευρώ, το οποίο, όπως υποστηρίζει, μπορεί να ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του κοινού νομίσματος στην ψηφιακή εποχή και να προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
