Με μια σχεδόν οργισμένη αναφορά από την Θεσσαλονίκη σε μετόχους υπερχρεωμένων εταιρειών που κάνουν κρουαζιέρες με τις θαλαμηγούς τους στο Αιγαίο και κρατούν τα χρήματά τους εκτός Ελλάδας, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα λάβει αυστηρά μέτρα για τους μετόχους επιχειρήσεων που βουλιάζουν στα χρέη, αλλά οι ίδιοι επιμένουν, εκ του ασφαλούς, να μπλοκάρουν σχέδια αναδιάρθρωσής τους, αφήνοντας τον «μουτζούρη» στους πιστωτές.
Πριν την αναφορά στους… σκαφάτους μεγαλομετόχους, που έγινε στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου στην ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός σκιαγράφησε, κατά την ομιλία του Σαββάτου στα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης, το ενιαίο σχέδιο της κυβέρνησης για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, τονίζοντας ότι, από τη μια, το κράτος θα συμβάλλει με την παροχή εγγυήσεων για δάνεια που θα τιτλοποιηθούν, με ένα νέο σύστημα εγγυήσεων, κατά το ιταλικό πρότυπο.
Από την άλλη, τόνισε ότι θα υπάρξει «βελτίωση της πτωχευτικής διαδικασίας, ώστε να αναδιαρθρώνονται γρήγορα οι επιχειρήσεις που μπορεί να αναταχθούν».
Οι αλλαγές
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο δεύτερο σκέλος του κυβερνητικού σχεδίου για τα «κόκκινα» δάνεια, δηλαδή στη νέα βελτίωση της πτωχευτικής διαδικασίας, κρύβεται και ο… πέλεκυς για τους κακόπιστους μετόχους, οι οποίοι έχουν εξελιχθεί σε «γάγγραινα» όχι μόνο για τις επιχειρήσεις τους, αλλά και για το τραπεζικό σύστημα, καθώς οι ίδιοι έχουν δρέψει τους καρπούς από την προηγούμενη δραστηριότητα της επιχείρησης, αλλά επιμένουν να μπλοκάρουν τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης και δημιουργούν αξεπέραστα εμπόδια στις προσπάθειες των πιστωτών να ανακτήσουν έστω και εν μέρει τα οφειλόμενα.
Ένας τρόπος για να ξεπερασθεί αυτό το πρόβλημα, τον οποίο οι ελληνικές τράπεζες προτείνουν εδώ και αρκετά χρόνια, είναι να διευκολυνθεί νομοθετικά η μετατροπή δανείων σε μετοχικό κεφάλαιο, ώστε οι πιστωτές να μπορούν να παίρνουν τον έλεγχο υπερχρεωμένων επιχειρήσεων από τους μετόχους, χωρίς να εμποδίζονται από την υποχρεωτική έγκριση αυτής της εταιρικής πράξης από τη γενική συνέλευση των μετόχων, την οποία ελέγχουν οι κακόπιστοι μεγαλομέτοχοι.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία
Σύμφωνα με πληροφορίες, αξιοποιώντας και την ευκαιρία που δίνει η νέα κοινοτική οδηγία 2019/1023 για την προληπτική αναδιάρθρωση εταιρικών χρεών, η οποία υιοθετήθηκε πρόσφατα, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να προσφέρει στους πιστωτές, δηλαδή πρωτίστως στις τράπεζες, τα θεσμικά εργαλεία που θα επιτρέψουν να παρακαμφθούν οι μέτοχοι, όταν επιχειρούν να μπλοκάρουν την αναδιάρθρωση.
Με τη νέα οδηγία, επιχειρείται να δημιουργηθεί μια νέα, προπτωχευτική διαδικασία για τις επιχειρήσεις που κινδυνεύουν να περάσουν σε αφερεγγυότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπεται ότι οι μέτοχοι αντιμετωπίζονται από το νόμο σαν μία από τις ομάδες πιστωτών, οι οποίοι ψηφίζουν για την έγκριση ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, άρα δεν μπορούν μόνοι τους να το μπλοκάρουν, εφόσον το εγκρίνουν οι άλλες ομάδες πιστωτών.
Η οδηγία δίνει το περιθώριο στα κράτη – μέλη να μην ακολουθήσουν αυτή την οδό, δηλαδή την υπαγωγή των μετόχων στις τάξεις των πιστωτών. Όμως, σε κάθε περίπτωση, τονίζεται ότι οι εθνικοί νομοθέτες έχουν υποχρέωση να διασφαλίσουν ότι οι μέτοχοι δεν δύνανται να αποτρέψουν αδικαιολόγητα την έγκριση ή εφαρμογή σχεδίου αναδιάρθρωσης, το οποίο θα αποκαθιστούσε τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Υποχρεωτική μετατροπή χρέους σε μετοχές
Στόχος του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου είναι να επιβληθεί, μέσα από μια διαδικασία που δεν θα μπορούν να μπλοκάρουν οι μέτοχοι, η μεταβολή της κεφαλαιακής διάρθρωσης της επιχείρησης με την επιβολή και της κεφαλαιοποίησης χρέους. Σήμερα, αυτό μπορεί να γίνει στην Ελλάδα, υπό όρους, μόνο στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας και όχι για επιχειρήσεις που δεν έχουν φθάσει στο τελευταίο στάδιο της οικονομικής κατάρρευσης, αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Όπως έχουν σημειώσει σε σχετική μελέτη τους οι νομικοί Στάθης Ποταμίτης και Αλέξανδρος Ρόκας, «μια νέα τάση αναπτύσσεται στα πτωχευτικά δίκαια των ευρωπαϊκών κρατών: η διευκόλυνση της κεφαλαιοποίησης χρέους, ακόμη και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του οφειλέτη και των μετόχων. Η παράκαμψη της βούλησης του οφειλέτη υποδηλώνει ότι η κεφαλαιοποίηση χρέους δεν είναι πλέον μόνο μέτρο συναινετικών συμφωνιών εξυγίανσης».
Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται ότι είναι αποφασισμένη να κινηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα η κυβέρνηση, καθιερώνοντας μια προπτωχευτική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας οι κακόπιστοι μέτοχοι θα βρίσκονται εξαρχής αντιμέτωποι με τον άμεσο κίνδυνο να χάσουν τη συμμετοχή τους στην επιχείρηση υπέρ των πιστωτών.
Όπως εκτιμάται, μια ρύθμιση με αυτά τα χαρακτηριστικά θα λειτουργήσει «παιδαγωγικά» για τους μετόχους και θα έχει ευεργετικές επιδράσεις στην προσπάθεια των τραπεζών να πείσουν τις διοικήσεις για την εφαρμογή σχεδίων αναδιάρθρωσης, πριν φθάσουν στο στάδιο της προπτωχευτικής διαδικασίας, όπου οι μέτοχοι θα βρίσκονται μπροστά στον πέλεκυ της απώλειας των μετοχών τους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
