Βρέχει... ελέγχους στις καταθέσεις από την Εφορία πριν από την παραγραφή

Με βασικό μοχλό τους ελέγχους των τραπεζικών καταθέσεων οι ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, κοινοποιούν μαζικά σημειώματα ελέγχου σε χιλιάδες φορολογούμενους με ανοιχτές υποθέσεις, για 3, 5, 8, 10 ή και 15 χρόνια. Στόχος της επιτάχυνσης της αποστολής των ειδοποιητηρίων είναι να προλάβουν την παραγραφή των εν λόγω υποθέσεων την 31η Δεκεμβρίου 2024.

Οι περισσότεροι έλεγχοι έχουν ως αφορμή αδήλωτα εισοδήματα, που προκύπτουν κατόπιν των αυτόματων ελέγχων των τραπεζικών λογαριασμών, που διενεργούν τα ειδικά λογισμικά της ΑΑΔΕ και λόγω της ευκολίας με την οποία διεξάγονται οι συγκεκριμένοι έλεγχοι, αποτελούν πρώτη προτεραιότητα, αλλά και την πρώτη κίνηση των φορολογικών ελέγχων.

Αναφορικά με τις προθεσμίες της παραγραφής και της επίδοσης των Πράξεων Διοικητικού Προσδιορισμού του Φόρου, με βάση δικαστικές αποφάσεις, η κοινοποίηση στον φορολογούμενο θα πρέπει να γίνει, τουλάχιστον 20 ημέρες πριν από την ημερομηνία παραγραφής, ώστε να έχει ο φορολογούμενος τη δυνατότητα απάντησης, επί των αιτιάσεων του φορολογικού ελέγχου.

Ωστόσο η προθεσμία αυτή δεν τηρείται από τις ελεγκτικές υπηρεσίες και πολλές υποθέσεις καταλήγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ή στα φορολογικά δικαστήρια.

Ποια έτη παραγράφονται

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η οποία τροποποιήθηκε την περασμένη άνοιξη, με τις αλλαγές στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος, ακινήτων που παραγράφονται την 31η Δεκεμβρίου 2024 είναι των ακόλουθων ετών:

2020: Αφορά στις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες που χρησιμοποιούν από το 2020 την ηλεκτρονική τιμολόγηση, μέσω του myData, για τις οποίες ισχύει η τριετής παραγραφή αντί της πενταετούς.

2018: Οι υποθέσεις του φορολογικού έτους 2018 (φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ), για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31-12-2023. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις υπάγονται στον κανόνα της 5ετούς παραγραφής, η οποία αρχίζει να μετράει, ένα έτος μετά από την εν λόγω φορολογική χρήση. Δηλαδή, για τη χρήση του 2018, η φορολογική δήλωση έπρεπε να υποβληθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2019 και η προθεσμία που έχουν οι φορολογικές αρχές για τη διενέργεια ελέγχου ξεκίνησε να «τρέχει» από την 1-1-2019 και εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2024.

2016: Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση 2016, αλλά οι επιτηδευματίες «ξέχασαν» να υποβάλουν έγκαιρα φορολογικές δηλώσεις και τις υπέβαλαν εκπρόθεσμα εντός του 2022. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις η βασική προθεσμία παραγραφής, που είναι 5 χρόνια, που έληξε κανονικά στις 31-12-2022 (5+1 έτος από το τη φορολογική χρήση), εφόσον υποβάλλονταν εμπρόθεσμη φορολογική δήλωση. Ωστόσο επειδή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη δήλωση το 2022, η προθεσμία παραγραφής επεκτείνεται για μια τριετία ακόμη και φτάνει στα 8 έτη.

2013: Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ του φορολογικού έτους 2013, για τις οποίες προέκυψαν «συμπληρωματικά» στοιχεία. Όταν  οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, «συμπληρωματικά» στοιχεία,  (π.χ. εικονικά τιμολόγια) από τα οποία προκύπτει ότι υπήρξε φοροδιαφυγή, ο χρόνος εντός του οποίου η εφορία μπορεί να καταλογίσει φόρους και πρόστιμα επεκτείνεται στη δεκαετία. Από τα «συμπληρωματικά στοιχεία» εξαιρούνται οι καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού, ενώ συνιστούν «συμπληρωματικά στοιχεία» οι κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών σε τράπεζες του εξωτερικού.

2013: Οι υποθέσεις ΦΠΑ του φορολογικού έτους 2013 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Για τις εν λόγω υποθέσεις ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που ξεκίνησε από την 1η-1-2014 -δηλαδή μετά τη λήξη του έτους 2013 στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση- και λήγει την 31η-12-2024.

2008: Στις περιπτώσεις που για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής είναι 15ετής. Δηλαδή οι φορολογικές υπηρεσίες μπορούν βεβαιώσουν φόρους (+ πρόστιμα και προσαυξήσεις), μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024, για τις υποθέσεις του φορολογικού έτους 2008.

Εφόσον ενδιάμεσα υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση, π.χ. στο 13^ο, 14^ο, ή 15^ο έτος, από το έτος υποχρέωσης, η προθεσμία παραγραφής, παρατείνεται αλλά συνολικά δεν μπορεί να ξεπεράσει την 15ετία, από το έτος που έπρεπε να υποβληθεί η δήλωση.

Πότε ελαστικοποιούνται τα όρια

Για μια σειρά από λόγους η ΑΑΔΕ, οι προθεσμίες παραγραφής επεκτείνονται στις ακόλουθες περιπτώσεις ως εξής:

• Εάν, εντός του πέμπτου έτους της προθεσμίας παραγραφής, υποβάλλεται αρχική ή τροποποιητική δήλωση ή περιέρχονται σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία σε υπόθεση που έχει διενεργηθεί πλήρης έλεγχος ή σε κάθε άλλη περίπτωση περιέρχονται σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης πληροφορίες από οποιαδήποτε πηγή εκτός της Φορολογικής Διοίκησης, από τις οποίες προκύπτει φορολογική οφειλή και μόνο για το ζήτημα στο οποίο αφορούν, για περίοδο ενός (1) έτους από τη λήξη της πενταετίας.
• Εάν ζητηθούν πληροφορίες από χώρα της αλλοδαπής, μέχρι την παραλαβή τους και για ένα (1) έτος από αυτήν και μόνο για το ζήτημα, στο οποίο αφορά το αίτημα παροχής πληροφοριών.
• Εάν ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή, ένδικο βοήθημα ή μέσο, για περίοδο ενός (1) έτους μετά την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής ή την κοινοποίηση στη Φορολογική Διοίκηση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, και μόνο για το ζήτημα, το οποίο αφορά.
• Για όσο διάστημα διαρκεί η προθεσμία υποβολής αιτήματος Διαδικασίας Αμοιβαίου Διακανονισμού (Δ.Α.Δ.), καθώς επίσης και εφόσον υποβληθεί τέτοιο αίτημα, για όσο χρόνο διαρκεί η Δ.Α.Δ.. Σε περίπτωση έκδοσης απόφασης Αμοιβαίου Διακανονισμού, παρατείνεται για ένα (1) έτος μετά την έκδοση της απόφασης η περίοδος παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να προβεί σε κοινοποίηση πράξης διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου με έρεισμα την απόφαση αυτή και αποκλειστικά με σκοπό τη συμμόρφωση με αυτήν,
• Για όσο διάστημα απαιτηθεί για την εξέταση καταγγελίας ή αναφοράς που αφορά σε φορολογική υπόθεση, προσαυξημένο κατά ένα (1) έτος από την περιέλευση στην αρμόδια ελεγκτική Υπηρεσία της σχετικής πορισματικής έκθεσης και μόνο για το ζήτημα στο οποίο αφορά, εφόσον διαπιστωθεί ότι η μη ενάσκηση του δικαιώματος για διενέργεια ελέγχου ή για έκδοση καταλογιστικής πράξης, έστω και κατά ένα μέρος, οφείλεται σε σύμπραξη του φορολογουμένου με υπάλληλο της ελεγκτικής αρχής.

Πότε η παραγραφή φτάνει στη δεκαετία

Ο βασικός χρόνος εντός του οποίου η ΑΑΔΕ μπορεί να καταλογίσει φόρους και πρόστιμα είναι η πενταετία, αλλά μπορεί το περιθώριο να αυξηθεί στη δεκαετία:

• Αν ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει φορολογική δήλωση εντός της περιόδου που υποχρεούνταν. Εφόσον η δήλωση υποβληθεί στο τελευταίο έτος της περιόδου, η πράξη διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να κοινοποιηθεί εντός ενός (1) έτους από τη λήξη του έτους υποβολής της συγκεκριμένης δήλωσης.
• Αν μετά την πενταετία περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία ή πληροφορίες που δεν θα μπορούσαν να είναι σε γνώση αυτής εντός της πενταετίας και προκύπτει ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιορισθεί βάσει προηγούμενου άμεσου, διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και μόνο για το ζήτημα το οποίο αφορούν.