Υποχρεωτικά σε εξωδικαστικό μηχανισμό που θα συσταθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, θα προσφεύγουν οι πολίτες, που διεκδικούν εύλογες αποζημιώσεις από το δημόσιο, όπως προβλέπει διάταξη του νομοσχεδίου για τις κοινωφελείς περιουσίες και τις σχολάζουσες κληρονομιές.
Όπως στην περίπτωση των φορολογικών υποθέσεων, που υπάρχει αμφισβήτηση των πράξεων της εφορίας, ο φορολογούμενος υποχρεούται να προσφύγει υποχρεωτικά πρωτίστως στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και αν δεν δικαιωθεί τότε μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια, κάτι αντίστοιχο επιχειρείται να θεσμοθετηθεί και στις περιπτώσεις που διεκδικούνται αποζημιώσεις από το δημόσιο.
Στόχος είναι η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων και η ταχύτατη εκδίκαση, υποθέσεων που θεωρούνται «εύκολες» και να μην χρονίζουν στις δικαστικές αίθουσες.
Σύμφωνα με τη διάταξη του νομοσχεδίου, όταν μία υπόθεση κριθεί από τον νεοσύστατο εξωδικαστικό μηχανισμό και δικαιωθεί ο πολίτης, το δημόσιο δεν θα ασκεί έφεση σε δικαστήριο.
Επίσης δεν θα ασκείται έφεση από το δημόσιο, στις περιπτώσεις που ο πολίτης δικαιωθεί στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια.
Όπως ανέφερε στη Βουλή, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης «δημιουργείται για πρώτη φορά ένας μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ώστε ο πολίτης να μπορεί να αποζημιώνεται από το Δημόσιο χωρίς δικαστικές προσφυγές και χωρίς χρόνια ταλαιπωρίας».
Η διάταξη
Σύμφωνα με το άρθρο 214 του νομοσχεδίου, συστήνεται σχηματισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, αρμόδιος για την αναγνώριση χρηματικών απαιτήσεων από οποιαδήποτε αιτία σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου ή άλλου φορέα του οποίου τη νομική υπηρεσία διεξάγει το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Παράλληλα, παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης να καθορίζουν κατηγορίες υποθέσεων για τις οποίες καθίσταται υποχρεωτική, πριν από την προσφυγή στο αρμόδιο δικαστήριο, η υποβολή αίτησης εξωδικαστικής επίλυσης στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της υπόθεσης.
Ειδικότερα η διάταξη προβλέπει τα ακόλουθα:
«Σχηματισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, για την αναγνώριση χρηματικής απαίτησης από οποιαδήποτε αιτία, για την οποία υποβάλλεται στο ΝΣΚ από ιδιώτη φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, αίτημα εξωδικαστικής επίλυσης.
Η διαδικασία εκκινεί κατόπιν αιτήματος εξωδικαστικής επίλυσης που υποβάλλεται από ιδιώτη φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, είτε με εξώδικη αίτηση, είτε στο πλαίσιο εκκρεμούς δικαστικής διαδικασίας, σε οποιοδήποτε στάδιο αυτής, πριν από τη συζήτηση της υπόθεσης στον πρώτο ή δεύτερο βαθμό ή στο στάδιο της αναίρεσης.
Δύναται να καθορίζονται κατηγορίες υποθέσεων του πρώτου εδαφίου, λαμβάνοντας ως κριτήριο ιδίως περιπτώσεις ομοειδών υποθέσεων που πηγάζουν από την ίδια πραγματική και νομική αιτία, για τις οποίες είναι υποχρεωτική, πριν από την προσφυγή στο αρμόδιο Δικαστήριο, η υποβολή αίτησης εξωδικαστικής επίλυσης στο ΝΣΚ, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της υπόθεσης, με την απόφαση της παρ. 2Β του άρθρου 122.
Η απόφαση του Προέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με την οποία συστήνεται ο Σχηματισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών εκδίδεται το αργότερο έως την 31η.12.2026».