Την τεχνική ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου, επιστρατεύει η ΑΑΔΕ για τον έλεγχο των επιχειρήσεων και επαγγελματιών οι οποίοι δηλώνουν χαμηλά ή μηδενικά καθαρά κέρδη, αλλά την ίδια στιγμή διαθέτουν υψηλές τραπεζικές καταθέσεις.
Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση (από τις πολλές), επιχειρηματίας βρέθηκε με καταθέσεις 400.000 ευρώ, για δύο φορολογικά έτη, στα οποία δήλωνε μηδενικά καθαρά κέρδη, και η τετραμελής οικογένειά του ζούσε με ετήσιο προνοιακό επίδομα ύψους 1.008 ευρώ.
Εντοπίστηκε με τη χρήση της μεθόδου της «τεχνικής ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου» (source and application of funds method) και με βασικό μοχλό των έλεγχο των κινήσεων των τραπεζικών του λογαριασμών.
Όπως εξηγεί η ΑΑΔΕ, η τεχνική προσδιορίζει φορολογητέο εισόδημα αναλύοντας, τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές και οικογενειακές) και τις αυξήσεις και μειώσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (επαγγελματικών, ατομικών και οικογενειακών) του ελεγχόμενου.
Κατά την τεχνική αυτή δημιουργείται ισοζύγιο με δύο βασικές στήλες, «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων». Κατά την εφαρμογή της μεθόδου αυτής δημιουργείται ισοζύγιο με δύο βασικές στήλες: «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων».
Στην πρώτη στήλη Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων περιλαμβάνονται τα κάθε μορφής έσοδα που έχουν εισπραχθεί στην διάρκεια της ελεγχόμένης φορολογικής περιόδου, των οποίων αποδεικνύεται η πραγματοποίηση και η νομιμότητα των συναλλαγών.
Στην δεύτερη στήλη Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων περιλαμβάνονται όλες οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες, κατά τη διάρκεια της ελεγχομένης φορολογικής περιόδου.
Η διαφορά μεταξύ στήλης «Αναλώσεις Κεφαλαίων/ Εσόδων» και στήλης «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων», θεωρείται μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη και εφόσον δεν αιτιολογείται υπόκειται σε φορολόγηση.» Στις «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» αθροίζονται:
- Τα υπόλοιπα των χρηματοπιστωτικών λογαριασμών (στην Ελλάδα ή και στο Εξωτερικό) προσωπικών/οικογενειακών και επαγγελματικών κατά την έναρξη της ελεγχόμενης χρήσης. 2) Τα διαθέσιμα μετρητά ή και το υπόλοιπο ταμείου στην αρχή της ελεγχόμενης χρήσης (το υπόλοιπο ταμείου αφορά την περίπτωση ατομικής επιχείρησης με βιβλία Γ' κατηγορίας ΚΒΣ ή διπλογραφικά του Κ.Φ.Α.Σ.).
- Οι αναλήψεις από επιχειρήσεις όπου συμμετέχει ο φορολογούμενος, ο/η σύζυγος του ή και τα προστατευόμενα μέλη αυτών (όχι ατομικής επιχείρησης).
- Τα ακαθάριστα έσοδα από την ατομική άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας του φορολογούμενου ή του/της συζύγου.
- Τα έσοδα από λοιπές πηγές εισοδήματος όπως μισθώματα από εκμίσθωση ακινήτων (εκτός τεκμαρτών), εισοδήματα από κινητές αξίες, από γεωργικές επιχειρήσεις, από μισθωτές υπηρεσίες, εισόδημα αλλοδαπής προέλευσης κ.λπ., οι εισπράξεις από λοιπά μη φορολογητέα έσοδα, όπως αποζημιώσεις, επιδοτήσεις, δωρεές κ.λπ.
- Τα έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων προσωπικών/οικογενειακών ή και επαγγελματικών (σε περίπτωση ατομικής επιχείρησης).
- Τα ποσά τραπεζικών δανείων ή δάνεια από ιδιώτες, κ.λπ ( προσωπικά/ οικογενειακά ή επαγγελματικά σε περίπτωση ατομικής επιχείρησης).
- Τα λοιπά έσοδα πάσης φύσεως φορολογητέα ή μη.
- Οι κινήσεις των πληρωτέων λογαριασμών, στους οποίους περιλαμβάνονται οι υποχρεώσεις από αγορές, δαπάνες γενικά καθώς και φορολογικές υποχρεώσεις, οι οποίες οφείλονται στο τέλος κάθε ελεγχομένου έτους. Το αν υπάρχει αύξηση των πληρωτέων λογαριασμών, καθορίζεται από την σύγκριση του υπόλοιπου πληρωτέων λογαριασμών στο τέλος του προηγούμενου έτους με το υπόλοιπο στο τέλος του ελεγχόμενου έτους.
Τονίζεται πως το βάρος της απόδειξης για τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία φέρει ο φορολογούμενος, το ύψος δε των δηλούμενων καταθέσεων και μετρητών κατά την έναρξη της πρώτης ελεγχομένης χρήσης προκειμένου να γίνει δεκτό, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το πραγματικό διαθέσιμο κεφάλαιο προηγουμένων ετών όπως αυτό προσδιορίζεται με τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Ελάμβανε και προνοιακό επίδομα
«Θύμα» της «τεχνικής ανάλυσης ρευστότητας» υπήρξε φορολογούμενος, ιδιοκτήτης πτηνοτροφείου στη Β. Ελλάδα, ο οποίος για τα έτη 2020 και 2021 δήλωσε μηδενικά καθαρά κέρδη, αλλά οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ αποκάλυψαν μια διαφορετική εικόνα.
Όπως περιγράφεται στην απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, όπου προσέφυγε ο ελεγχόμενος, ο έλεγχος προέβη στην επεξεργασία των κινήσεων (χρεώσεις/πιστώσεις) των τραπεζικών λογαριασμών του προσφεύγοντα, που παρουσίαζαν κίνηση την κρινόμενη περίοδο 2020 -2021, από τους οποίους προέκυψαν πρωτογενείς (αρχικές) καταθέσεις –πιστώσεις, οι οποίες έχρηζαν περαιτέρω διερεύνησης.
Για το έτος 2020, το φορολογικό του εισόδημα που προέκυψε από τις κινήσεις των τραπεζικών του λογαριασμών προσδιορίστηκε σε 147.307,02 ευρώ και σε 248.899 ευρώ το 2021. Με βάση τα ακαθάριστα έσοδα που είχε δηλώσει, προέκυψε –κατά τους ελεγκτές- αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη ύψους 62.022,11 ευρώ για το 2020 και 190.086,63 ευρώ για το 2021.
Και για τα δύο έτη, ο επιχειρηματίας δήλωσε μηδενικά κέρδη, καθώς οι δαπάνες του ήταν υψηλότερες των δηλωθεισών εισπράξεων.
Τελικά του καταλογίστηκαν και φόροι επί του εισοδήματος που προσδιόρισε ο φορολογικός έλεγχος αλλά και φόρος και πρόστιμα για προσαύξηση περιουσίας, επί της διαφοράς τους ύψους των καταθέσεων από τα δηλωθέντα έσοδα.
Εντύπωση προκαλεί η διαπίστωση των ελεγκτών της ΑΑΔΕ καθώς και της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, σύμφωνα με την οποία: «Βάσει των δηλώσεων του ο προσφεύγων, που έχει σύζυγο και δυο τέκνα, φέρεται να ζει αυτός και η οικογένειά του ετησίως με 1.808 ευρώ (1.008 ευρώ προνοιακό επίδομα και 800 ευρώ από πώληση περιουσιακού στοιχείου) το έτος 2020 και 1.808 ευρώ το έτος 2021 (προνοιακό επίδομα)».