Τα «καμπανάκια» στον ελληνικό σιδηρόδρομο χτυπούν απανωτά. Είκοσι μήνες μετά τα Τέμπη, τα επικίνδυνα συμβάντα δεν έχουν τελειωμό. Σωρεία λαθών, παραβιάσεις του κανονισμού, αλλά και συστάσεις που διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά δεν βρίσκουν -ως φαίνεται- ευήκοα ώτα. Οι φορείς κάνουν παίζουν πινγκ πονγκ με τις ευθύνες, και στη μέση είναι οι επιβάτες που γίνονται μάρτυρες της διαρκούς απαξίωσης του τρένου.
Μετά τη δημοσιοποίηση του πρόσφατου συμβάντος με τον συρμό του προαστιακού που μπήκε στις γραμμές του μετρό που εξυπηρετεί το αεροδρόμιο, εκδόθηκε κατεπείγουσα σύσταση από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Πρόκειται για την τέταρτη σύσταση μέσα σε πέντε μήνες για θέματα που αφορούν την ασφάλεια στις ελληνικές ράγες.
Παραβιάσεις φωτοσημάτων και ορίων ταχύτητας
Μόλις ένα μήνα πριν, στις 18 Σεπτεμβρίου, το συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ζήτησε με απόφασή του από όλους τους εμπλεκόμενους στον σιδηρόδρομο φορείς την απαρέγκλιτη τήρηση των ορίων ταχύτητας στις αμαξοστοιχίες, όπως αυτά προβλέπονται στον Γενικό Κανονισμό Κίνησης, καθώς και των φωτοσημάτων. Σε αντιστοιχία, θα έλεγε κανείς πως ζητά από όλους τους οδηγούς να σέβονται και να τηρούν τον σιδηροδρομικό ΚΟΚ και να υπακούν στα φανάρια.
Μάλιστα, με επείγουσα σύστασή του στις 7 Ιουνίου, κατόπιν πρωτοβουλίας του ERA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων), μετά τη διερεύνηση τους δυστυχήματος των Τεμπών, ζήτησε την αλλαγή πρωτοκόλλου και μέσων επικοινωνίας. Αυτό έχει να κάνει με τον παραδοσιακό τρόπο που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για την επικοινωνία μεταξύ οδηγών και σταθμαρχών μέσω ασυρμάτων VHF.
Μία πρακτική που δεν διασφαλίζει ότι το μήνυμα έχει μεταδοθεί με σαφήνεια και κατά προτεραιότητα, αφού μπορεί σημαντικά μηνύματα να διακόπτονται ή να μην είναι ευκρινή λόγω της έντονης ραδιοεπικοινωνίας, του στατικού θορύβου ή παρεμβολών. Ενώ η έλλειψη δομής και μεθοδολογίας οδηγεί συχνά σε παρερμηνείες λόγω ασαφών ή διφορούμενων εκφράσεων.
«Τα πρόσφατα περιστατικά της επαναλαμβανόμενης τοποθέτησης συρμών σε λανθασμένη διαδρομή, καθώς και της παραβίασης φωτοσημάτων καθιστούν σαφές ότι ορισμένοι φορείς της σιδηροδρομικής κοινότητας δεκαεννιά μήνες μετά την αδιανόητη τραγωδία των Τεμπών με τον αδόκητο χαμό 57 συνανθρώπων μας, δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει την απαραίτητη για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος κουλτούρα ασφαλείας», επισημαίνεται στην πρόσφατη σύσταση του οργανισμού διερεύνησης, ζητώντας και την παραδειγματική τιμωρία όσων εξακολουθούν να παραβιάζουν τον κανονισμό κυκλοφορίας.
Κλείνοντας, τονίζεται πως πέρα από τα ηλεκτρονικά συστήματα τηλεδιοίκησης και ψηφιακών μέσων επικοινωνίας, ο μόνος τρόπος για να προστατευθούν επιβατικό κοινό και εργαζόμενοι είναι η αυστηρή και απαρέγκλιτη τήρηση των κανονισμών. Υπενθυμίζεται ότι το πρόσφατο συμβάν είναι το δεύτερο μέσα σε ένα μήνα που το λάθος ξεκίνησε από λάθος εντολή του σταθμάρχη στο Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ), καθώς στις 13 Σεπτεμβρίου δύο συρμοί του προαστιακού βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια γραμμή με αντίθετη κατεύθυνση.
Τότε, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ είχε και πάλι προειδοποιήσει για την άμεση ανάγκη υιοθέτησης έκτακτων και αποτελεσματικών μέτρων, βάζοντας στο κάδρο τον ΟΣΕ, τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τη ΓΑΙΑΟΣΕ, τη ΡΑΣ και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Μαλλιά – κουβάρια φορείς και εργαζόμενοι
Κι ενώ το συμμάζεμα της κατάστασης για να μην έχουμε χειρότερα απαιτεί τη συνεργασία όλων, μόνο αυτό δεν είναι το κλίμα μεταξύ των σιδηροδρομικών φορέων, αλλά και των εργαζομένων. Αντιθέτως η τακτική είναι «όλοι εναντίον όλων». Οι τεταμένες σχέσεις Hellenic Train και μηχανοδηγών επιβεβαιώθηκαν και σε αυτό το συμβάν.
Τα βέλη όμως είχαν αρχίσει να εκτοξεύονται την περασμένη εβδομάδα. Κατά ειρωνεία της τύχης, η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης (ΠΕΠΕ) είχε προαναγγείλει 24ωρη απεργία για ζητήματα ασφάλειας του σιδηροδρόμου μία ημέρα μετά το πρόσφατο συμβάν. Όμως, η Hellenic Train κατέφυγε στο δικαστήριο ισχυριζόμενη ότι τα ζήτημα που επικαλούνται οι μηχανοδηγοί αφορούν τον ΟΣΕ, με αποτέλεσμα την αναστολή της κινητοποίησης.
Έτσι, η διοίκηση της εταιρείας έγινε «κόκκινο πανί» για τους μηχανοδηγούς. Στις δύο ανακοινώσεις τους, με αφορμή της αναστολή της απεργίας και τη «στοχοποίηση», όπως λένε των μηχανοδηγών για συμβάν στον προαστιακό, βάζουν στο στόχαστρο από τις επενδύσεις που δεν γίνονται για την αγορά νέου τροχαίου υλικού τη στιγμή που κλείνουν περιφερειακές γραμμές και τα ETR470 εκ των οποίων λειτουργικά είναι τα 2-3, ως το σύστημα έκδοσης εισιτηρίων.
Οι εκπρόσωποι των μηχανοδηγών επισημαίνουν ότι έπρεπε να είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα οι διοικούντες την εταιρεία και όχι οι εργαζόμενοι, κάνοντας μάλιστα στη συνέχεια ονομαστική αναφορά στον πρόεδρο της Hellenic Train, κ. Θανάση Ζηλιασκόπουλο.
«Ενημερώνουμε τον πραγματικό διοικητή της εταιρείας, κ. Ζηλιασκόπουλο, ότι κανείς από εμάς δεν φοβάται τις ποινές που επιβάλει επειδή μιλάμε για τα υπαρκτά προβλήματα ή τις διώξεις που αντιμετωπίζουν όσοι τηρούν τις εσωτερικές διαδικασίες για την ασφάλεια της κυκλοφορίας, προστατεύοντας το δημόσιο συμφέρον», καταλήγουν.