Με αιχμή την έγκαιρη υλοποίηση και χρηματοδότηση των έργων που «τρέχουν» από τη μία και τον σχεδιασμό μίας νέας γενιάς έργων από την άλλη, διαμορφώνεται μία λεπτή ισορροπία μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και των μεγάλων κατασκευαστών.
Βάζοντας στο επίκεντρο τη δύσκολη εξίσωση της χρηματοδότησης, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, στο πλαίσιο του συνεδρίου ITC 2024, τόνισε πως «είμαστε πια σε θέση να δούμε μία γενιά νέων έργων, αλλά αυτό απαιτεί, σχέδιο, μέθοδο και προτεραιοποίηση, καθώς οι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι».
Επέστησε την προσοχή στις περιπτώσεις που εξασφαλισμένοι πόροι δεν εκταμιεύονται διότι κωλυσιεργεί η εκτέλεση των έργων. Σε αυτή την κατεύθυνση, παρότρυνε -και μάλιστα δύο φορές- τους κατασκευαστικούς ομίλους να ανεβάσουν ταχύτητες στα έργα υποδομών του Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να προχωρήσει γρήγορα η εκταμίευση ύψους 2,2 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, αποδεχόμενος ότι οι καθυστερήσεις στις πληρωμές του Δημοσίου αποτελούν πρόβλημα για την έγκαιρη υλοποίηση των έργων, αποκάλυψε ότι από εδώ και μπρος τα πράγματα θα κινούνται με άλλους ρυθμούς, αφού μόλις πριν λίγες ημέρες ψηφίστηκε η διάταξη για την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του υπουργείου από τα 330 εκατ. ευρώ ετησίως που είχε έως τώρα, σε πάνω από 550 με 600 εκατ. ευρώ ετησίως από φέτος και για τα επόμενα χρόνια.
«Δεν μπορούμε να μοιράζουμε δισεκατομμύρια, χωρίς να υπάρχουν τα χρήματα. Ειδικά όταν χρειάζονται πόροι για την εκτέλεση υφιστάμενων έργων και για να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις, όπως ο Daniel. Προσπαθούμε συνεπώς να βρούμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε πρωτίστως να είμαστε συνεπείς προς τον ιδιωτικό τομέα», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας πως το επόμενο διάστημα η κατάσταση θα ισορροπήσει.
Αφού έκανε λόγο για έναν καλύτερο βηματισμό με τον ιδιωτικό τομέα, εστίασε και στο ζήτημα των αξιώσεων αποζημίωσης που «παραδοσιακά» εγείρουν οι εργολάβοι στη χώρα μας, φουσκώνοντας το τελικό κόστος των έργων. Όπως είπε, μάλιστα, γλαφυρά ο κ. Σταϊκούρας «ως υπουργός Οικονομικών κοιμόμουν με την έννοια του ελλείμματος και τώρα ως υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κοιμάμαι με τη λέξη “claims”».
Εγγενείς αδυναμίες στα έργα
Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των κατασκευών, στο πλαίσιο της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, βρήκαν την ευκαιρία να «γκρινιάξουν», τόσο για διαχρονικές παθογένειες όσο και για νέα προβλήματα του κλάδου. Για εγγενείς αδυναμίες που καθιστούν πολλά έργα, τα οποία έχουν δημοπρατηθεί και συμβασιοποιηθεί, μη υλοποιήσιμα, έκανε λόγο ο γενικός διευθυντής του Ομίλου Intrakat και της ΑΚΤΩΡ, κ. Αναστάσιος Αρανίτης, εστιάζοντας σε ανώριμες μελέτες, που δεν έχουν λάβει υπόψη όρους ανθεκτικότητας, οι οποίοι αυξάνουν κατά πολύ και το κόστος.
Επέστησε, δε, την προσοχή στις επικείμενες εργολαβίες για την αποκατάσταση των υποδομών της Θεσσαλίας, διαβλέποντας αλληλοεπικαλύψεις στις δημοπρατήσεις των έργων, που «απειλούν» με καθυστερήσεις, όπως έχει συμβεί σε πλείστα όσα έργα. Υπογράμμισε, ακόμη, ότι υπάρχει αντικειμενικό θέμα αναπροσαρμογής του κόστους των έργων, καθώς οι συνθήκες κατά τις οποίες είχαν δημοπρατηθεί ακόμα στο πρόσφατο παρελθόν, έχουν αλλάξει ριζικά και το κόστος τους -κατασκευαστικό, μελετητικό, χρηματοδοτικό- έχει εκτοξευθεί.
Ειδική αναφορά έκανε και στο θέμα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, ζητώντας εκτός από λύσεις για την προσέλκυση εργαζομένων από τρίτες χώρες, και για θεσμικά θέματα. Όπως σχολίασε, «δεν είναι λογικό να χρειάζεται τροποποίηση της ΑΕΠΟ, η οποία χρειάζεται δύο χρόνια, ώστε να εγκατασταθεί ένας οικίσκος σε εργοτάξιο για τη στέγαση εργαζομένων από το εξωτερικό».
Στις ανώριμες μελέτες ή και τα ελλιπή τεύχη δημοπράτησης απέδωσε τη μη συμμετοχή σε διαγωνισμούς για έργα που είναι σημαντικά και απαραίτητα, ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ, Χρήστος Παναγιωτόπουλος. Σημείωσε, ακόμα, ότι συχνά τα σχόλια της αγοράς, κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο, αγνοούνται.
«Κάποιος πονηρός μπορεί να πει ότι οι εταιρείες τα θέλουν όλα κομμένα και ραμμένα στα μέτρα τους, αλλά δεν είναι αυτή η αλήθεια. Προσπαθούμε – προφανώς και λαμβάνοντας υπόψη τη βιωσιμότητα ενός έργου και τη λελογισμένη κερδοφορία – να καταδείξουμε με την εμπειρία μας από το πεδίο ότι ορισμένα πράγματα πρέπει να διορθωθούν ή ότι μπορούν να γίνουν με πιο αποδοτικό τρόπο. Αν όμως η συμμετοχή μας σε αυτή τη διαβούλευση εν τέλει δεν λαμβάνεται ουσιαστικά υπόψιν και οι διαγωνισμοί πραγματοποιούνται με όρους που καθιστούν τα έργα μη βιώσιμα ή ακόμα χειρότερο επισφαλή, δεν μπορεί κανείς να απορεί μετά γιατί δεν υπήρξε συμμετοχή», σχολίασε δηκτικά.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΤΚΑ, Ντίνος Μπενρουμπή, είπε χαρακτηριστικά: «δεν μπορώ να μην γκρινιάξω λίγο με τη σειρά μου για να εκτελεστούν εμπρόθεσμα και εντός προϋπολογισμού τα έργα, πρέπει να ισχύσουν κάποιες συνθήκες χρονικής σημασίας», ζητώντας να φτάνει έγκαιρα η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση.
Στην ανάγκη σωστής δημοπράτησης των έργων αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΑΒΑΞ, Κωνσταντίνος Μιτζάλης, ώστε να αποφεύγονται υπερβάσεις χρονοδιαγραμμάτων και προϋπολογισμών. Σε αυτό το πλαίσιο, περιέγραψε αδρά τη χρονοβόρα διαδικασία που απαιτείται μέχρι τη δημοπράτηση, ξεκινώντας από την προετοιμασία για την προκήρυξη προμελέτης που θέλει ένα εξάμηνο, για την οποία αναμένεται ανάδοχος σε διάστημα ενός χρόνου.
Παράλληλα πρέπει να γίνει η ΜΠΕ, που αποτελεί και βασική προϋπόθεση χρηματοδότησης του έργου, για να ξεκινήσει ο Γολγοθάς των απαλλοτριώσεων, που πάνε στα χέρια των δικαστικών αρχών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε αναβολές, απεργίες, καθυστερήσεις, ενστάσεις. Αφού γίνουν όλα αυτά, θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι οριστικές μελέτες, που χρειάζονται χρόνο ώστε να είναι αξιόπιστες. Ο κ. Μιτζάλης, κλείνοντας, απηύθυνε έκκληση σε όλους τους εμπλεκόμενους να αρχίσουν την προετοιμασία για τα έργα νέας γενιάς, ώστε να μην δημιουργηθεί κενό στις κατασκευές, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
