Απειλή για το 40% του ελληνικού ελαιόλαδου από τον νέο κανονισμό της ΕΕ

Σήμα κινδύνου εκπέμπουν τόσο ο ΣΕΒΙΤΕΛ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου) όσο και η ΕΔΟΕ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου) για τα ελληνικά ελαιόλαδα, καθώς πολλά κινδυνεύουν να βγουν εκτός αγοράς με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό που αφορά τα όρια για αρωματικούς υδρογονάνθρακες παραφινελαίων και αναμένεται να εκδοθεί τον Σεπτέμβριο.

Οι δύο φορείς ζητούν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να ενημερώσει τους παραγωγούς, προκειμένου να σταματήσουν να εφαρμόζουν πρακτικές που αυξάνουν την παρουσία αρωματικών υδρογονανθράκων στα ελαιόλαδα που παρασκευάζονται.

Όπως δήλωσε στο BD ο κ. Γιώργος Οικονόμου, γενικός διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ, «μεγάλη ποσότητα έξτρα παρθένων ελαιολάδων εάν βρεθούν να έχουν τις συγκεκριμένες ουσίες θα βγουν εκτός ορίων, που σημαίνει ότι δεν θα είναι καν βρώσιμα. Αντί για κατανάλωση θα είναι για βιοντίζελ».

Μάλιστα, δεν μιλάμε για μικρή ποσότητα της παραγωγής ελαιολάδου, αλλά όπως είπε ο κ. Οικονόμου, πρόκειται για «ένα 40% της παραγωγής γιατί τα πρώτα δείγματα δίνουν αυτή την εικόνα, ειδικά στη νότια Πελοπόννησο».

Πώς δημιουργείται το πρόβλημα

Όσον αφορά το τι φταίει για την ύπαρξη αυτών των αρωματικών υδρογονανθράκων στο ελαιόλαδο, όπως είπε στο BD ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ, είναι θέμα της πρακτικής που εφαρμόζουν στην ελαιοσυλλογή οι αγρότες κυρίως στη νότια Πελοπόννησο, όπου για λόγους οικονομίας την εποχή της ελαιοσυγκομιδής πραγματοποιείται ταυτόχρονα και κλάδεμα των δέντρων. 

Το κλάδεμα γίνεται με αλυσοπρίονα, τα οποία λιπαίνονται, με αποτέλεσμα υπολείμματα του λιπαντικού να περνούν στον καρπό και στη συνέχεια στο ελαιόλαδο που παράγεται. Επίσης, πολλές φορές τα σακιά που μπαίνει η ελιά για να μεταφερθεί στο ελαιοτριβείο και είναι από γιούτα έχουν εμποτιστεί με χημικά για να είναι πιο σκληρά, τα οποία όμως επίσης μεταφέρονται στον καρπό.

Ο νέος κανονισμός σχεδιάζεται να δημοσιοποιηθεί τον Σεπτέμβριο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να εφαρμοστεί από το 2025. Όμως, ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, ζητούν να δοθεί παράταση έως το 2028, ως περίοδος χάριτος, για την εφαρμογή του κανονισμού, ωστόσο δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουν την αναβολή της εφαρμογής του.

Τι πρέπει να γίνει 

Όπως αναφέρει ο ΣΕΒΙΤΕΛ ασφαλώς και μπορεί να ανατραπεί αυτή η δυσμενής πιθανή εξέλιξη, αρκεί να αλλάξουν κάποιες συνήθειες και καλλιεργητικές πρακτικές των ελαιοπαραγωγών.

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ αναφέρει ενδεικτικά τις ακόλουθες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν:

1. Να χρησιμοποιούνται λιπαντικά Φυτικής προέλευσης ή ΜΟΑΗ free
2. Να μην αφήνονται τα εργαλεία πάνω στα ελαιόπανα ή στα σακιά με τις ελιές
3. Τα σακιά να μην είναι τύπου Γιούτα εμποτισμένα με παραφινέλαια, ιδανικά να χρησιμοποιούνται τελάρα.
4. ΝΑ ΜΗΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΚΛΑΔΕΜΑ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΑΙΟΣΥΛΛΟΓΗ. (σε περιοχές που ΔΕΝ υπάρχει αυτή η πρακτική η συντριπτική πλειοψηφία των δειγμάτων έδειξαν συμμόρφωση προς τα προτεινόμενα όρια)
5. Να αποφεύγεται η έκθεση των συλλεγμένων καρπών σε καυσαέρια ντηζελοκινητήρων (καρότσες τρακτέρ για μεταφορά, αγροτικά στο χωράφι κλπ.).

Τι ζητούν ΣΕΒΙΤΕΛ και ΕΔΟΕ

Για το συγκεκριμένο θέμα οι φορείς θεωρούν επιβεβλημένη την ανάγκη άμεσης συνεργασίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης με τον ΕΦΕΤ και το ΓΧΚ (Γενικό Χημείο του Κράτους), για την ενιαία παρακολούθηση του θέματος, παράλληλα με την εκπροσώπηση μέσω της ΜΕΑ Βρυξελλών (Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας) και τη δημιουργία κοινού μετώπου με τις λοιπές ελαιοπαραγωγικές χώρες για την ανάγκη επιπλέον μελετών και την ορθολογικοποίηση των προς θέσπιση ορίων.

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ σε συνεργασία με την ΕΔΟΕ έχουν συντάξει ένα αναλυτικό οδηγό καλών πρακτικών που μπορεί να βοηθήσουν στην εξάλειψη του κινδύνου υποβάθμισης της αξίας των ελαιολάδων, είναι στη διάθεση όλων των φορέων και των ελαιοπαραγωγών αλλά κυρίως θα πρέπει να υπάρξει έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση και από την Πολιτεία, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και των κατά τόπους ΔΑΟΚ (Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής).