Για πρώτη φορά από έναρξη της περιόδου συνεχούς αύξησης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σήμερα συζητήθηκε στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, όπως δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ. Όμως, διευκρίνισε ότι δεν συζητήθηκε μείωση των επιτοκίων, αλλά η γενικότερη στρατηγική που θα ακολουθηθεί από την κεντρική τράπεζα στη μετάβαση στον επόμενο κύκλο της νομισματικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, οι νέες προβλέψεις της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη έχουν ήδη οδηγήσει τις αγορές να προεξοφλούν με υψηλό βαθμό βεβαιότητας ότι η πρώτη μείωση επιτοκίων θα γίνει τον Ιούνιο, όμως πλέον προεξοφλούνται περισσότερες μειώσεις μέσα στο 2024 και, ειδικότερα, τέσσερις μειώσεις έναντι τριών προηγουμένως. Η κ. Λαγκάρντ επανέλαβε ότι δεν σχολιάζει τις κινήσεις των αγορών, όμως ανέφερε ότι η προσαρμογή που έχει γίνει συμβαδίζει αρκετά με τη στάση της ΕΚΤ.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ μείωσε σήμερα την πρόβλεψή της για τον πληθωρισμό φέτος από το 2,7% τον Δεκέμβριο στο 2,3% και για το 2025 στο 2%. Προβλέπει, επίσης, περαιτέρω εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας στην ευρωζώνη, με τον ρυθμό ανάπτυξης να υποχωρεί στο 0,6% έναντι προηγούμενης πρόβλεψες για 0,8%.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ άφησε να εννοηθεί ότι η κεντρική τράπεζα πιθανόν να κινηθεί λίγο ταχύτερα από τη Fed στις μειώσεις επιτοκίων. Τόνισε ότι πάντα κινείται με ανεξαρτησία και με βάση τα στοιχεία για την ευρωζώνη, αλλά έσπευσε να πει: «Δεν σας λέω ότι δεν υπάρχει βιασύνη -σ.σ.: για τη μείωση των επιτοκίων». Ήταν μια αναφορά σχολιασμού της χθεσινής δήλωσης του προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος είχε τονίσει ότι δεν υπάρχει βιασύνη για μείωση επιτοκίων.
Σχετικά με τον ρυθμό μείωσης των επιτοκίων, η κ. Λαγκάρντ απέφυγε να αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση, παρότι αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες έχουν τονίσει ότι η μείωση θα πρέπει να γίνει σταδιακά (δηλαδή με ρυθμό 0,25% και όχι 0,50%). Όπως είπε, ο ρυθμός θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία που θα λαμβάνει η κεντρική τράπεζα.
Για τον χρόνο της πρώτης μείωσης, άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι τον Απρίλιο είναι πολύ νωρίς, καθώς δεν θα υπάρχουν ακόμη επαρκή στοιχεία για τους μισθούς και γενικότερα για τις υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις. Έτσι, η πρώτη μείωση τοποθετείται, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τον Ιούνιο.
Η κεντρική τράπεζα θα «εστιάζει με λέιζερ», όπως είπε χαρακτηριστικά η κ. Λαγκάρντ, σε δύο παραμέτρους που επηρεάζουν καθοριστικά τον πληθωρισμό: τους μισθούς και τα κέρδη των επιχειρήσεων. Δεν είναι το ζητούμενο, όπως εξήγησε, να μειωθούν οι μισθοί, όμως θα πρέπει να συνεχίσουν οι αυξήσεις τους να απορροφώνται σε μεγάλο βαθμό από την αντίστοιχη μείωση των επιχειρηματικών κερδών, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι η μείωση του πληθωρισμού.
Τέλος, σε ερώτηση για το αν υποστηρίζει η ΕΚΤ την αξιοποίηση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 300 δισ. που παραμένουν δεσμευμένα στη Euroclear για να χρηματοδοτηθεί η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι είναι ένα περίπλοκο νομικό ζήτημα και οποιαδήποτε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το διεθνές νομικό πλαίσιο, τη διεθνή νομισματική τάξη και νομιμότητα.
Η ομιλία της Κριστίν Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Από την τελευταία συνεδρίασή μας τον Ιανουάριο, ο πληθωρισμός μειώθηκε περαιτέρω. Στις πιο πρόσφατες προβολές εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω, ιδίως για το 2024, γεγονός που αντανακλά κυρίως τη χαμηλότερη συμβολή των τιμών της ενέργειας. Το προσωπικό προβλέπει τώρα ότι ο πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 2,3% το 2024, 2,0% το 2025 και 1,9% το 2026. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα έχουν επίσης αναθεωρηθεί προς τα κάτω και κατά μέσο όρο 2,6% για το 2024, 2,1% για το 2025 και 2,0% για το 2026.
Αν και οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού έχουν χαλαρώσει περαιτέρω, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν υψηλές, εν μέρει λόγω της έντονης αύξησης των μισθών. Οι συνθήκες χρηματοδότησης είναι περιοριστικές και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας εξακολουθούν να επηρεάζουν αρνητικά τη ζήτηση, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση του πληθωρισμού. Το προσωπικό έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη για το 2024 στο 0,6%, με την οικονομική δραστηριότητα να αναμένεται να παραμείνει υποτονική βραχυπρόθεσμα. Στη συνέχεια, το προσωπικό αναμένει ότι η οικονομία θα ανακάμψει και θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1,5% το 2025 και 1,6% το 2026, υποστηριζόμενη αρχικά από την κατανάλωση και αργότερα και από τις επενδύσεις.
Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, διατηρούμενα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Οι μελλοντικές αποφάσεις μας θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια ασφαλιστηρίων συμβολαίων μας θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί.
Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον προσδιορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της έντονης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Θα περιγράψω τώρα λεπτομερέστερα πώς βλέπουμε να εξελίσσεται η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την εκτίμησή μας για τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.
Οικονομική δραστηριότητα
Η οικονομία παραμένει αδύναμη. Οι καταναλωτές συνέχισαν να συγκρατούν τις δαπάνες τους, οι επενδύσεις μετριάστηκαν και οι εταιρείες πραγματοποίησαν λιγότερες εξαγωγές, αντανακλώντας την επιβράδυνση της εξωτερικής ζήτησης και ορισμένες απώλειες ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν σταδιακή ανάκαμψη κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Καθώς ο πληθωρισμός μειώνεται και οι μισθοί συνεχίζουν να αυξάνονται, τα πραγματικά εισοδήματα θα ανακάμψουν, στηρίζοντας την ανάπτυξη. Επιπλέον, η περιοριστική επίδραση των προηγούμενων αυξήσεων των επιτοκίων θα εξασθενίσει σταδιακά και η ζήτηση για εξαγωγές της ζώνης του ευρώ αναμένεται να ανακάμψει.
Το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη του ευρώ. Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2023, ξεπερνώντας και πάλι την οικονομική δραστηριότητα. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή ανά άτομο μειώθηκε περαιτέρω. Εν τω μεταξύ, οι εργοδότες δημοσιεύουν λιγότερες κενές θέσεις εργασίας, ενώ λιγότερες επιχειρήσεις αναφέρουν ότι η παραγωγή τους περιορίζεται από ελλείψεις εργατικού δυναμικού.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να αποσύρουν τα μέτρα στήριξης που σχετίζονται με την ενέργεια, ώστε να καταστεί δυνατή η βιώσιμη συνέχιση της διαδικασίας αποπληθωρισμού. Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να καταστεί η οικονομία μας πιο παραγωγική και ανταγωνιστική, να επεκταθεί η ικανότητα προσφοράς και να μειωθούν σταδιακά οι υψηλοί δείκτες δημόσιου χρέους. Η ταχύτερη εφαρμογή του προγράμματος Next Generation EU και οι πιο αποφασιστικές προσπάθειες για την άρση των εθνικών φραγμών σε βαθύτερες και πιο ενοποιημένες τραπεζικές αγορές και κεφαλαιαγορές μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση των επενδύσεων στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Το αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς καθυστέρηση.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 2,8% τον Ιανουάριο και, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, μειώθηκε περαιτέρω στο 2,6% τον Φεβρουάριο. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων μειώθηκε και πάλι, στο 5,6% τον Ιανουάριο και στο 4,0% τον Φεβρουάριο, ενώ οι τιμές της ενέργειας και τους δύο μήνες συνέχισαν να μειώνονται σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό από ό,τι τον Δεκέμβριο. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών μειώθηκε επίσης περαιτέρω, στο 2,0% τον Ιανουάριο και στο 1,6% τον Φεβρουάριο. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών, αφού παρέμεινε στο 4,0% για τρεις συνεχόμενους μήνες, υποχώρησε στο 3,9% τον Φεβρουάριο.
Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού υποχώρησαν περαιτέρω τον Ιανουάριο, καθώς ο αντίκτυπος των προηγούμενων διαταραχών από την πλευρά της προσφοράς συνέχισε να εξασθενεί και η αυστηρή νομισματική πολιτική επηρέασε αρνητικά τη ζήτηση. Ωστόσο, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι αυξημένες, εν μέρει λόγω της έντονης αύξησης των μισθών και της μείωσης της παραγωγικότητας της εργασίας. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η αύξηση των μισθών αρχίζει να μετριάζεται. Επιπλέον, τα κέρδη απορροφούν μέρος του αυξανόμενου κόστους εργασίας, γεγονός που μειώνει τις πληθωριστικές επιδράσεις.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει αυτή την πτωτική τάση τους επόμενους μήνες. Πιο μακροπρόθεσμα, αναμένεται να μειωθεί σε σχέση με τον στόχο μας, καθώς το κόστος εργασίας μετριάζεται και οι επιδράσεις προηγούμενων ενεργειακών κλυδωνισμών, των φαινομένων συμφόρησης στις αλυσίδες εφοδιασμού και της εκ νέου λειτουργίας της οικονομίας μετά την πανδημία εξασθενούν. Οι δείκτες των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό παραμένουν σε γενικές γραμμές σταθεροί, με τους περισσότερους να διαμορφώνονται γύρω στο 2%.
Εκτίμηση κινδύνου
Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να κλίνουν προς τα κάτω. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη εάν οι επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερες από τις αναμενόμενες. Μια ασθενέστερη παγκόσμια οικονομία ή μια περαιτέρω επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου θα επηρέαζε επίσης αρνητικά την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν σημαντικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αποκτήσουν λιγότερη εμπιστοσύνη για το μέλλον και να διαταραχθεί το παγκόσμιο εμπόριο. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν ο πληθωρισμός μειωθεί ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν και η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων σημαίνει ότι οι δαπάνες αυξάνονται περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται εντονότερα από ό,τι αναμενόταν.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, ιδίως στη Μέση Ανατολή, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος μεταφοράς υψηλότερα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί υψηλότερος από τον αναμενόμενο εάν οι μισθοί αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν τα περιθώρια κέρδους αποδειχθούν πιο ανθεκτικά. Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει καθοδικά εάν η νομισματική πολιτική περιορίσει τη ζήτηση περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα.
Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες
Τα επιτόκια της αγοράς έχουν αυξηθεί από τη συνεδρίαση του Ιανουαρίου και η νομισματική πολιτική μας έχει διατηρήσει περιοριστικές τις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Τα επιτόκια χορηγήσεων για επιχειρηματικά δάνεια σταθεροποιήθηκαν σε γενικές γραμμές, ενώ τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων μειώθηκαν τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο. Ωστόσο, τα επιτόκια δανεισμού παραμένουν αυξημένα, στο 5,2% για τα επιχειρηματικά δάνεια και στο 3,9% για τα στεγαστικά δάνεια.
Ο τραπεζικός δανεισμός προς τις επιχειρήσεις είχε γίνει θετικός τον Δεκέμβριο, με ετήσιο ρυθμό 0,5%. Ωστόσο, τον Ιανουάριο, υποχώρησε χαμηλότερα, στο 0,2%, λόγω της αρνητικής ροής του μήνα. Ο ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά συνέχισε να εξασθενεί, υποχωρώντας στο 0,3% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο. Η ποσότητα χρήματος με την ευρεία έννοια – όπως μετράται από το Μ3 – αυξήθηκε με υποτονικό ρυθμό 0,1%.
Συμπέρασμα
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, διατηρούμενα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Οι μελλοντικές αποφάσεις μας θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον προσδιορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
