Σε τροχιά βάζει το σχέδιο για τον νέο ΟΣΕ η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με την επωνυμία «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος». Η αλλαγή σελίδας στον ιστορικό σιδηροδρομικό φορέα της οδού Καρόλου, περιλαμβάνει έναν ενιαίο δημόσιο φορέα με πυρήνα τον σημερινό ΟΣΕ και τη συμβολή ιδιώτη τεχνικού συμβούλου στο μάνατζμεντ, τουλάχιστον για μία τριετία.
Τα βασικά σημεία της πρότασης δημιουργίας του «Νέου ΟΣΕ» παρουσίασε χθες στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, με στόχο να μπει ένα τέλος στο «σπάσιμο» του ελληνικού σιδηρόδρομου σε τρεις εταιρείες, που έχει επιφέρει σωρεία καθυστερήσεων στην εκτέλεση και παραλαβή των έργων και σημαντική επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Βεβαίως οι παραπάνω διαπιστώσεις, παρότι αναδεικνύονταν στον δημόσιο διάλογο από έμπειρους σιδηροδρομικούς και συνδικαλιστικούς φορείς εδώ και πάνω από δώδεκα χρόνια, δεν οδήγησαν εξαρχής στην επιλογή της «ομογενοποίησης». Αντιθέτως, το φθινόπωρο του 2022, η κυβέρνηση είχε νομοθετήσει τον πλήρη διαχωρισμό της ΕΡΓΟΣΕ από τη μητρική εταιρεία ΟΣΕ, επιχειρώντας να ξεκαθαρίσει νομοθετικά το πεδίο των αρμοδιοτήτων, διατηρώντας όμως το ίδιο καθεστώς.
Θρυαλλίδα για τη σημερινή ανατροπή ήταν αναμφίβολα το δυστύχημα των Τεμπών, που άλλαξε τη στάση τόσο της ελληνικής κυβέρνησης όσο και της Κομισιόν. Ο «Νέος ΟΣΕ», που θα είναι ανώνυμη εταιρεία του ελληνικού δημοσίου, παραμένει κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα ο διαχειριστής της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής, ενσωματώνοντας σε επιχειρησιακές μονάδες, τόσο τον κατασκευαστικό βραχίονα, δηλαδή τη σημερινή ΕΡΓΟΣΕ, όσο και το τροχαίο υλικό που θα αποσπαστεί από τη ΓΑΙΑΟΣΕ, η οποία ανήκει στο Υπερταμείο.
Σε πρότυπα της Αττικό Μετρό ο τεχνικός σύμβουλος διοίκησης
Το καινούργιο στοιχείο του σχεδίου είναι ο Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης, ο οποίος θα προσληφθεί μέσω διεθνούς διαγωνισμού, που αναμένεται το τελευταίο τρίμηνο του 2024, για να «συνεισφέρει με τεχνογνωσία και εξειδικευμένα ανώτατα στελέχη, αναλαμβάνοντας σε καθημερινή βάση, το σύνολο των επιχειρησιακών εργασιών της εταιρείας, καθώς και την ειδικότερη ευθύνη λειτουργίας κρίσιμων επιχειρησιακών τομέων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών», κατά τη σχετική ενημέρωση του υπουργείου.
Πρόκειται για μία πρακτική στην οποία αποδίδεται σήμερα η καλή επιχειρησιακή οργάνωση των αντίστοιχων επιχειρησιακών τομέων της Αττικό Μετρό, η οποία έχοντας την υποστήριξη της αμερικανικής Bechtel για μία δεκαετία οργανώθηκε βάσει διεθνών προτύπων. Στην πράξη, δηλαδή, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο ιδιώτης τεχνικός σύμβουλος θα υποστηρίξει τις γενικές διευθύνσεις της νέας εταιρείας να ενσωματώσουν τέτοιες εφαρμοσμένες βέλτιστες πρακτικές. Εγνωσμένου κύρους εταιρείες που μπορούν να παράσχουν τέτοιες υπηρεσίες είναι μεταξύ άλλων οι MottMacDonald, SYSTRA, SPT.
Όπως ξεκαθαρίζουν πρόσωπα με γνώση του σχεδιασμού, μιλώντας στο BD, δεδομένου ότι ο νέος ΟΣΕ θα είναι μια δημόσια εταιρεία όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο και θα ορίζεται από τη ελληνική κυβέρνηση, άρα δεν τίθεται ζήτημα άμεσης εμπλοκής του ιδιωτικού φορέα στη διοίκηση. Ο οργανισμός θα είναι υπό την εποπτεία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Με ορόσημα Ταμείου Ανάκαμψης
Ως προς το χρονοδιάγραμμα για την πλήρη ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών, το Σχέδιο Δράσης της ενοποιημένης εταιρείας θα παρουσιαστεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Ως το τέλος του 2024, θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες νομοθετικές παρεμβάσεις και θα αρχίσει η ισχύς και της δευτερογενούς νομοθεσίας για μια νέα ενιαία εταιρεία με πυρήνα τον ΟΣΕ.
Εν τω μεταξύ, ο νέος ΟΣΕ ως το καλοκαίρι του 2025 θα καταρτίσει στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο και θα συνάψει σύμβαση απόδοσης με το εποπτεύον Υπουργείο μέσω της οποίας θα παρακολουθείται βάσει συμφωνημένων δεικτών απόδοσης (KPI's) και μετρήσιμων στόχων. Σημειώνεται ότι οι εν εξελίξει συμβάσεις θα συνεχιστούν απρόσκοπτα και προβλέπεται προς τούτο ειδική πρόβλεψη του νέου νόμου. Μιας και η αναδιοργάνωση του σιδηροδρόμου αποτελεί δέσμευση του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας η νέα εταιρεία θα είναι πλήρως λειτουργική ως το τέλος του 2025.
Όσον αφορά στο προσωπικό της νέας ενιαίας εταιρείας, θα συμπεριληφθούν σε αυτή οι εργαζόμενοι των ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, καθώς και το σχετικό προσωπικό του τμήματος δραστηριοτήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ που θα ενταχθεί στον Νέο ΟΣΕ. Παράλληλα, σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση του Υπουργείου, προβλέπεται σημαντική ενίσχυση με προσεκτικά επιλεγμένο πρόσθετο νέο προσωπικό που θα ξεπεράσει τα 600 άτομα και με προσόντα που θα καλύπτουν τις απαιτήσεις των νέων θέσεων εργασίας που θα οριστούν.
Η πρώτη ομάδα προσλήψεων αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024, ενώ η υπόλοιπη ενίσχυση στελέχωσης θα προχωρήσει σε στάδια, μέχρι το μέσο του 2025, με βάση επίσης και τις απαιτήσεις στελέχωσης που θα προσδιοριστούν από το BusinessPlan του νέου φορέα.