Ψηλότερα από ποτέ πέταξαν τα ελληνικά αεροδρόμια το 2023, αφήνοντας πίσω το στίγμα της πανδημίας. Οι ιστορικές επιδόσεις επισφραγίστηκαν με το κλείσιμο και του Νοεμβρίου, καθώς η επιβατική κίνηση στο ενδεκάμηνο ξεπέρασε κατά 9,6% τη συνολική επιβατική κίνηση του 2022. Η ολική επαναφορά των αεροπορικών ταξιδιών και τα ρεκόρ φέρνουν στο προσκήνιο νέες επενδύσεις και σημαντικές επεκτάσεις για τα αεροδρόμια της χώρας.
Πέρσι παρά τους καλούς ρυθμούς ανάκαμψης από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης, τα ελληνικά αεροδρόμια δεν είχαν όλα την ίδια τύχη. Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» επηρεάστηκε από τους περιορισμούς που ακόμη υπήρχαν στις αρχές του 2022, άνοιξε όμως τον δρόμο για νέες ιστορικές επιδόσεις, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία στέρησε την ανάκαμψη από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης.
Φέτος τα πράγματα κύλησαν διαφορετικά, αν και δεν έλειψαν οι γεωπολιτικές αναταραχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, στο σύνολο των αερολιμένων της χώρας διακινήθηκαν στο ενδεκάμηνο του έτους 69.771.387 επιβάτες, όταν ολόκληρο το 2022 είχαν καταγραφεί 63.672.121 επιβάτες.
Η θεαματική πορεία του ελληνικού τουρισμού, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στα περιφερειακά αεροδρόμια από τη Fraport Greece και την αξιοποίηση των υπολοίπων 23 μικρότερων αερολιμένων της χώρας από το Υπερταμείο, πατούν το «κουμπί» για νέες επενδύσεις. Η πολυπόθητη επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν φαίνεται να ξυπνάει, δεδομένου ότι ο Νοέμβριος κατέγραψε μία αύξηση 23,5% σε σχέση με πέρσι και 12,7% συγκριτικά με το 2019, προσεγγίζοντας τους 3 εκατ. επιβάτες.
Η χρονιά του «Ελευθέριος Βενιζέλος»
Η αντίστροφη μέτρηση για την επέκταση του αεροδρομίου της Αθήνας ξεκινάει. Η ανάκαμψη της επιβατικής κίνησης κατά 89% το 2022 κίνησε τα πρώτα γρανάζια, με τις επιδόσεις του 2023 να πατάνε γκάζι για τις απαραίτητες αποφάσεις. Η επιβατική κίνηση στο ενδεκάμηνο του έτους ανέβηκε στα 26,31 εκατ. επιβάτες, ξεπερνώντας τον πήχη του 2019 που ήταν και το μεγάλο ρεκόρ για το «Ελευθέριος Βενιζέλος». Τότε είχαν διακινηθεί συνολικά 25,57 εκατ. επιβάτες.
Συμβατικά, το ορόσημο για τη μεγάλη επέκταση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών είναι τα 25 εκατ. επιβάτες, με το καμπανάκι να χτυπά όταν η επιβατική κίνηση φτάσει στο 95%. Για αυτό και το προηγούμενο ρεκόρ του 2019 ενεργοποίησε το σενάριο της επέκτασης, όμως η πανδημία πάγωσε τα πάντα. Μετά από μία σειρά κινήσεων αναβάθμισης, η δυναμικότητα του αεροδρομίου βελτιώθηκε κατά 2-3 εκατ. επιβάτες, όμως τα δεδομένα ξεπερνούν και αυτό το όριο.
Μικρότερης κλίμακας παρεμβάσεις ήδη υλοποιούνται. Έχουν ήδη αναβαθμιστεί τα συστήματα διαχείρισης αποσκευών, ενώ το νέο σύστημα στάθμευσης σε αφίξεις και αναχωρήσεις έχει βοηθήσει στην αποφυγή καθυστερήσεων. Ακόμη, αναπτύσσονται έξι νέες θέσεις στάθμευσης για αεροπλάνα τύπου C (Boeing 737/Airbus 321) και μερικές θέσεις για ελικόπτερα. Επίσης, αναβαθμίζεται το satelliteterminal με νέα lounges και θέσεις αφίξεων και αναχωρήσεων.
Εντωμεταξύ, μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου το αεροδρόμιο της Αθήνας σχεδιάζεται να κάνει το μεγάλο βήμα, περνώντας την πόρτα του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Το IPO για το 20% του ΔΑΑ -αφού το 10% του ποσοστού που ανήκει σήμερα στο ΤΑΙΠΕΔ θα αποκτηθεί από την AviAlliance με premium 10%- αναμένεται να φέρει στα ταμεία 700-800 εκατ. ευρώ.
Στο τραπέζι νέες επεκτάσεις για τη Fraport Greece
Με 33,11 εκατ. επιβάτες για το διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται, η Fraport Greece έχει βάλει στο τραπέζι υπό εξέταση το ζήτημα των επεκτάσεων. Η υποχρέωση, βάσει της σύμβασης παραχώρησης, για επέκταση των υποδομών των αερολιμένων στηρίζεται σε ειδικά μοντέλα συνυπολογιζόμενης της κίνησης.
Τα πρώτα πλάνα βρίσκονται υπό συζήτηση και επί του παρόντος φαίνεται πως το αεροδρόμιο της Σαντορίνης θα κόψει πρώτο το νήμα. Επίσης, σε ετήσια βάση, η Fraport Greece επενδύει ακόμη 50 εκατ. ευρώ για περαιτέρω αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό.
Η βελτίωση των υποδομών των αερολιμένων, σε συνδυασμό με επενδύσεις δημοσίου και ιδιωτών στις υποδομές των νησιών και των τουριστικών προορισμών θα κρίνει εάν θα κερδηθεί το στοίχημα της μεγαλύτερης σεζόν. Το όφελος για τις τουριστικές ροές θα είναι μεγάλο, εάν συνεκτιμηθεί ότι η διεθνής επιβατική κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια για το 2023 αντιστοιχεί στο 79,23% της συνολικής.
Οι νέοι επενδυτές
Εντός του πρώτου τριμήνου του έτους κληρώνει για την παραχώρηση του μεγαλύτερου από τα 23 μικρότερα αεροδρόμια της χώρας. Το Υπερταμείο ετοιμάζεται, μετά από αναμονή ενός έτους, να ζητήσει δεσμευτικές προσφορές για το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, ώστε οι υπογραφές με τον επενδυτή να πέσουν ως το καλοκαίρι. Ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει τα εξής σχήματα: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - GMR Airports, Μυτιληναίος - Corporation America Airports, Egis Airport Operation – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις - Aéroports de la Cote d’Azur, Fraport AG – Delta Airports – ΠΗΛΕΑΣ (του ομίλου Κωνσταντακόπουλου).
Οι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις που έχουν υλοποιηθεί στη Μεσσηνία και την ευρύτερη περιοχή, με ναυαρχίδα το Costa Navarino του ομίλου ΤΕΜΕΣ, έχουν μετατρέψει το αεροδρόμιο της Καλαμάτας σε success story. Θα ακολουθήσουν όμως σε ένα ενιαίο cluster και οι υπόλοιποι 22 μικροί αερολιμένες της χώρας για τους οποίους προετοιμάζεται από το Υπερταμείο διαγωνισμός παραχώρησης με στόχο το καλοκαίρι του 2024.
Η αναβάθμιση των υποδομών και των υπηρεσιών που προσφέρουν, ώστε να στηριχθεί η ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη και νέων προορισμών, αποτελεί μεγάλο στοίχημα. Δεδομένου ότι τα 22 αεροδρόμια δεν παρουσιάζουν στο σύνολό τους επαρκές εμπορικό ενδιαφέρον, θεωρείται εξαρχής απαραίτητη η παροχή κινήτρου από το δημόσιο, προκειμένου ο διαγωνισμός να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον.