Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει μια πολύ μεγάλη και δύσκολη διαδρομή για να φτάσουν από τα χαμηλότερα σκαλιά των πιστοληπτικών αξιολογήσεων προς την επενδυτική βαθμίδα. Πρώτη έκοψε το νήμα η Eurobank, που έγινε χθες η μοναδική τράπεζα με αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας από την καναδική DBRS, που την ανέβασε στο BBB (low), δηλαδή στο πρώτο σκαλοπάτι του investment grade. Πολλές αναβαθμίσεις έχουμε δει έως τώρα. Πιο πρόσφατα από την S&P για όλες τις συστημικές και από τη Moody's για Eurobank και, αμέσως μετά, για Εθνική, και Πειραιώς, ενώ νωρίτερα η Moody's είχε αναβαθμίσει την Alpha Bank. Όμως, η χθεσινή αναβάθμιση είναι η σημαντικότερη, γιατί για πρώτη φορά μετά την κρίση παίρνει μια ελληνική τράπεζα γενική αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας. Έως τώρα, είχαν δοθεί επιμέρους βαθμολογίες investment grade σε καταθέσεις ή τίτλους ελληνικών τραπεζών, αλλά στη γενική βαθμολογία το καλύτερο που είχαμε δει (από Eurobank και Εθνική) ήταν αξιολογήσεις που απέχουν ένα σκαλί από την επενδυτική βαθμίδα. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι για πρώτη φορά μια γενική αξιολόγηση τράπεζας ταυτίζεται με την αξιολόγηση του Δημοσίου, καθώς έως τώρα, για διάφορους, εύκολα κατανοητούς λόγους, οι τράπεζες είχαν χειρότερες βαθμολογίες από το κράτος.
-- Η Eurobank μπορεί να έκοψε πρώτη το νήμα, όμως αυτός ο αγώνας δρόμου σύντομα θα τελειώσει. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το αργότερο ως το τέλος του α' εξαμήνου 2025, με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, όλες οι τράπεζές μας θα βρίσκονται στην επενδυτική βαθμίδα.
-- Και όλα αυτά δεν είναι μια τεχνική συζήτηση για τους τραπεζικούς κύκλους. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα σηματοδοτήσει την επιστροφή των τραπεζών στην κανονικότητα, θα τους επιτρέψει να αντλούν φθηνότερο χρήμα με τους τίτλους τους, αλλά και να προσελκύουν περισσότερα και πιο ποιοτικά κεφάλαια στις μετοχές τους. Ένα πρόσφατο, σημαντικό παράδειγμα ήταν το πράσινο ομόλογο της Πειραιώς, με την ουρά επενδυτών που πρόσφεραν 3,5 δισ. και το επιτόκιο να πέφτει στο 4.625%.
Το δημιουργικό άγχος Αθανασίου
Έναν λίαν φιλόδοξο στοίχημα έχει θέσει εσωτερικά η Lamda Development: τον Δεκέμβριο του 2026 να κάνουν Χριστούγεννα οι πρώτοι κάτοικοι σπιτιών στο Ελληνικό. ‘Όπως σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Lamda Development, Οδυσσέας Αθανασίου, μιλώντας στα podcast του ΣΕΒ, Innovative Greeks Talks, κεντρικός στόχος είναι μέχρι το 2027 να έχουν παραδοθεί στους ιδιοκτήτες τους 1.500 σπίτια – διαμερίσματα και το Ελληνικό να κατοικείται από περίπου 4.000 άτομα. «Κάποιοι πιστεύω θα κάνουν Χριστούγεννα στο Ελληνικό τον Δεκέμβριο του 2026, στόχος που μας δημιουργεί άγχος, αλλά θα τα καταφέρουμε. Κάποιοι θα ζουν στο Ελληνικό μέχρι το τέλος του 2026», σημείωσε ο κ Αθανασίου.
-- Το άγχος είναι άγχος ωστόσο σε αυτή τη φάση πρόκειται για δημιουργικό άγχος, που συνδέεται με πράγματα που εξαρτώνται από την ίδια την εταιρία και όχι από τρίτους όπως π.χ. ήταν στη φάση των αδειοδοτήσεων. Και αυτός είναι ο λόγος που κάνει τον κ. Αθανασίου ιδιαίτερα αισιόδοξο, σημειώνοντας ότι το 70% των δυσκολιών για το project είναι πίσω. Τα πιο δύσκολο σκέλος, που ήταν οι αδειοδοτήσεις (περιβαλλοντικά, αρχαιολογικά κ.α.) και η χρηματοδότηση (που δεν ήταν εύκολη με την αβεβαιότητα που υπήρχε), πέρασε, οπότε ο δρόμος είναι ανοιχτός, σημείωσε ο κ. Αθανασίου. Επίσης, αναφέρθηκε στα άχαρα πρώτα χρόνια μέχρι η εταιρεία να καταφέρει να πείσει και να κερδίσει την εμπιστοσύνη συνεργατών για το project και την ικανότητά της να το υλοποιήσει.
-- Σε ό,τι αφορά τους αμφισβητίες του έργου (και της εταιρείας) σημείωσε ότι πλέον η πρόοδος είναι ορατή με το μάτι, με τον πύργο να ορθώνεται όλα και ψηλότερα -πλέον φαίνονται τέσσερα νέα κτίρια που ανεγείρονται ενώ σύντομα θα είναι ορατά άλλα 15. Προανήγγειλε και νέες σημαντικές συμφωνίες, που θα ανακοινωθούν σύντομα, για την ανάπτυξη projects στο Ελληνικό και τα οποία θα δώσουν ώθηση στο έργο. Η υπομονή δεν συγκαταλέγεται στις αρετές της φυλής μας, σημείωσε δηκτικά ο κ. Αθανασίου.
-- Τέλος, αναφέρθηκε πολλές φορές στον Σπύρο Λάτση, υπογραμμίζοντας τη συμβολή του στην υλοποίηση του project. Το Ελληνικό δεν θα μπορούσε να προχωρήσει αν δεν υπήρχε ένας ισχυρός μέτοχος να πιστέψει στο έργο, τόνισε.
Το «συγγνώμη, λάθος» του Π. Κρούγκμαν
«Βέβαια η έξοδος από το ευρώ θα ήταν τεχνικά εξαιρετικά δύσκολη». Με αυτή τη συνοπτική δήλωση και τη φράση «εξαιρετικά δύσκολη» - και ο καθένας ό,τι κατάλαβε- ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο City of New York, Πολ Κρούγκμαν, προσπάθησε να ξεπλύνει τα ηρωικά του 2012 - 2015 και τις περισπούδαστες αναλύσεις του περί Grexit, που έριχναν άφθονο νερό στο μύλο του λαϊκισμού που σάρωσε τη χώρα. Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη τεχνικά η έξοδος από το ευρώ απεφάνθη ο κύριος καθηγητής, περίπου δέκα χρόνια μετά από όλες εκείνες τις απλοϊκές προσεγγίσεις, για να σταθούμε στο αθώο, το αφελές σενάριο. Διότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκείνα τα δύσκολα για την Ελλάδα χρόνια είχε δημιουργηθεί ένας ισχυρός ετερόκλητος συνασπισμός υποστηρικτών του Grexit και του plan b που συνδέονταν και με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.
-- Τι ζήσαμε...
Ο Μανουσάκης (ξανά) στην Κύπρο
Χθες έγινε η περιβόητη συνάντηση του προέδρου και διευθύνοντα σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη με τον υπουργό Ενέργειας της Κύπρου Γιώργο Παπαναστασίου, όπου παραδόθηκε η μελέτη κόστους-οφέλους του έργου. Στις 11 το πρωί συναντήθηκαν οι δύο πρωταγωνιστές της υπόθεσης στο γραφείο του υπουργού στην Λευκωσία, εν μέσω μιας γενικότερης αρνητικής στάσης της Κύπρου απέναντι στο Great Sea Interconnector. Ανακοίνωση δεν εξέδωσε ο ΑΔΜΗΕ. Ο συνήθως επικοινωνιακός διαχειριστής προτίμησε τη σιωπή αυτή τη φορά, καθώς έπονται νέες κρίσιμες συναντήσεις στη νήσο. Τη Δευτέρα (15 Ιουλίου) έχει κληθεί ο ΑΔΜΗΕ στη ΡΑΕΚ να παρουσιάσει τα νέα στοιχεία, στη βάση των οποίων έχει ζητήσει αναθεώρηση της δυσμενούς απόφασης της ρυθμιστικής αρχής.
-- Παρασκηνιακά, είναι δεδομένο, επίσης, ότι οι πιέσεις προς την κυπριακή πλευρά συνεχίζονται σε επίπεδο κυβερνήσεων. Κατά πόσο προχωρά η συμφωνία κατασκευής του έργου, ύψους 2 δισ., μένει να φανεί. Στη Βουλή προχθές ο κ. Παπαναστασίου τόνισε ότι δεν φτάνει να λάβει και να κρίνει τη μελέτη η κυβέρνηση. Θα σταλεί να αξιολογηθεί από διεθνή οίκο, ώστε η κυπριακή κυβέρνηση να λάβει τις αποφάσεις της. Επίσης, τη μελέτη την έχει ζητήσει και θα την λάβει και η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, προκειμένου να τη μελετήσει το επιστημονικό προσωπικό της, πρόσθεσε ο υπουργός. Απ’ ό,τι φαίνεται έχει ακόμα αρκετά ταξίδια στην Κύπρο μπροστά του ο κ. Μανουσάκης...
Ευρωπαϊκό χρήμα για τη λειψυδρία
Το πρόβλημα της λειψυδρίας κυριάρχησε στη χθεσινή τακτική γενική συνέλευση των μετόχων της ΕΥΔΑΠ. Τα δύσκολα είναι μπροστά μας και όλα θα κριθούν την ερχόμενη σεζόν, αφού το αν θα βρέξει και θα χιονίσει, θα ορίσει το επίπεδο του «συναγερμού». Πάντως, η μέση ετήσια απώλεια 200 κυβικών μέτρων νερού από τους ταμιευτήρες δεν είναι μικρό πράγμα. Με κάποιες πρώτες κινήσεις η ΕΥΔΑΠ θα καταφέρει να προσθέτει 100 εκατ. κ.μ. τον χρόνο, όμως για να υψώσει ανάχωμα στη λειψυδρία θα χρειαστεί, όπως είπε ο διευθύνων σύμβουλος, Χάρης Σαχίνης, επενδύσεις 500-750 εκατ. ευρώ. Εύκολες χρηματοδοτήσεις όμως δεν υπάρχουν. Για αυτό και η εταιρεία ευελπιστεί να ανοίξει η Ευρώπη τους κρουνούς στοχευμένα για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Η προετοιμασία πάντως θα γίνει με την τεχνική βοήθεια της ΕΤΕπ βάσει της συμφωνίας που υπάρχει ήδη με την ΕΥΔΑΠ.
Περιμένοντας κονδύλια για τη Θεσσαλία
Την απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την επισημοποίηση της χρηματοδότησης των έργων αποκατάστασης της Θεσσαλίας περιμένει εντός των ημερών το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, που είναι έτοιμο να πατήσει το "send" στους κατασκευαστικούς ομίλους. Μάλιστα, χθες έγινε σχετική τηλεδιάσκεψη για να ξεκαθαρίσει το τοπίο, αφού ο υπουργός κ. Χρ. Σταϊκούρας έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να βγαίνει κανένα έργο χωρίς εξασφαλισμένους όρους. Οι διαγωνισμοί θα γίνουν μέσω προσκλήσεων. Πρώτα θα τρέξουν τα 600 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης για μην υπάρξουν πόροι που θα πάνε χαμένοι.
Το όνομα του Επενδυτικού Ταμείου
Είναι μια σχεδόν αδιόρατη λεπτομέρεια, έχει όμως τη σημασία της. Σε όλες τις έως τώρα αναφορές από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών, γινόταν λόγος για Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο. Έτσι ονομαζόταν το ταμείο που δημιουργείται μέσα στο Υπερταμείο για να προχωρά σε επενδύσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα. Ωστόσο, όποιος διάβασε το σχετικό νομοσχέδιο που έδωσε σε διαβούλευση το υπουργείο διαπίστωσε ότι γίνεται λόγος για Επενδυτικό Ταμείο. Σκέτο. Χωρίς τον προσδιορισμό «Εθνικό». Στην πράξη, βέβαια, διαφορά δεν υπάρχει, αλλά όποιος ασχολείται με συμβολισμούς γρήγορα θα οδηγηθεί στους ευρωπαϊκούς Θεσμούς. Ας μην ξεχνάμε ότι το Υπερταμείο, εντός του οποίου δημιουργείται και το Επενδυτικό Ταμείο, είναι ένας ιδιόμορφος οργανισμός, που δημιουργήθηκε κατ' απαίτηση των Ευρωπαίων σαν μηχανισμός εγγύησης των δανείων που μας έδωσαν και συγκέντρωσε σε μία θεσμική «ομπρέλα» τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού κράτους (εταιρείες και ακίνητα). Το Υπερταμείο είναι ένας περίεργος δημόσιος οργανισμός που δεν ανήκει στον δημόσιο τομέα τυπικά και οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί -Κομισιόν και Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας- έχουν τον τελευταίο λόγο για κάθε σοβαρή απόφαση. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι εύκολο να φαντασθεί κανείς ότι δεν θα άρεσε στους εταίρους μας να... ξεφυτρώσει ένα «Εθνικό» Επενδυτικό Ταμείο, μέσα σε έναν οργανισμό που είναι ένα θεσμικό υβρίδιο ελληνικής και ευρωπαϊκής ιδιοκτησίας.
Το Forum για τις ξένες επενδύσεις
Για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, διοργανώνεται το InvestGR Forum: Foreign Investments in Greece, το οποίο αποτελεί το ετήσιο ραντεβού για τον δημόσιο διάλογο πάνω στο θέμα των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Στις 17 Ιουλίου, το 7th InvestGR Forum 2024: Χαρτογραφώντας το μέλλον των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα (Charting the Future) θα δώσει βήμα σε θεσμικούς εκπροσώπους, σε επικεφαλής μεγάλων ξένων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και σε ειδικούς, για να συζητήσουν πάνω στα σημαντικότερα πεδία ενδιαφέροντος για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στη χώρα, όπως η οικονομική πολιτική, η ενέργεια και το περιβάλλον, η υγεία, η δικαιοσύνη, οι υποδομές και μεταφορές, το δημογραφικό κ.α. Στο πλαίσιο αυτό, θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν τα πρώτα ευρήματα της έρευνας της ΕΥ, «Attractiveness Survey: Ελλάδα 2024», με θέμα την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού.
Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο και οι πληροφορίες της στήλης παρέχονται αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να εκληφθούν ως συμβουλή, πρόταση, προσφορά για αγορά ή πώληση κινητών αξιών, ούτε ως προτροπή για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε μορφής επένδυσης. Δεν υφίσταται ουδεμία ευθύνη της ιστοσελίδας για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.