Σε έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο από την Πάτρα ως τον Πύργο θα «πατούν» από σήμερα το μεσημέρι οι οδηγοί που μπαίνουν στην Ολυμπία Οδό. Μετά τα πρωινά εγκαίνια και των τελευταίων 10 χιλιομέτρων του άξονα από την έξοδο της Πάτρας ως τα Καμίνια, θα δοθεί το πράσινο φως για την κυκλοφορία, σηματοδοτώντας μία ιστορική ημέρα για τη Δυτική Πελοπόννησο.
Από σήμερα, η Ολυμπία Οδός εκτείνεται σε 277 χλμ. και γίνεται ο τρίτος μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας.
Μετά από σχεδόν 18 χρόνια περιπετειών, ένα αίτημα δεκαετιών για τους κατοίκους της Ηλείας και της Αχαΐας γίνεται πραγματικότητα, ενισχύοντας κυρίως την οδική ασφάλεια σε έναν δρόμο καρμανιόλα. Η πρώτη γεύση δόθηκε με την παράδοση των πρώτων 65 χλμ. της νέας Πατρών-Πύργου από τα Καμίνια ως την πρωτεύουσα της Ηλείας, το μεσημέρι της 1ης Αυγούστου.
Μέσα στο πρώτο τρίμηνο πραγματοποιήθηκαν 289.000 διελεύσεις. Η μέση κυκλοφορία στον σταθμό του Πύργου ήταν 5.300 οχήματα ανά κατεύθυνση ημερησίως. Αντίστοιχα, στην Κάτω Αχαΐα ήταν πάνω από 10.000 κατά μ.ο ημερησίως. Από τα 8 καταγεγραμμένα συμβάντα σε ημερήσια βάση, η πλειονότητα αφορούσε βλάβη σε οχήματα.
Σημειώνεται ότι στον τομέα της ασφάλειας, η εμπειρία της Ολυμπίας Οδού, από την Κόρινθο ως την Πάτρα, ως σήμερα έχει δείξει μείωση των ατυχημάτων κατά 83%, ενώ τα δυστυχήματα μειώθηκαν κατά 91%.
Ηλεκτρονικά διόδια
Με τη σημερινή παράδοση του τελευταίου τμήματος του έργου, μήκους 10 χλμ., από Μιντιλόγλι ως Καμίνια, το οποίο κατασκευάστηκε από την ΑΒΑΞ, η διαδρομή στη νέα Πατρών – Πύργου μειώνεται στο μισό και θα γίνεται σε 40 λεπτά. Η νέα Πατρών-Πύργου είναι ο πρώτος πλήρως αυτοματοποιημένος αυτοκινητόδρομο της χώρας, με αποκλειστικά ηλεκτρονικά διόδια και μηχανήματα αυτόματης πληρωμής.
Μέχρι σήμερα, οι σταθμοί διοδίων είναι σε ισχύ μόνο στη ζώνη Κυλλήνη – Πύργος, μήκους 29 χλμ., ενώ με την παράδοση και του τελευταίου τμήματος θα ενεργοποιηθούν στο σύνολο του άξονα. Στους τέσσερις πρώτους μήνες κυκλοφορίας, τα 2/3 των χρηστών προτίμησαν την πληρωμή μέσω του πομποδέκτη ΟΛΥΜΠΙΑ PASS, ενώ οι υπόλοιποι τα αυτόματα μηχανήματα, όπου οι μισοί πλήρωσαν με κάρτα ή κινητό και οι άλλοι μισοί με κέρματα.
Το διαζύγιο και η επεισοδιακή πορεία επανένωσης
Η πολύπαθη Πατρών – Πύργου αφήνει σήμερα πίσω της μια πικρή ιστορία υποσχέσεων και αδιεξόδων, αλλά και έντονης πολιτικής κόντρας. Μπορεί να εντάχθηκε το 2007 στη σύμβαση παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού, μετά από χρόνια εξαγγελιών, όμως η συνέχεια δεν ήταν ομαλή. Όπως συνέβη και στο σύνολο των παραχωρημένων αυτοκινητόδρομων, η οικονομική κρίση τράβηξε χειρόφρενο στα έργα, φέρνοντας καθυστερήσεις και ανατροπές.
Προκειμένου να γίνει επανεκκίνηση, όλο το νότιο κομμάτι της Ολυμπίας Οδού, από την Πάτρα ως και την Τσακώνα αποκόπηκε από την παραχώρηση, με την υπογραφή της «κουτσουρεμένης» συμφωνίας το 2014. Υπό την πίεση των τοπικών κοινωνιών, που έχουν πληρώσει βαρύτατο φόρο αίματος στην άσφαλτο, ξεκίνησε ένας νέος κύκλος διαβουλεύσεων και αδιεξόδων.
Από την πλευρά της, η εταιρεία παραχώρησης και η κατασκευαστική Άπιον Κλέος (Vinci Concessions, ΑΒΑΞ, Aktor Group, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) ολοκλήρωσαν τις μελέτες του έργου και τις παρέδωσαν στο δημόσιο. Έτσι, η ανατολικότερη χάραξη που «πάτησε» στον παλιό δρόμο μόνο στα πρώτα 13 χλμ. παρουσιάστηκε στη Βουλή το 2014 από τον τότε υπουργό Υποδομών, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Ο άξονας προκηρύχθηκε ως δημόσιο έργο, χωρίς διόδια, με εκτιμώμενο κόστος 370 εκατ. ευρώ.
Μετά τiς εκλογές του 2015, με επιχείρημα την είσοδο στο «παιχνίδι» και μικρότερων κατασκευαστικών εταιρειών πέρα από τους μεγάλους ομίλους, ο αρμόδιος υπουργός Χρήστος Σπίρτζης, σταμάτησε τον διαγωνισμό και έσπασε τα 75 χλμ. σε οκτώ μικρότερες εργολαβίες.
Όσο οι Ευρωπαίοι εξέφραζαν ανησυχίες για τη «σαλαμοποίηση» του έργου και για τις αδιανόητα υψηλές εκπτώσεις άνω του 50%, στο εσωτερικό, τον μεγαλύτερο ντόρο έκανε η ανάδειξη ως αναδόχου σε δύο τμήματα του επιχειρηματία και επίδοξου τότε «καναλάρχη», Χρήστου Καλογρίτσα, που μονοπώλησε τη δημοσιότητα για την υπόθεση με τα βοσκοτόπια.
Στις αρχές του 2020, οι τέσσερις εργολαβίες ήταν «ορφανές», τρεις ανάδοχοι είχαν κηρυχθεί έκπτωτοι, ενώ η πρόοδος στις υπόλοιπες τέσσερις εργολαβίες ήταν από οριακή ως το πολύ 9%, ως εκ τούτου διαλύθηκαν. Το κόστος των 8 συμβάσεων ανερχόταν σε 255 εκατ. ευρώ.
Έχοντας διαμηνύσει από την ανάληψη των καθηκόντων του την πρόθεση αλλαγής σχεδιασμού, ο επόμενος επικεφαλής του υπουργείου Υποδομών, Κώστας Καραμανλής, δρομολόγησε την επανένταξη του Πάτρα – Πύργος στην Ολυμπία Οδό.
Μετά από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, λήφθηκαν οι απαραίτητες εγκρίσεις και το έργο εντάχθηκε ως γέφυρα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Η τροποποιημένη σύμβαση παραχώρησης υπεγράφη στο τέλος του 2021, με τη συμβολή του δημοσίου στα 216 εκατ. ευρώ. Την κατασκευή του έργου ανέλαβαν τμηματικά οι: ΤΕΡΝΑ για το τμήμα Γαστούνη - Πύργος, AKTOR για το Καραίικα – Γαστούνη και ΑΒΑΞ για το Μιντιλόγλι – Καραίκα.
Πάντως, ούτε αυτό το έργο γλίτωσε από τη μάστιγα των καθυστερήσεων. Προκειμένου να μαζευτεί ο χρόνος παράδοσης, το δημόσιο προχώρησε σε συμφωνία «ενωρίτερης ολοκλήρωσης», η οποία μαζί με σειρά αποζημιώσεων προς την παραχωρησιούχο, προσθέτει στο κόστος επιπλέον 108,9 εκατ. ευρώ. Μία αύξηση δηλαδή πέριξ του 35%.
Υπάρχει επόμενο βήμα για την Ολυμπία Οδό;
Όσο για το νοτιότερο άκρο της Ολυμπίας Οδού, που θα φτάσει ως την Αρχαία Ολυμπία και την Τσακώνα, τα σενάρια που εξετάζονται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι τρία, όμως όλα εξαρτώνται από τη χρηματοδότηση. Δεδομένου ότι για τα περίπου 89 χλμ. του άξονα, το εύρος του κόστους κατασκευής εκτιμάται από 700 εκατ. ως και 1 δισεκατομμύριο ευρώ, η εξίσωση που πρέπει να λυθεί είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Το τελικό κόστος θα κριθεί από τη χάραξη που θα επιλεγεί προκειμένου να ικανοποιηθεί η απόφαση του ΣτΕ για την προστασία της περιοχής της λίμνης Καϊάφα, που είχε βάλει ούτως ή άλλως και το μπλόκο στον αρχικό σχεδιασμό.
Αυτή είτε θα περνά από την περιοχή, υπό τους περιορισμούς όμως που θα καθιστούν το έργο περιβαλλοντικά βιώσιμο, είτε θα πάει από τα βουνά με σήραγγα στην επίμαχη περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεδομένου του περιορισμένου κυκλοφοριακού φόρτου, η εξασφάλιση ευρωπαϊκών πόρων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.
Το υπουργείο προσανατολίζεται, όπως είπε πρόσφατα στη Βουλή ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας, στην κατάθεση ενός ενιαίου φακέλου για τη χρηματοδότηση του έργου από ευρωπαϊκές πηγές, χωρίς να «σπάει» δίνοντας προτεραιότητα στην Αρχαία Ολυμπία, όπως φαινόταν αρχικά. Βεβαίως τα βήματα που πρέπει να γίνουν ακόμα είναι πολλά, χωρίς να υπάρχει καθαρός ορίζοντας.
«Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, έχουν δρομολογηθεί όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για να ξεπεραστούν τα νομικά και τεχνικά εμπόδια που κρατούσαν στάσιμο το έργο», είχε πει ο κ. Δήμας. Με την ολοκλήρωση των μελετών για τα τρία εναλλακτικά σενάρια, θα υποβληθεί ανάλυση κόστους – οφέλους και επικαιροποιημένο κυκλοφοριακό μοντέλο. Η επιλεγείσα τεχνική λύση θα πρέπει να υποβληθεί για τη νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
