Για ραγδαίες εξελίξεις μέσα στους επόμενους μήνες, που θα αλλάζουν ριζικά το σκηνικό στην αγορά ενέργειας, ετοιμάζονται οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ, καθώς οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που ετοιμάζει η κυβέρνηση, σε συνεννόηση με την Κομισιόν, για την αλλαγή του μοντέλου μείωσης του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ, φαίνεται ότι ευνοούν τους πιο ισχυρούς «παίκτες» της αγοράς και θα οδηγήσουν σε συγκέντρωση με συμφωνίες εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Η κυβέρνηση, δια στόματος του υπουργού Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη έχει δεσμευθεί ότι με πολυνομοσχέδιο για θέματα της Ενέργειας θα προχωρήσει στην κατάργηση των δημοπρασιών NOME, μέσω των οποίων η προηγούμενη κυβέρνηση επιχείρησε ανεπιτυχώς να μειώσει στο 50% το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ, χωρίς να χρειασθεί να εφαρμόσει το παλαιότερο σχέδιο για τη λεγόμενη «μικρή ΔΕΗ».
Οι αλλαγές στην αγορά δίνουν προβάδισμα στους μεγάλους ιδιωτικούς ομίλους, οι οποίοι είναι καθετοποιημένοι καθώς παράγουν και διαθέτουν ρεύμα όπως ΗΡΩΝ (ΓΕΚΤΕΡΝΑ), Protergia (Ομιλος Μυτιληναίος), Elpedison και μπορούν να χειριστούν αποτελεσματικότερα την απώλεια των ΝΟΜΕ. Αντίθετα οι «μικροί», και μη καθετοποιημένους πάροχοι, δηλαδή όσοι δεν έχουν δική τους παραγωγή, χάνουν την πρόσβαση στις φθηνότερες πηγές ρεύματος που έχει αποκλειστικά η ΔΕΗ (λιγνίτες, νερά) θα υποστούν μεγάλες πιέσεις.
Όλα αυτά εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε δραστική επιτάχυνση των κινήσεων συγκέντρωσης στον κλάδο με πολλές εξαγορές - συγχωνεύσεις αδύναμων «παιχτών» από τους μεγάλους του κλάδου.
Όλοι δυσαρεστημένοι...
Τα NOME α λα ελληνικά απέτυχαν παταγωδώς. Όπως έχει κατ' επανάληψη τονίσει η διοίκηση της ΔΕΗ, το αποτέλεσμα των δημοπρασιών ήταν να υποχρεώνεται η επιχείρηση να πουλάει φθηνό ρεύμα στους ανταγωνιστές της, πολύ συχνά σε τιμές χαμηλότερες του δικού της κόστους παραγωγής και να «γράφει» ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, χωρίς μάλιστα να μειώνεται σημαντικά το μερίδιό της, που απέχει... χιλιόμετρα από το συμφωνημένο με την Κομισιόν στόχο.
Μάλιστα, οι δημοπρασίες NOME επικρίνονται και από τους ιδιώτες παρόχους που έχουν παραγωγική δραστηριότητα και δεν περιορίζονται στην εμπορία, παρότι και αυτοί, ειδικά στο πρώτο στάδιο των δημοπρασιών, αγόραζαν αρκετή ενέργεια σε φθηνές τιμές από τη ΔΕΗ και είχαν οικονομικό όφελος.
Όπως λένε, οι δημοπρασίες NOME επέτρεψαν σε μικρούς παρόχους χωρίς παραγωγική δραστηριότητα να μένουν στην αγορά και να ανταγωνίζονται άνισα επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια στην παραγωγή, ενώ υπήρξε σε αρκετή έκταση και το φαινόμενο άκρως.. «αεριτζίδικων» δραστηριοτήτων εμπορίας, με εύκολη και επικερδή εξαγωγή ισχύος που αγοραζόταν από τη ΔΕΗ σε γειτονικές χώρες.
Νομοθετικό «κουβάρι»
Η κατάργηση των NOME είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που απαιτεί λεπτή τεχνική διαπραγμάτευση με την Κομισιόν, ενώ υπάρχει και το ανοικτό και ακόμη πιο δύσκολο «μέτωπο» της υποχρεωτικής (με απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου) κατάργησης του μονοπωλίου της ΔΕΗ στο λιγνίτη, που παραμένει σε εκκρεμότητα μετά την αποτυχία της πώλησης λιγνιτικών μονάδων.
Πολλοί στην αγορά αμφιβάλλουν ότι η διαπραγμάτευση για τα NOME με την Κομισιόν μπορεί να τελειώσει αρκετά γρήγορα για να εισαχθεί στη Βουλή εντός του Οκτωβρίου το σχετικό νομοσχέδιο, καθώς δεν έχει βρεθεί ακόμη μια πειστική πρόταση για ένα εναλλακτικό μοντέλο.
Η ιδέα της πώλησης πελατολογίου της ΔΕΗ με γεωγραφικά κριτήρια, δηλαδή χωρίς διαχωρισμό «καλών» και «κακών» πελατών είχε απορριφθεί από την Κομισιόν επί ημερών Παναγιωτάκη ως νομικά και οικονομικά προβληματική.
Η κυβέρνηση ετοιμάζεται, όμως, να επαναφέρει αυτή την ιδέα σε μια νέα εκδοχή, εισάγοντας στο «πακέτο» των προς πώληση πελατολογίων ανά γεωγραφική περιοχή και την πώληση του αντίστοιχου δικτύου διανομής χαμηλής και μέσης τάσης, που δίνει υψηλή απόδοση κεφαλαίου και είναι ελκυστικό για τους ιδιώτες παρόχους.
Ο πρώτος λόγος στους ισχυρούς...
Σε κάθε περίπτωση, η κατάργηση των NOME είναι βέβαιη, όπως βέβαιο είναι και ότι με κάποια νομική φόρμουλα θα αρχίσει να μοιράζεται το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ, κάτι που σημαίνει ότι στην αγορά θα έχουν τον πρώτο λόγο πλέον όσες εταιρείες παροχής ρεύματος διαθέτουν σημαντική παραγωγική δραστηριότητα, ισχυρούς ισολογισμούς, μετόχους με «βαθιές» τσέπες και πρόσβαση σε δανεισμό με καλούς όρους.
Η βέβαιη κατάργηση των NOME, αρχής γενομένης από την ακύρωση της προγραμματισμένης δημοπρασίας του Οκτωβρίου, θα πλήξει περισσότερο τους μικρούς και μη καθετοποιημένους παρόχους και θεωρείται βέβαιο ότι θα φέρει κινήσεις συγκέντρωσης (εξαγορές, συγχωνεύσεις) καθώς υπάρχει υπερβολικά μεγάλος αριθμός εταιρειών απέναντι στην ΔΕΗ, συνολικά 18, οι οποίες ελέγχουν σήμερα μερίδιο αγοράς κοντά στο 27%.
Οι εταιρείες με τα μικρότερα μερίδια αναμένεται να υποχρεωθούν, χάνοντας το «δεκανίκι» των NOME, να έλθουν σε συμφωνίες για απορρόφηση από μεγαλύτερες εταιρείες. Δεν είναι τυχαίο, λένε στην αγορά, ότι ισχυροί παίκτες, όπως ο όμιλος Μυτιληναίος, «βγαίνουν μπροστά» δηλώνοντας ετοιμότητα να προχωρήσουν σε εξαγορές. Πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμη και καθετοποιημένες εταιρείες, με ισχυρούς μετόχους, όπως η ELPEDISON, είναι πολύ πιθανό να απορροφηθούν από μεγαλύτερους ομίλους, στο πλαίσιο των αλλαγών που θα γίνουν στη διάρθρωση της αγοράς.
Τα μερίδια της ΔΕΗ
Παράλληλα, οι «μεγάλοι» θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για τα «χτυπήματα» που θα κάνουν στα μερίδια της ΔΕΗ, αν αυτά βγουν στην αγορά με τη συζητούμενη μορφή του «πακέτου» πελατών και δικτύου, ή με όποιο άλλο τρόπο επιλεγεί σε συνεννόηση με τους δανειστές. Σε αυτό το στάδιο θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει ποιοι είναι οι 3-4 ισχυροί «παίκτες» που θα σταθούν απέναντι στην ΔΕΗ στην απελευθερωμένη αγορά και ποιοι θα έχουν τα μεγαλύτερα μερίδια.
Αναπάντητο είναι προς το παρόν το ερώτημα πώς ακριβώς θα επηρεάσει τον ανταγωνισμό η λύση που θα συμφωνηθεί με την Κομισιόν για την κατάργηση του μονοπωλίου της ΔΕΗ στο λιγνίτη. Ενδεχομένως, λένε στην αγορά, μια επανεκκίνηση της διαδικασίας πώλησης μονάδων με ταυτόχρονη πώληση και ορισμένων υδροηλεκτρικών να κινητοποιούσε τους μεγάλους «παίκτες» της αγοράς (στην προηγούμενη φάση μόνο ο όμιλος Μυτιληναίος εκδήλωσε ενδιαφέρον), ώστε να ενισχύσουν τη θέση τους στην παραγωγή.
Σε κάθε περίπτωση, η απελπιστικά καθυστερημένη και με μεγάλες στρεβλώσεις απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού οδηγείται σε ένα στάδιο ωρίμανσης, όπου θα δημιουργηθούν, μέσα από εξαγορές, συγχωνεύσεις και απόκτηση πελατών ή και περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ, λίγοι και πραγματικά ισχυροί ιδιωτικοί πάροχοι ενέργειας, κατά τα πρότυπα της απελευθέρωσης της αγοράς των τηλεπικοινωνιών. «Η ενέργεια δεν προσφέρεται πλέον για "αρπαχτές" από αεριτζήδες», λένε χαρακτηριστικά στελέχη που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις...
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
