Αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για την έξοδο του Δημόσιου από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και την Attica Bank, με την εκκίνηση του διαγωνισμού για τον καθορισμό της στρατηγικής αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν τα τέλη του έτους.
Πηγές με γνώση των διαδικασιών αναφέρουν στο BusinessDaily ότι στα μέσα Αυγούστου προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για την επιλογή του συμβούλου, ο οποίος θα καταρτίσει τον οδικό χάρτη της ιδιωτικοποίησης των τραπεζών. Σημειώνεται, πάντως, ότι το ΤΧΣ διαθέτει ήδη από το 2018 στρατηγική αποεπένδυσης η οποία μέσω της τρέχουσας διαδικασίας θα επικαιροποιηθεί. Τα ποσοστά που διαθέτει σήμερα το ΤΧΣ στις τράπεζες είναι 40,39% στην Εθνική, 27% στην Πειραιώς, 9% στην Αlpha Bank και 1,4% στη Eurobank. Το Ταμείο είναι, επίσης, πλειοψηφικός μέτοχος στην Attica Bank όπου διαθέτει ποσοστό 62,93%.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τις επόμενες ημέρες λήγει η προθεσμία κατάθεσης δεσμευτικών προσφορών οι οποίες θα εξεταστούν με οικονομικά και ποιοτικά κριτήρια. Η προκήρυξη, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, απευθύνεται στις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες διεθνώς και ήδη έχει εκδηλωθεί ισχυρό ενδιαφέρον. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η προκήρυξη αποκλείει από τη διαδικασία τους κορυφαίους «παίκτες» της αγοράς οι οποίοι συνεργάζονται ήδη με τραπεζικά ιδρύματα, καθώς κάτι τέτοιο θα έθετε ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων.
Ο σύμβουλος που θα επιλεγεί θα έχει προθεσμία ενός μήνα να καταρτίσει τον οδικό χάρτη της αποεπένδυσης, ο οποίος στη συνέχεια θα σταλεί για σχόλια στο υπουργείο Οικονομικών και το ΤΧΣ. Η τελική έγκριση της στρατηγικής θα δοθεί από το ΥΠΟΙΚ «το οποίο δύναται να ζητά προηγουμένως τη γνώμη της Τράπεζας της Ελλάδος» όπως αναφέρει ρητά ο νόμος για το ΤΧΣ που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο.
Η στρατηγική θα περιγράφει λεπτομερώς τη διαδικασία διάθεσης των μετοχών του Δημοσίου, καθώς και τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται. Το νέο πλαίσιο που θεσπίστηκε προβλέπει ότι η διάθεση μπορεί να γίνεται τμηματικά ή άπαξ, κατά την κρίση του Ταμείου και σε συμμόρφωση με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Η διάθεση των μετοχών δεν δύναται να γίνει προς επιχείρηση, η οποία ανήκει άμεσα ή έμμεσα στο κράτος σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Η στρατηγική θα περιλαμβάνει προβλέψεις, ενδεικτικά, για τα ακόλουθα: (α) τις ενδεδειγμένες ανταγωνιστικές διαδικασίες προσφορών και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτές, (β) τις απαιτήσεις διαφάνειας και συμμόρφωσης με την νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς, και (γ) τις πιθανές μεθοδολογίες διάθεσης.
Μόλις επικυρωθεί η στρατηγική αποεπένδυσης, το ΤΧΣ είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να προχωρήσει σε πώληση μεριδίων. Τη διαδικασία προσέλκυσης επενδυτών θα «τρέξει» ο Σύμβουλος Διάθεσης -ρόλο που συνήθως διαδραματίζουν διεθνείς επενδυτικές τράπεζες. Σύμφωνα με τον νόμο, το ΤΧΣ θα προτείνει τρεις ενδεδειγμένους συμβούλους στο ΥΠΟΙΚ το οποίο έχει δικαίωμα να γνωμοδοτήσει υπέρ ενός. Η τελική επιλογή θα γίνει από το Ταμείο. Μόλις η διαδικασία ωριμάσει και το ΤΧΣ προκρίνει συγκεκριμένο επενδυτή βάσει προσφοράς, προβλέπεται η εμπλοκή και τρίτου συμβούλου, ο οποίος θα αποφανθεί κατά πόσο το εξεταζόμενο τίμημα είναι δίκαιο σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς.
Ζωηρό επενδυτικό ενδιαφέρον
Πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι ήδη έχει εκδηλωθεί «ισχυρό ενδιαφέρον» από γνωστά και λιγότερο γνωστά επενδυτικά funds για είσοδο στις ελληνικές τράπεζες. Εκτιμούν δε ότι για τους υποψήφιους επενδυτές το timing είναι σωστό, δεδομένου του discount στο οποίο εξακολουθούν να διαπραγματεύονται οι τραπεζικές μετοχές, παρά την επιστροφή της οικονομίας και του κλάδου σε αναπτυξιακή τροχιά μετά τη 10ετή οικονομική κρίση και τη 2ετή πανδημία.
Την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται και η ΤτΕ η οποία, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, άσκησε έντονες πιέσεις στη διοίκηση του ΤΧΣ ώστε να επιταχυνθεί ο διαγωνισμός για τη στρατηγική -δεδομένου μάλιστα ότι η νομοθεσία που διέπει τη σχετική διαδικασία έχει ήδη ψηφιστεί από τον περασμένο Ιούνιο. Οι ίδιες πηγές κάνουν λόγο για «μεγάλη βελτίωση» στις διαδικασίες του ΤΧΣ το τελευταίο διάστημα και προσδοκούν ολοκλήρωση αυτών πριν το τέλος του έτους.
«Όλα ανοιχτά» για το timing της πώλησης
Άγνωστο παραμένει, ωστόσο, το timing το οποίο θα επιλέξει η κυβέρνηση για να ιδιωτικοποιήσει πλήρως τις τράπεζες, κλείνοντας έτσι οριστικά το τελευταίο -ίσως- ενεργό κεφάλαιο της μνημονιακής εποχής. Τυπικά, από τη στιγμή που καταρτιστεί και εγκριθεί η στρατηγική αποεπένδυσης, το ΤΧΣ θα μπορεί να δέχεται επενδυτικές προτάσεις οι οποίες κατόπιν θα αξιολογούνται όπως ορίζει η διαδικασία.
Το ερώτημα είναι πότε το Ταμείο θα «πατήσει το κουμπί» για να πωλήσει μεγαλύτερα ή μικρότερα ποσοστά σε καθεμιά από τις τράπεζες. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως, δεδομένου ότι η Ελλάδα παραμένει εκτός επενδυτικής βαθμίδας, το ενδιαφέρον που θα εκδηλωθεί θα προέρχεται από funds υψηλού κινδύνου -πολλά από τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε σημαντικούς κλάδους της εγχώριας οικονομίας την τελευταία δεκαετία.
Είναι πιθανό, εκτιμούν οι ίδιες πηγές, η κυβέρνηση να θέλει να βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα ώστε να εκκινήσει τη διαδικασία μόλις ανακτήσει η χώρα την επενδυτική βαθμίδα -εξέλιξη η οποία ισοδυναμεί με σημαντική ανατίμηση των ελληνικών assets, ιδίως όσων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, όπως οι τράπεζες.