Στην επιχειρηματικότητα στρέφονται όλο και περισσότεροι Έλληνες, με το ποσοστό όσων ιδρύουν νέες επιχειρήσεις να αυξάνεται από 6,4% πέρυσι σε 8% το 2019, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Όμως, εξακολουθεί να δημιουργεί προβληματισμό η ποιοτική διάσταση της νέας επιχειρηματικότητας, καθώς μεγάλο ποσοστό στρέφεται στις επιχειρήσεις εξ ανάγκης και όχι για την αξιοποίηση ευκαιριών.
Τη σημαντική ενίσχυση της νέας επιχειρηματικότητας, που σημείωσε μια από τις υψηλότερες διαχρονικά επιδόσεις, και τη βελτίωση των προσδοκιών για την οικονομία και το επιχειρείν καταγράφει η Ετήσια Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα 2018-2019, που παρουσιάστηκε σήμερα από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Η επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων για το 2018 ενισχύεται: ειδικότερα, το 2018 το 6,4% του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών της χώρας (περίπου 418 χιλ. άτομα) βρισκόταν στα αρχικά στάδια έναρξης μιας επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης, από 4,8% το 2017. Παράλληλα, περιορίζεται στο 2,8% του πληθυσμού (183 χιλ. άτομα), το ποσοστό ατόμων που διέκοψε την επιχειρηματική του δραστηριότητα (έναντι 4,8% το 2017), κυρίως λόγω έλλειψης κερδοφορίας.
Από το σύνολο των ευρημάτων, διαφαίνεται πως η άμβλυνση των αβεβαιοτήτων, η αναπτυξιακή δυναμική της περυσινής χρονιάς, καθώς και η εμφάνιση κάποιων νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, ενίσχυσαν τη νέα επιχειρηματικότητα και την έναρξη αυτοαπασχόλησης, παρά τη δυσμενή φορολογική μεταχείρισή της.
Όμως, η αύξηση της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων τροφοδοτείται περισσότερο από επίδοξους επιχειρηματίες, γεγονός που υποδηλώνει μεν μια αλλαγή προσδοκιών και ένα ευνοϊκότερο κλίμα στην οικονομία, αλλά θα πρέπει να «μετατραπεί» στην πορεία σε νέα εγχειρήματα. Άλλωστε, έχει μεγαλύτερη σημασία σε μια οικονομία η ενίσχυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της νέας επιχειρηματικότητας, ώστε να βελτιώνονται οι προοπτικές βιωσιμότητας και το πολλαπλασιαστικό τους αποτέλεσμα, και όχι απλώς η αριθμητική αύξηση των νέων εγχειρημάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο, καταγράφεται μεν βελτίωση της εικόνας, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν είναι ακόμα ικανοποιητικά: αν και ενισχύεται η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας (48,9% του συνόλου, περίπου 204 χιλ. άτομα) και περιορίζεται η επιχειρηματικότητα ανάγκης (20,8% του συνόλου, 87 χιλ. άτομα), τα περισσότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά παραμένουν «κοινά»: χαμηλή καινοτομία, είσοδος σε αγορές με ήδη ισχυρό ανταγωνισμό και χρήση καθιερωμένων τεχνολογιών για την πλειονότητα των εγχειρημάτων, παρόλο που ενισχύονται οι εξαιρέσεις.
Ταυτόχρονα, διαφαίνεται μικρή υποχώρηση του μέσου μεγέθους των νέων εγχειρημάτων κατά την έναρξη λειτουργίας, καθώς σχεδόν ένα στα τέσσερα εγχειρήματα (23,4%) προσφέρει απασχόληση αποκλειστικά στους ιδρυτές του. Ωστόσο, βελτιώνονται οι προσδοκίες απασχόλησης στο μέλλον, καθώς το 85% εκτιμούν ότι την επόμενη πενταετία θα δημιουργήσουν τουλάχιστον μια θέση εργασίας.
Η έκθεση δημοσιεύεται για 16η συνεχή χρονιά στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΙΟΒΕ στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα Global Entrepreneurship Monitor (GEM). Την παρουσίασε ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ, κ. Άγγελος Τσακανίκας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ.
Στα ειδικότερα σημεία της έκθεσης, θα πρέπει να σημειωθούν οι ακόλουθες θετικές εξελίξεις:
- Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ευκαιρίας για τέταρτη συνεχή χρονιά
- Η εντονότερη συνεισφορά άτυπων επενδυτών στη χρηματοδότηση νέων εγχειρημάτων, αν και πρόκειται κυρίως για μέλη της οικογένειας
- Η ενίσχυση εγχειρημάτων μεταποίησης και πρωτογενούς τομέα
- Το χαμηλότερο ποσοστό όσων διέκοψαν ή ανέστειλαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα το 2018
- Οι καλύτερες προσδοκίες για τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν
- Οι υψηλότερες προσδοκίες για επιχειρηματικές ευκαιρίες στη χώρα στο επόμενο διάστημα αλλά και η βελτίωση στην αυτοπεποίθηση για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας
- Η ακόμα καλύτερη εικόνα της επιχειρηματικότητας ως επιλογή επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Στις αρνητικές εξελίξεις θα πρέπει επίσης να σημειωθούν:
- Η σχετική υποχώρηση συμμετοχής στην επιχειρηματικότητα ατόμων με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο
- Η μικρή υποχώρηση της εξωστρέφειας
- Η στασιμότητα στη γυναικεία επιχειρηματικότητα
- Η υποχώρηση του μέσου μεγέθους κατά την έναρξη του νέου εγχειρήματος
- Η πολύ μικρή βελτίωση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της νέας επιχειρηματικότητας σε όρους καινοτομίας, εισόδου σε νέες αγορές και τεχνολογικής αναβάθμισης
- Σταθερά υψηλός ο φόβος της αποτυχίας, παρά τη βελτίωση
Τέλος, σημειώνεται ότι τα πρώτα αποτελέσματα για το 2019 δείχνουν σημαντική αύξηση του ποσοστού της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων σε επίπεδο άνω του 8% του πληθυσμού.
Ο ρόλος των τραπεζών
Αξιολογώντας το ρόλο των τραπεζών στην υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, το ΙΟΒΕ καταλήγει σε τρία βασικά συμπεράσματα, υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι η υπερβολική συγκέντρωση του τραπεζικού τομέα περιορίζει τον ανταγωνισμό και αυξάνει το κόστος δανεισμού:
- Η παρουσία ξένων τραπεζών φαίνεται να ενισχύει την πιθανότητα τα νέα επιχειρηματικά εγχειρήματα να έχουν αναπτυξιακή προοπτική. Αυτό υποδηλώνει πως η παρουσία ξένων τραπεζών διευκολύνει την παροχή κεφαλαίων και επιβεβαιώνει πως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι ξένες τράπεζες αποτελούν σημαντικές πηγές χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης.
- Στον αντίποδα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνιστούν ισχυρό ανασταλτικό παράγοντα στην αναπτυξιακή δυναμική των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών εγχειρημάτων. Τα προβλήματα κεφαλαιακής ανεπάρκειας αυτομάτως συνοδεύονται από κάμψη στη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις ή/και από αύξηση του κόστους δανεισμού.
- Αύξηση του βαθμού τραπεζικής συγκέντρωσης περιορίζει την αναπτυξιακή προοπτική των νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων. Ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης του τραπεζικού κλάδου επιτρέπει στις τράπεζες να αυξήσουν το επιτόκιο που χρεώνουν στις επιχειρήσεις λόγω μειωμένου ανταγωνισμού. Μια τέτοια κατάσταση συνήθως οδηγεί στην αύξηση του κόστους δανεισμού από τις επιχειρήσεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
