Δεν φρενάρουν οι επενδύσεις των εταιρειών παρά την αύξηση των επιτοκίων

Συντονισμένα, όλες σχεδόν οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Πιο επιθετική η FED με αύξηση 75 μονάδες βάσης και πιο φειδωλή η ΕΚΤ με μια επικείμενη αύξηση 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και προαναγγελία αύξησης κατά μισή μονάδα τον Σεπτέμβριο. Από κοντά οι Τράπεζες Αγγλίας και Ελβετίας, η πρώτη με την πέμπτη κατά σειρά αύξηση των επιτοκίων της λίρας και η δεύτερη με την αύξηση - έκπληξη κατά μισή μονάδα, την πρώτη από το 2007.

Και αν για το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία καθώς το 70% είναι εκτός αγορών με μέσο κόστος 1,4% και διάρκεια 20 ετών, προβληματισμός επικρατεί για τα επιχειρηματικά δάνεια και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η αύξηση των επιτοκίων  στα χρηματοοικονομικά κόστη και πως αυτά θα «χτυπήσουν» την κάτω γραμμή των αποτελεσμάτων. Όταν η απόδοση του 10ετους ομολόγου της ελληνικής δημοκρατίας είναι στο 4% με τι επιτόκιο θα βγουν στις αγορές οι ελληνικές επιχειρήσεις;

Όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, η άνοδος των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες έχει ως βασικό στόχο να κάνει το χρήμα «ακριβό» για τους καταναλωτές και να περιορίσει τη ζήτηση π.χ. μέσα από τα επιτόκια των καρτών ή των καταναλωτικών δανείων. Δεν έχει ως στόχο να αυξήσει τα κόστη στα επιχειρηματικά δάνεια και να σταματήσουν οι επενδύσεις. Βεβαίως, δευτερογενώς επηρεάζονται και οι επενδύσεις των εταιρειών αν επικρατήσουν μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων για εξίσου μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα σημερινά κόστη δανεισμού και οι επερχόμενες αλλαγές

Στην Ελλάδα είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού  οι εταιρείες που έχουν στα σκαριά επενδυτικά σχέδια άνω των 1 δισ. ευρώ, ώστε οι διοικήσεις τους να κάνουν δεύτερες σκέψεις για το αν πρέπει να προχωρήσουν ή όχι στη σύναψη δανεισμού.

Σήμερα τα επιχειρηματικά δάνεια έχουν κόστος το Euribor (-0,25%) συν ένα spread 2,75%, οπότε η τελική χρέωση είναι 2,50%. Με την επικείμενη αύξηση 0,25% η χρέωση θα ανέβει στο 2,75%. Αν δηλαδή μια εταιρεία έχει ένα επενδυτικό πλάνο 400 εκατ. ευρώ  προ της αύξησης θα δίνει 10 εκατ. ευρώ σε τόκους το χρόνο και μετά την αύξηση 11 εκατ. ευρώ.  Πρόβλημα ενδεχομένως θα έχουν οι νέες συμβάσεις όπου οι τράπεζες θα «μετρούν» πιο πολύ το ρίσκο και θα προσφέρουν νέα προϊόντα με σταθερό επιτόκιο για τουλάχιστον μια δεκαετία. Εκεί το κόστος μπορεί να ανέβει και πάνω από το 3%.

Ο κίνδυνος από το «γύρισμα» των δανείων σε σταθερό επιτόκιο

Η μετατροπή από κυμαινόμενο σε σταθερό επιτόκιο για ένα μέρος των δανειακών τους υποχρεώσεων έχει λογική για τις επιχειρήσεις αν και ενέχει επίσης ρίσκο. Και εδώ η διάρκεια της κρίσης παίζει σημαντικό ρόλο. Αν έχει μεγάλη διάρκεια η κρίση, το σταθερό επιτόκιο σε γλιτώνει από ανεπιθύμητες αυξήσεις. Αν πάλι έχει μικρή διάρκεια ενδεχομένως μια εταιρεία στο τέλος της ημέρας να έχει αρνητικό ταμείο από αυτή την πρωτοβουλία. Παράλληλα, το swap τον επιτοκίων έχει και κάποια επιβάρυνση με προμήθειες από τις τράπεζες που κυμαίνονται μεταξύ 0,50%- 0,75%. Αν αυτό το κόστος επιμεριστεί για παράδειγμα σε 5 χρόνια –υποτιθέμενη διάρκεια κρίσης- έχει καλώς. Αν όμως έρθει η κανονικότητα γρήγορα, το μόνο που θα έχει καταφέρει η εταιρεία είναι να αυξήσει το spread δανεισμού της.

Αλλωστε, όπως αναφέρει στο BusinessDaily.gr γνωστός επιχειρηματίας που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του: «Όταν η αγορά κάνει κοιλιά, τότε κάνεις την επένδυση. Έτσι ώστε όταν έρθει η ανάκαμψη να είσαι έτοιμος να πουλήσεις τα προϊόντα σου».

Οι διαφορές στον πληθωρισμό ΗΠΑ και Ευρώπης

Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός της αύξησης των επιτοκίων σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Στις ΗΠΑ έχουν πραγματικό πληθωρισμό γιατί έχουν έντονη ζήτηση. Οι πολίτες αγοράζουν σπίτια, αλλάζουν τα αυτοκίνητα, καταναλώνουν, ενώ το ποσοστό της ανεργίας παραμένει σε ιστορικά χαμηλά, οι διαθέσιμοι εργαζόμενοι είναι λίγοι και οι επιχειρήσεις για να προσλάβουν προσωπικό θα πρέπει να το χρυσοπληρώσουν.

Στην Ευρώπη, ο πληθωρισμός που προκάλεσε την άνοδο των επιτοκίων οφείλεται στην έλλειψη προϊόντων και στα περιστασιακά υψηλά κόστη λόγω του πολέμου. Για παράδειγμα μεγάλη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία είχε πρόβλημα με τροφοδοσία σε πλεξούδες επειδή έκλεισε το εργοστάσιο στην Ουκρανία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερούν οι πωλήσεις της στις αγορές και να ανεβαίνουν με εντυπωσιακούς ρυθμούς οι τιμές στα μεταχειρισμένα και κατ΄ επέκταση και ο πληθωρισμός.

Γενικότερα, η βιομηχανίας της Ευρώπης έχει υποστεί παρενέργειες από την πολεμική σύγκρουση όπως οι αρρυθμίες στην εφοδιαστική αλυσίδα και η έλλειψη σε πρώτες ύλες που ήταν και η αιτία να διακόψουν τη λειτουργία τους πολλά  εργοστάσια.  Αυτή όμως η κατάσταση,  όπως πολλοί υποστηρίζουν, έχει ημερομηνία λήξης. Για αυτό και η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δεν πάει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, γιατί αν το κάνει θα προκαλέσει ύφεση χωρίς να εξαλείψει τις αυξημένες τιμές στα προϊόντα  (φαινόμενο στασιμοπληθωρισμού).

Το μυστικό στην ισοτιμία ευρώ-δολαρίου

Η μεγαλύτερη αγωνία πάντως των επιχειρήσεων και των κεντρικών τραπεζών δεν είναι η επικείμενη αύξηση των επιτοκίων, όσο η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου σε χαμηλά εικοσαετίας, στο 1,03 από 1,10. Με ασθενές ευρώ οι εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών είναι ακριβότερες και οι τιμές απογειώνονται. «Η ανάγκη αύξησης των επιτοκίων θα περιοριστεί  αν αποκαταστήσεις πρώτα την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου», δηλώνουν στο BusinessDaily.gr τραπεζικά στελέχη.

Στην Ελλάδα τελευταία αναπτύσσεται και μια κριτική κατά της κυβέρνησης από οικονομολόγους που επισημαίνουν πως «δίνει λεφτά πριν τον πληθωρισμό». Ως παράδειγμα αναφέρουν τις ενισχύσεις για την Covid 19 και τώρα για ρεύμα και καύσιμο με μεγάλη περίμετρο για δικαιούχους.  Η πρακτική αυτή όπως υποστηρίζουν φουντώνει τον πληθωρισμό και επικαλούνται την αύξηση των καταθέσεων τον Απρίλιο κατά 1,65 δισ. ευρώ λόγω των επιδοτήσεων. Αυτά τα χρήματα, όπως διευκρινίζουν πέφτουν στην αγορά και συντηρούν την κατανάλωση.