Έτοιμες για τη μεγάλη επιστροφή στην κανονικότητα είναι οι συστημικές τράπεζες, οι οποίες εργάζονται εντατικά για τη διενέργεια μιας νέας σειράς συναλλαγών πώλησης μη εξυπηρετούμενων δανείων με στόχο να βρεθούν σύντομα με δείκτες NPEs σημαντικά χαμηλότερους του 10%.
Ισχυρός σύμμαχος στην δύσκολη αυτή προσπάθεια είναι η εποπτική αρχή, δηλαδή η ΕΚΤ με την συνδρομή της Τράπεζας της Ελλάδος. Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί οριστικά το χρόνιο «καρκίνωμα» των NPEs στην Ελλάδα η εποπτική αρχή εξετάζει και αποδέχεται λύσεις χρηματοοικονομικής μηχανικής, φιλικές προς την αγορά και τους μετόχους των τραπεζών, λύσεις που λίγα χρόνια πριν θα ήταν πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να γίνουν αποδεκτές. Η θετική διάθεση της ΕΚΤ ασφαλώς δεν είναι συγκυριακή αλλά αποτέλεσμα της συνέπειας και της αποτελεσματικότητας των διοικήσεων των εγχώριων τραπεζών που έχουν καταφέρει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη, υλοποιώντας με ακρίβεια τις εποπτικές απαιτήσεις και σχετικές δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει τα τελευταία χρόνια.
Όπως έχει γράψει το Business Daily η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς έχει επεξεργαστεί, στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού που περιλαμβάνει και αύξηση κεφαλαίου, ένα νέο μηχανισμό μέσω του οποίου θα μπορέσει να προχωρήσει σε νέες μεγάλες τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, χωρίς να ενεργοποιηθεί η υφιστάμενη νομοθεσία για την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση (DTC) και την έκδοση μετοχών υπέρ του Δημοσίου. Ο μηχανισμός έχει εξασφαλίσει το πράσινο φως από τους ορκωτούς λογιστές και έχει ήδη προωθηθεί στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απαραίτητη εποπτική έγκριση.
Σε παραλλαγές του μηχανισμού αυτού εργάζονται και οι άλλες συστημικές τράπεζες ώστε να προχωρήσουν σε νέες τιτλοποιήσεις χωρίς οι ζημιές να προκαλέσουν την έκδοση μετοχών υπέρ του Δημοσίου.
Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες, για να αξιοποιήσουν το σχέδιο Ηρακλής χωρίς οι ζημιές των συναλλαγών να οδηγήσουν στην έκδοση νέων μετοχών βάσει του DTC υπέρ του Δημοσίου προχώρησαν στη διάσπαση των δραστηριοτήτων τους (hive down) και τη μεταφορά των τραπεζικών δραστηριοτήτων σε μια νέα θυγατρική εταιρεία. Σχέδιο που επεξεργάστηκε η Eurobank (Σχέδιο Επιτάχυνση) και η οποία πέτυχε την έγκρισή του από τις αρμόδιες αρχές και την ολοκλήρωσή του το καλοκαίρι του 2020.
Ηρακλής ΙΙ για επιστροφή στην κανονικότητα
Μεγάλη ώθηση προς την κατεύθυνση της ταχείας και δραστικής μείωσης του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων δίνει η επέκταση του προγράμματος κρατικών εγγυήσεων, ο Ηρακλής ΙΙ. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με βαθιά αντίληψη και κατανόηση των συνθηκών και των αναγκών της αγοράς, έθεσε από την πρώτη στιγμή ως προτεραιότητα την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Έτσι ο αρμόδιος υφυπουργός οικονομικών Γιώργος Ζαββός, υιοθέτησε αμέσως το σχέδιο των κρατικών εγγυήσεων που είχε επεξεργαστεί το ΤΧΣ (επί διοικήσεως Γιώργου Μιχελή) και αφού προχώρησε σε κρίσιμες προσαρμογές πέτυχε την πλήρη αποδοχή του σχεδίου, που ονομάστηκε σχέδιο Ηρακλής, από τις ευρωπαϊκές αρχές. Για την αποδοχή των τίτλων που εκδίδονται στο πλαίσιο του Ηρακλή ως μηδενικού κινδύνου από την ΕΚΤ συνέβαλαν αποφασιστικά οι τεχνοκράτες της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και η συγκυρία με τη χαλάρωση πολλών κανόνων λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας.
Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό πρόγραμμα Ηρακλής περιλάμβανε την παροχή κρατικών εγγυήσεων συνολικού ύψους 12 δισ. ευρώ με στόχο την τιτλοποίηση και πώληση σε επενδυτές μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών ύψους περίπου 30 δισ. ευρώ. Χρήση του σχεδίου Ηρακλής έκανε πρώτη η Eurobank, καταθέτοντας τρεις αιτήσεις στο πλαίσιο του project Cairo ύψους 7,5 δισ. ευρώ, η Alpha Bank για το project Galaxy ύψους 10,5 δισ. ευρώ, η Πειραιώς για τα project Vega (5 δισ.) και Phoenix (1,9 δισ.) και η Εθνική Τράπεζα για το project Frontier (6,1 δισ. ευρω).
Ανάλογου επιπέδου θα είναι και ο Ηρακλής ΙΙ, που θα προσφέρει κρατικές εγγυήσεις ύψους περίπου 12 δις. ευρώ για την πώληση «κόκκινων» δανείων ύψους περίπου 30 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι στο τέλος Σεπτεμβρίου διαμορφώθηκαν στα 58,7 δισ. ευρώ μειωμένα κατά 9,8 δισ. σε σχέση με το τέλος Δεκεμβρίου 2019, ενώ από το υψηλότερο σημείο της κρίσης (Μάρτιος 2016) όταν τα «κόκκινα» δάνεια είχαν ανέλθει στα 107,2 δισ. ευρώ, η μείωση που έχουν πετύχει οι τράπεζες ξεπερνά τα 48 δις. ευρώ, αποτυπώνοντας τη σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί.
Αν συνεκτιμηθούν και οι μειώσεις των NPEs από τις συναλλαγές που είναι σε εξέλιξη (Galay, Frontier, Vega & Phoenix) τότε το απόθεμα των «κόκκινων» θα συρρικνωθεί κάτω από τα 40 δισ. πριν την ενεργοποίηση του Ηρακλή ΙΙ.
Το άλμα των τραπεζικών μετοχών
Στις θετικές εξελίξεις στο μέτωπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την προοπτική οριστικής επίλυσης του προβλήματος αποδίδεται το ράλι των τραπεζικών μετοχών κατά το τελευταίο δίμηνο του 2020, αφού βρέθηκαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τιμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά το +119% του δείκτη των τραπεζών κατά το τελευταίο δίμηνο του 2020, στο σύνολο της περασμένης χρονιάς ο κλάδος έκλεισε με απώλειες -41%.
Μάλιστα, στις αρχές του 2021 υπήρξε και μια αύξηση των θέσεων short καθώς αρκετοί αναλυτές εκτιμούσαν, και πολλοί εξακολουθούν να εκτιμούν, ότι θα απαιτηθούν αυξήσεις κεφαλαίου. Πάντως, με εξαίρεση την Πειραιώς, η οποία έχει ήδη δρομολογήσει το πλάνο κεφαλαιακής ενίσχυσης, οι άλλες συστημικές τράπεζες δεν σχεδιάζουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.
Σύμφωνα με αναλυτές, η επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η επάνοδος του κλάδου στην κανονικότητα θα μπορούσε να οδηγήσει στη δυναμική επιστροφή των τραπεζικών μετοχών στο προσκήνιο, οι οποίες εδώ και μια δεκαετία αποτελούν το μεγάλο βαρίδι της αγοράς, με τις τιμές τους σχεδόν να μηδενίζονται τόσο στην πρώτη ανακεφαλαιοποίηση (2013) όσο και στην τρίτη ανακεφαλαιοποίηση (2015).
Σημειώνεται ότι οι τρέχουσες τιμές των τραπεζικών μετοχών βρίσκονται κατά πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τις τιμές που πραγματοποιήθηκε η ανακεφαλαιοποίηση του 2015, με τις τράπεζες να βρίσκονται σε καθεστώς capital controls και την αξιοπιστία της χώρας στο ναδίρ. Η μετοχή της Εθνικής βρίσκεται στο -27% σε σχέση με την τιμή ανακεφαλαιοποίησης, η Eurobank στο -33,9%, η Alpha Bank στο -53,7% και η Τράπεζα Πειραιώς στο -86,9%.
Αν οι τράπεζες καταφέρουν να επιστρέψουν σε μονοψήφιους δείκτες NPEs και με δεδομένη τη μεγάλη μείωση του λειτουργικού κόστους που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, τότε θα εισέλθουν σε έναν έντονα ανοδικό κύκλο επιτυγχάνοντας υψηλή κερδοφορία και αφήνοντας οριστικά πίσω τα προβλήματα του παρελθόντος.
Η πορεία των τραπεζικώ μετοχών από αρχές του χρόνου και η απόσταση από το... 2015
| Μετοχή | Τιμή 2.03 | Τιμή 31.12.20 | Μετ. % | Τιμή 30.10.20 | Τιμή 31.12.19 | Τιμη Ανακεφ. 2015 |
| Eurobank | 0.661 | 0.579 | 14.16% | 0.285 | 0.92 | 1 |
| Alpha Bank | 0.926 | 0.954 | -2.94% | 0.433 | 1.923 | 2 |
| Εθνική Τράπεζα | 2.1915 | 2.261 | -3.07% | 0.897 | 3.02 | 3 |
| Τράπεζα Πειραιώς | 0.785 | 1.3 | -39.62% | 0.655 | 2.99 | 6 |
Ο άγνωστος «Χ» των νέων «κόκκινων» δανείων
Εστία αβεβαιότητας ωστόσο παραμένει η πανδημία και τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που θα δημιουργήσει. Πολλοί κλάδοι βρίσκονται υπό πίεση και οι επιπτώσεις στους τραπεζικούς ισολογισμούς δεν θα είναι μικρές. Οι τράπεζες ωστόσο αισιοδοξούν ότι αυτές θα είναι ήπιες και διαχειρίσιμες και δεν θα εκτροχιάσουν το σχεδιασμό για μονοψήφιους δείκτες NPEs.
Η Τράπεζα της Ελλάδος πάντως εκτιμά ότι τα νέα «κόκκινα» θα κυμανθούν στα 8-10 δις. ευρώ, ενώ για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει καταθέσει αναλυτική πρόταση για την δημιουργία bad bank.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
