Η μείωση των δεικτών μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό, από περίπου 35% που είναι σήμερα, χωρίς να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου, αποτελεί τον βασικό στρατηγικό στόχο των συστημικών τραπεζών για το 2021 - 2022.
Eurobank, Alpha Bank και Εθνική Τράπεζα, μέσω των μεγάλων συναλλαγών που υλοποίησαν ή θα υλοποιήσουν το αμέσως προσεχές διάστημα θα βρεθούν με δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων από 15% (Eurobank και Εθνική) έως 24% (Alpha). Σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους, με νέες πωλήσεις πακέτων «κόκκινων» δανείων που θα πραγματοποιηθούν στη διετία 2021 – 2022 θα μπορέσουν όχι απλά να μειώσουν τοn δείκτη των «κόκκινων» δανείων κάτω του ορίου του 10%, αλλά θα προσεγγίσουν το επίπεδο του 5% μέχρι το τέλος του 2022, επιτυγχάνοντας το στόχο που έχουν θέσει με σχετική οδηγία οι ευρφωπαϊκές αρχές.
Ο σχεδιασμός των τραπεζών δεν περιλαμβάνει αυξήσεις κεφαλαίου αλλά την αξιοποίηση κεφαλαίων που θα δημιουργηθούν εσωτερικά (από την κερδοφορία, κέρδη ομολόγων, μείωση προβλέψεων, επέκταση ενεργητικού).
Δεδομένου ότι έχουν πραγματοποιηθεί τρεις ανακεφαλαιοποιησεις (2013, 2014 και 2015), εκ των οποίων η πρώτη και τρίτη οδήγησαν σχεδόν στον μηδενισμό της συμμετοχής των παλαιών μετόχων, οι διοικήσεις των τραπεζών θέλουν πάση θυσία να μην «κάψουν» ξανά τους μετόχους τους.
Ασφαλώς η πανδημία και η αναπόδραστη δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις για την επίτευξη του στόχου, ωστόσο οι διοικήσεις θεωρούν ότι μπορεί να επιτευχθεί, υπό την προϋπόθεση ότι η υγειονομική κρίση θα ελεγχθεί και οι οικονομίες θα επανέλθουν σε πορεία ανάκαμψης από το 2021.
Περισσότερο δρόμο έχει να διανύσει η Τράπεζα Πειραιώς, για την οποία έχει ανακοινωθεί, μετά την μετατροπή των μετατρέψιμων ομολογιών (CoCos) σε μετοχές και την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του δημοσίου στο 61%, ότι θα πραγματοποιηθεί εντός του 2021 αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, στο πλαίσιο της επιστροφής της πλειοψηφίας των μετοχών της τράπεζας σε ιδιώτες.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει μεγάλη πρόοδο στο μέτωπο της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στο τέλος Σεπτεμβρίου διαμορφώθηκαν στα 58,7 δισ. ευρώ μειωμένα κατά 9,8 δισ. σε σχέση με το τέλος Δεκεμβρίου 2019, ενώ από το υψηλότερο σημείο της κρίσης (Μάρτιος 2016) όταν τα «κόκκινα» δάνεια είχαν ανέλθει στα 107,2 δισ. ευρώ, η μείωση που έχουν πετύχει οι τράπεζες ξεπερνά τα 48 δις. ευρώ, αποτυπώνοντας τη σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί.
Παρόλα αυτά ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώνεται στο 35,8% έναντι 2,9% που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη απόσταση που θα πρέπει να μειωθεί το συντομότερο, κάτι για το οποίο πιέζουν έντονα οι ευρωπαϊκές αρχές.
Οι προσδοκίες για την επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς αυξήσεις κεφαλαίου (αξιοποιώντας την επέκταση του σχεδίου «Ηρακλής» και την πρόταση της ΤτΕ για την δημιουργία bad bank) τροφοδότησαν το ράλι των τραπεζικών μετοχών στο δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2020, κατά το οποίο υπερδιπλασίασαν τις τιμές τους καλύπτοντας μεγάλο μέρος των απωλειών.
Οι μεγάλες τιτλοποιήσεις
Η Eurobank ήταν η πρώτη τράπεζα που προχώρησε σε ένα ιδιαίτερα επιθετικό και φιλόδοξο σχέδιο για την οριστική λύση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τον περασμένο Ιούνιο, και παρά τις αναταράξεις που προκάλεσε η πανδημία, η τράπεζα ολοκλήρωσε τη συμφωνία για τη μεγάλη τιτλοποίηση Cairo μέσω της οποίας πέτυχε τη μείωση του δείκτη NPEs από το επίπεδο του 33% (Ιούνιος 2019) στο 15%. Το business plan της τράπεζας προβλέπει δείκτη NPEs κάτω του 9% μέχρι το τέλος του 2022, ωστόσο κατά πληροφορίες η διοίκηση της τράπεζας εξετάζει τις δυνατότητες για την επιτάχυνση του σχεδιασμού.
Στην τελική ευθεία βρίσκεται και η μεγάλη συναλλαγή της Alpha Bank, το project Galaxy – μια από τις μεγαλύτερες συναλλαγές πώλησης μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη. Με τη συναλλαγή, ο δείκτης NPEs της τράπεζας από 43% (Σεπτέμβριος 20) προβλέπεται να υποχωρήσει στο 23%, με στόχο να περιοριστεί κάτω του 10% το 2022. Κεντρικός στόχος της διοίκησης, η επίτευξη του στόχου χωρίς αυξήσεις κεφαλαίου.
Η Εθνική Τράπεζα μέσω του project Frontier, την εκκίνηση του οποίου ενέκρινε πρόσφατα το Δ.Σ. της τράπεζας, θα περιορίσει τον δείκτη NPEs κάτω του 15% από 30,1% που ήταν στο τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου. Σημειώνεται ότι τα υπό πώληση «κόκκινα» δάνεια αποτελούν πάνω από το 60% του συνολικού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της τράπεζας.
Σε ότι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς, έχει ανακοινωθεί ότι θα πραγματοποιηθεί αύξηση κεφαλαίου εντός του έτους με στόχο την επιστροφή της τράπεζας στον έλεγχο ιδιωτών. Η διοίκηση της τράπεζας επιταχύνει το σχεδιασμό για την μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και μέσω Phoenix και Vega θα πετύχει την μείωση του δείκτη NPEs από 47% σήμερα σε 30% μέχρι το τέλος του έτους. Σημειώνεται ότι η διοίκηση έχει ανακοινώσει ότι την εφετινή χρονιά θα δημιουργηθεί εσωτερικό κεφάλαιο ύψους 1 δισ. ευρώ στο οποίο θα πρέπει να προστεθεί επιπλέον ποσό περίπου 400 εκατ. ευρώ από την δρομολογούμενη συναλλαγή για την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου.
Πώς θα αποφευχθούν οι αυξήσεις κεφαλαίου
Οι παραπάνω μεγάλες τιτλοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια του σχεδίου κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής». Η επίτευξη του στόχου για μονοψήφιο δείκτη «κόκκινων» δανείων θα επιτευχθεί κυρίως μέσω της επέκτασης του σχεδίου «Ηρακλής».
Κατά τη σύσκεψη που είχαν την περασμένη Παρασκευή ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Ζαββός, με τους επικεφαλής των εμπορικών τραπεζών, ο κ. Ζαββός μετέφερε στις τράπεζες την απόφαση της κυβέρνησης για την επέκταση του σχεδίου κρατικών εγγυήσεων, μέσω του «Ηρακλής ΙΙ», και την άμεση παρουσίαση του σχεδίου στην Κομισιόν. Στόχος είναι να ληφθούν όλες οι απαιτούμενες εγκρίσεις από τις ευρωπαϊκές αρχές, συμπεριλαμβανόμενης και της ΕΚΤ, εντός του πρώτου τριμήνου του 2021 ώστε να τεθεί στη διάθεση των τραπεζών το νέο πακέτο εγγυήσεων και να προχωρήσουν σε νέες τιτλοποιήσεις με στόχο την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο κ. Ζαββός αισιοδοξεί ότι οι σχετικές εγκρίσεις θα ληφθούν γρήγορα, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για νέο σχέδιο αλλά για επέκταση υφισταμένου που έχει λάβει τις σχετικές εγκρίσεις.
Μέσω νέων τιτλοποιήσεων, με την αξιοποίηση των νέων κρατικών εγγυήσεων του «Ηρακλή ΙΙ», οι τράπεζες εκτιμάται ότι θα διανύσουν τη μεγαλύτερη απόσταση για την επίτευξη του στόχου. Επιπλέον μεγάλη βοήθεια στην επίτευξη του στόχου δίνει η πιστωτική επέκταση, καθώς η αύξηση του υπολοίπου δανείων οδηγεί στη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Σημαντικό εργαλείο, που σε πρώτη φάση θα μπορούσε να απορροφήσει τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που θα δημιουργηθούν εξαιτίας της πανδημίας, είναι και το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος για τη δημιουργία bad bank, σχέδιο που εξετάζει η κυβέρνηση. Η πρόταση της ΤτΕ έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι αντιμετωπίζει οριστικά και το ζήτημα του αναβαλλόμενου φόρου, ενώ η δημιουργία ειδικών bad bank για την διαχείριση των «κόκκινων» δανείων που θα σχηματιστούν από την πανδημία αποτελεί κεντρική ευρωπαϊκή στρατηγική.
Σε ότι αφορά τα νέα «κόκκινα» δάνεια εξαιτίας της πανδημίας, οι διοικήσεις των τραπεζών αισιοδοξούν ότι αυτά θα διαμορφωθούν κοντά στο επίπεδο των 5 δισ. ευρώ, λόγω των μεγάλης κλίμακας προγραμμάτων στήριξης, ποσό που μπορει να αντιμετωπιστεί χωρίς αυξήσεις κεφαλαίου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
