Το τελευταίο διάστημα η Κίνα μπορεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας λόγω των επιθετικών της ενεργειών έναντι της Ταϊβάν, αλλά πέραν αυτού ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει και μαζί με αυτήν και η παγκόσμια οικονομία είναι το ενδεχόμενο κατάρρευσης αγοράς ακινήτων αλλά και στεγαστικών δανείων.
Ένα κύμα μποϊκοτάζ – στην ουσία ένα κίνημα «Δεν Πληρώνω» αλά Κίνα- αποπληρωμής στεγαστικών δανείων έχει θέσει σε συναγερμό το Πεκίνο.
Ξεκίνησε με μια επιστολή μόλις 590 λέξεων που γράφτηκε από θυμωμένους αγοραστές του μισοκτισμένου έργου Dynasty Mansion, των οποίων οι εκκλήσεις προς την China Evergrande Group να ολοκληρώσει τα σπίτια για τα οποία πλήρωναν εδώ και καιρό είχαν πέσει στο κενό. «Όλοι οι αγοραστές κατοικιών με εκκρεμή στεγαστικά δάνεια θα σταματήσουν να πληρώνουν», αν δεν συνεχιστεί η κατασκευή πριν από τις 20 Οκτωβρίου, απείλησαν.
Το τελεσίγραφο εμφανίστηκε στις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων WeChat και Douyin, αποτελώντας ένα κάλεσμα για δράση για όσους παγιδεύτηκαν από τη φούσκα ακινήτων της Κίνας. Σε λίγες μέρες, η επιστολή έγινε το πρότυπο για διαμαρτυρίες από τη Σαγκάη στο Πεκίνο και από το Shenzhen στο Zhengzhou. Μέσα σε τέσσερις εβδομάδες, περισσότερα από 320 έργα σε περίπου 100 πόλεις αντιμετώπισαν παρόμοιες διαμαρτυρίες.
«Δεν θέλαμε να κάνουμε σκηνή εσκεμμένα, αλλά δεν είχαμε επιλογή», δηλώνει ένας αγοραστής στο έργο Evergrande με 14 πύργους στην πόλη Jingdezhen, ο οποίος μίλησε ανώνυμα στο Bloomberg. «Το μόνο που θέλουμε είναι η προσοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ελπίζουμε να ανταποκριθεί».
Με την κοινωνική σταθερότητα απαραίτητη ενόψει του φετινού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι διαμαρτυρίες των πολιτών έχουν ακουστεί. Το Πολιτικό Γραφείο του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ την περασμένη εβδομάδα κάλεσε τους τοπικούς αξιωματούχους να «διασφαλίσουν την ολοκλήρωση» των στεγαστικών έργων και οι κρατικές τράπεζες σπεύδουν να τα χρηματοδοτήσουν.
Έντονη είναι, όμως, η δραστηριότητα και της… λογοκρισίας, με «διαγραφή» αναρτήσεων διαμαρτυρίας και μπλοκαρίσματα λογαριασμών χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, το εύρος της υποστήριξης και η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε το «Δεν Πληρώνω», δείχνει ότι οι Κινέζοι δεν φοβούνται να ενωθούν σε εθνική κλίμακα, ειδικά όταν διακυβεύονται το πολυτιμότερο απόκτημά τους, δηλαδή μία κατοικία.
Ενώ τα ακίνητα είναι η πιο κοινή αιτία διαμαρτυριών τα τελευταία χρόνια, ένα συντονισμένο μποϊκοτάζ τέτοιας κλίμακας δεν έχει ξανασυμβεί στην Κίνα, δήλωσε ο Christian Goebel, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βιέννης που μελετά το θέμα. «Οι υπηρεσίες ασφαλείας πρέπει να ανησυχούν πολύ για το πόσο γρήγορα εξαπλώθηκε αυτό το κίνημα, όχι μόνο εντός των πόλεων αλλά σε ολόκληρη τη χώρα», σημείωσε σε πρόσφατο ενημερωτικό δελτίο η κινεζική Bill Bishop. «Η οργάνωση από άκρο σε άκρο της χώρας είναι εφιάλτης για την κυβέρνηση».
Για τους περίπου 100 αγοραστές που υπέγραψαν εκείνη την πρώτη επιστολή, με κόκκινες σφραγίδες δακτυλικών αποτυπωμάτων, ήταν η έσχατη λύση αφού κάθε άλλη προσπάθεια να ολοκληρωθεί η κατασκευή είχε αποτύχει. Αν και η διαμαρτυρία εμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την ανάρτηση της επιστολής στις 30 Ιουνίου, το πρόβλημα υπάρχει εδώ και πολλούς μήνες.
Η υπερμόχλευση των εταιρειών ακινήτων με υπερμόχλευση που ξεκίνησε το 2020 πυροδότησε κρίση ρευστότητας και κράτησε εταιρείες όπως η Evergrande εκτός πιστωτικών αγορών, στερώντας τους μετρητά για να ολοκληρώσουν τα διαμερίσματα. Ξαφνικά, η κατασκευή που διαρκούσε 12 έως 18 μήνες χρειάστηκε χρόνια ή σταμάτησε εντελώς. Όλο αυτό το διάστημα, οι αγοραστές έπρεπε να συνεχίσουν να πληρώνουν τα στεγαστικά δάνειά τους, μια ιδιορρυθμία της κινεζικής αγοράς όπου οι πληρωμές ξεκινούν με μια κατάθεση προπώλησης, πολύ πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή.
Με την απογοήτευση να αυξάνεται, ένας αγοραστής στο Jingdezhen πρότεινε την ιδέα ενός μποϊκοτάζ στεγαστικών δανείων σε μια ομάδα WeChat. Η κίνηση δεν ήταν χωρίς κίνδυνο, καθώς τυχόν χαμένες πληρωμές μπορεί να οδηγήσουν σε ακύρωση της πώλησης. Ωστόσο, ακολούθησαν και άλλοι αφού άκουσαν αγοραστές να κάνουν το ίδιο σε πολλές τοποθεσίες της Evergrande. Άλλοι στράφηκαν στο Douyin, την κινεζική έκδοση του TikTok, όπου πολλοί δυσαρεστημένοι άνθρωποι είχαν δημοσιεύσει τα δικά τους βίντεο και φωτογραφίες.
Ωστόσο, αυτές οι φωνές δεν ακούγονταν μέχρι που προσγειώθηκε το γράμμα από τον Τζινγκντεζέν. Οι αγοραστές κατοικιών σε δεκάδες έργα ακολουθούσαν το παράδειγμά τους κάθε μέρα, αντιγράφοντας την επιστολή και δημοσιεύοντας παρόμοιες εκκλήσεις και στην πλατφόρμα Weibo που μοιάζει με το Twitter. Ορισμένες αναρτήσεις προσέλκυσαν εκατομμύρια «like». Ανέβασαν βίντεο από εργοτάξια που έχουν σταματήσει, μαζί με φωτογραφίες σημειώσεων που περιγράφουν λεπτομερώς τις διαπραγματεύσεις και τις διαμάχες τους με τις τοπικές αρχές. Οι απαιτήσεις έγιναν επίσης πιο τολμηρές, με τους αγοραστές να αναζητούν την ολοκλήρωση του σπιτιού σε ένα μήνα.
Καθώς οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν με ταχύτητα οι αρχές έλαβαν μέτρα για να τους καταπνίξουν. Οι σύνδεσμοι κοινής χρήσης εγγράφων όπως το kdocs και το wolai απαγορεύτηκαν, καθώς και ανάλογες πλατφόρμες ξένων εταιρειών όπως το Google Docs και το Notion. Μόνο μια ιστοσελίδα στην κοινότητα GitHub παραμένει προσβάσιμη, εν μέρει επειδή η πλατφόρμα είναι ζωτικής σημασίας για πολλές κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας.
Παρόλο που το κίνημα επιβραδύνεται εν μέσω της καταστολής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης - και οι αγοραστές κατοικιών περιμένουν συγκεκριμένα αποτελέσματα - οι υποστηρικτές μπορούν να παρηγορηθούν γνωρίζοντας ότι η εξέγερση έχει πυροδοτήσει μία ανταπόκριση τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Η κυβέρνηση πιέζει τις τράπεζες να δανείσουν τις εταιρείες για να ολοκληρώσουν τα έργα. Επιπλέον, η Κίνα σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα ταμείο που θα υποστηρίζεται από την κεντρική τράπεζα για τη χρηματοδότηση των κατασκευών.