Η πιθανότητα χρεοκοπίας της Ρωσίας δεν έχει μειωθεί στο ελάχιστο παρά τις διαβεβαιώσεις της Μόσχας, η οποία όπως όλα δείχνουν δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένη για τη σφοδρή αντίδραση της Δύσης στην απόφασή της να εισβάλει στην Ουκρανία.
Δεν θα είναι, πάντως, η πρώτη φορά στην ιστορία της που η Ρωσία δεν αποπληρώνει το εξωτερικό της χρέος καθώς αυτό έχει συμβεί τρεις φορές κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, ενώ η τρέχουσα σχεδόν απόλυτη απομόνωσή της από την παγκόσμια οικονομία καθιστά αυτό το ενδεχόμενο όλο και πιο πιθανό.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Reuters οι προηγούμενες «δύσκολες στιγμές» για τη Ρωσία ήταν οι ακόλουθες:
1918: Η προειδοποίηση Τρότσκι
Όταν το νέο καθεστώς της Ρωσίας αρνήθηκε να αποπληρώσει το χρέος της τσαρικής περιόδου, ο Λέων Τρότσκι είχε δηλώσει στους δυτικούς πιστωτές: «Κύριοι, σας είχαμε προειδοποιήσει».
Λίγο πριν την Επανάσταση του 1917 η Ρωσία ήταν η πλέον χρεωμένη χώρα του κόσμου, καθώς είχε δανειστεί από ξένους πιστωτές προκειμένου να χρηματοδοτήσει την εκβιομηχάνιση της οικονομίας της αλλά και την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου. Όμως αυτή η πολιτική δεν άρεσε στον λαό, με αποτέλεσμα οι Μπολσεβίκοι να κερδίσουν και να καταλάβουν την εξουσία.
«Είπαν ακόμη και εάν είχαμε τη δυνατότητα δεν πρόκειται να πληρώσουμε», τονίζει ο Χασάν Μαλίκ, αναλυτής κρατικού χρέους στη Loomis Sayles και συγγραφέας του βιβλίου «Τραπεζίτες και Μπολσεβίκοι: Η διεθνής χρηματοδότηση και η Ρωσική Επανάσταση». Παρά, δε, την προειδοποίηση του Τρότσκι η χρεοκοπία σόκαρε αρκετούς και κυρίως τη Γαλλία, καθώς τόσο οι τράπεζες όσο και πολίτες έχασαν μεγάλο αριθμό κεφαλαίων.
«Οι επενδυτές δεν τα πήραν σοβαρά (σ.σ.: τα λόγια του Τρότσκι) καθώς θεώρησαν ότι ήταν απλά λόγια», σημειώνει ο Μαλίκ, ο οποίος εκτιμά ότι το τότε χρέος της Ρωσίας, με σημερινή αποτίμηση, έφθανε στα 500 δισ. δολάρια, ενώ χρειάστηκε να περάσει αρκετός χρόνος, έως τα μέσα της δεκαετίας του ’80 για να αναγνωρίσει η Μόσχα ένα μέρος του.
1991: Η μετάβαση από την ΕΣΣΔ στη Ρωσία
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, η Ρωσία σταμάτησε να εξυπηρετεί μέρος του εξωτερικού χρέους που κληρονόμησε από τα πρώην σοβιετικά κράτη.
Ο Αντρέι Βαβίλοφ, αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας μεταξύ 1994 και 1997, δήλωσε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία κατείχε περίπου 105 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρέος της σοβιετικής εποχής στα τέλη του 1992, με το δικό της χρέος να ανέρχεται σε 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Για την αποδοχή του κληρονομημένου χρέους, η Λέσχη των Παρισίων αναγνώρισε τη Ρωσία ως χώρα-πιστωτή, σημειώνει ο Βαβίλοφ στο βιβλίο του «Το ρωσικό δημόσιο χρέος και οι οικονομικές καταρρεύσεις». Και καθώς η Ρωσία συμφώνησε με την ομάδα εθνών να αναδιαρθρώσει το χρέος ύψους 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 1996, της επετράπη να μεταθέσει σημαντικές πληρωμές χρέους της σοβιετικής εποχής στην επόμενη δεκαετία.Αλλά με μια οικονομική κρίση προ των πυλών, θα χρειαζόταν μέχρι το 2017 για να εκκαθαριστούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές της κομμουνιστικής εποχής.
1998: Η κρίση στο ρούβλι
Μέχρι το 1997, η πτώση των τιμών του πετρελαίου μείωσε τα ρωσικά έσοδα από τις εξαγωγές. Το εξωτερικό χρέος, το οποίο το 1995 ήταν κοντά στο 50% του ΑΕΠ, είχε διογκωθεί το 1998 στο 77%, σύμφωνα με τον Βαβίλοφ, ο οποίος κατηγόρησε τα ακριβά δάνεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, υποστηρίζοντας ότι συνέβαλαν στη συσσώρευση του χρέους.
Η Ρωσία εισέπραττε ελάχιστα φορολογικά έσοδα και βασιζόταν σε βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, γνωστά ως GKO, για την κάλυψη των δαπανών. Αλλά δυσκολευόταν όλο και περισσότερο να τα ανανεώσει και σύντομα ξόδευε ολοένα και μεγαλύτερα ποσά για να στηρίξει το ρούβλι.
«Όσο περισσότερο η κυβέρνηση επέμενε ότι θα στηρίξει το νόμισμα και θα αποπληρώσει τα χρέη της, τόσο περισσότερο οι επενδυτές κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα να πουλήσουν», ανέφερε ο Κρις Μίλερ, στο βιβλίο του «Putinomics: Power and Money in Resurgent Russia».
Ένα μήνα πριν από τη χρεοκοπία, το ΔΝΤ συνέταξε ένα πακέτο βοήθειας ύψους 22,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά «η αγορά περίμενε την ανακοίνωση επιπλέον 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων», έγραψε ο Μάρτιν Γκίλμαν, εκπρόσωπος του ΔΝΤ στη Μόσχα εκείνη την εποχή, στο βιβλίο του «No Precedent, No Plan: Inside Russia's 1998 Default».
Στις 17 Αυγούστου 1998, η Ρωσία πέταξε λευκή πετσέτα, υποτιμώντας το ρούβλι, ανακοινώνοντας ότι δεν μπορούσε πλέον να πληρώνει χρέη σε ρούβλια και εισάγοντας τρίμηνη αναστολή πληρωμών για ορισμένα εξωτερικά χρέη. Οι ρωσικές τράπεζες που είχαν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε έντοκα γραμμάτια και είχαν εκτεταμένη έκθεση σε ξένο νόμισμα σύντομα χρεοκόπησαν.
2022: Μία προαναγγελθείσα χρεοκοπία;
Μέσα από τη δεινή οικονομική δυσπραγία του 1998, η Μόσχα φρόντισε να συνεχίσει τις πληρωμές των ευρωομολόγων. Τώρα έχει άφθονα μετρητά, αλλά μπορεί να μην αποφύγει τη χρεοκοπία. Για να παρακάμψει τις κυρώσεις, το Κρεμλίνο προτείνει στους ξένους πιστωτές να ανοίξουν ρωσικούς τραπεζικούς λογαριασμούς για να λαμβάνουν πληρωμές σε εναλλακτικά νομίσματα σε σχέση με το δολάριο.
Οι μη Αμερικανοί επενδυτές μπορούν θεωρητικά να συμφωνήσουν, αλλά οι Αμερικανοί κάτοχοι ρωσικών ομολόγων δεν μπορούν, αφού η άδεια του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών που τους επέτρεπε να δέχονται ρωσικές πληρωμές έληξε τον Μάιο. Ο Μίλερ, συγγραφέας του βιβλίου "Putinomics", δήλωσε ότι η Ρωσία θα παλέψει με νύχια και με δόντια για να αποφύγει μια χρεοκοπία ευρωομολόγου. «Οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Οικονομικών έχουν χτίσει τις καριέρες τους στην αποκατάσταση της Ρωσίας ως πιστωτή που μπορεί να εμπιστευτεί κανείς στις διεθνείς αγορές. Είναι ενσωματωμένο στην ταυτότητά τους να διασφαλίσουν ότι δεν θα ξανασυμβεί χρεοκοπία», όπως εκτίμησε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
