Αποτελεί ένα από τα μικρότερα κράτη στον κόσμο, κι όμως φιλοξενεί έναν ασύλληπτο αριθμό επιχειρήσεων, οι οποίες στην πλειονότητα τους προέρχονται από το εξωτερικό. Σχεδόν το 90% των επιχειρήσεων που είναι καταχωρημένες στο Λουξεμβούργο ανήκουν σε ξένους καθώς καταγράφονται 157 διαφορετικές εθνικότητες δικαιούχων, ενώ έχουν παρουσία στη χώρα 279 κροίσοι που συμπεριλαμβάνονται στη λίστα Forbes. Αξιοσημείωτο είναι πως το 40% των επιχειρήσεων που έχουν ιδρυθεί στη μικρή αυτή χώρα έχουν δημιουργηθεί για να διατηρούν κεφάλαια χωρίς να παράγουν καμία οικονομική δραστηριότητα.
Ουσιαστικά το Λουξεμβούργο λειτουργεί σαν ένα offshore hub στη καρδιά της Ευρώπης. Πολλές επιχειρήσεις στο Λουξεμβούργο έχουν συμμορφωθεί με τις νέες απαιτήσεις για διαφάνεια που έχει επιβάλλει η ΕΕ, επιβάλλοντας, μεταξύ άλλων, τη λειτουργία μητρώου όπου καταγράφονται οι πραγματικοί δικαιούχοι. Υπάρχουν όμως ακόμα πολλές που φαίνεται να ανήκουν σε εκείνους που θέλουν μέσω των εταιρειών που ιδρύουν στη μικρή αυτή χώρα να «ξεπλένουν» χρήματα από παράνομες δραστηριότητες.
Η γαλλική εφημερίδα Le Monde αποφάσισε να ανοίξει το «θησαυροφυλάκιο» των πληροφοριών που βρίσκονται στο μικροσκοπικό κρατίδιο στην καρδιά της Ευρώπης. Σε συνεργασία με την γερμανική Suddeutsche Zeitung, την Le Soir στο Βέλγιο, την McClatchy στις ΗΠΑ, την Woxx από το Λουξεμβούργο, τον ιταλικό όμιλο IrpiMedia και το κονσόρτιουμ ανεξάρτητων δημοσιογράφων OCCRP έριξαν φως στην αχανή λίστα που περιλαμβάνει 124.000 επιχειρήσεις, αναζητώντας τους πραγματικούς τους δικαιούχους.
Περισσότερες από 55.000 offshore εταιρείες διαχειρίζονται κεφάλαια σχεδόν 6 τρισ. ευρώ. Ανάμεσα στα ονόματα που βρέθηκαν ανάμεσα στις δαιδαλώδεις διαδρομές αναζήτησης χιλιάδων επιχειρήσεων, εκτός από γνωστούς δισεκατομμυριούχους, βρέθηκαν επίσης και διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, αρχηγοί εγκληματικών οργανώσεων, καθώς και Ρώσοι ολιγάρχες που αποτελούν εκ των μεγαλύτερων επενδυτών στη χώρα. Επιχειρήσεις που συνδέονται με την ιταλική μαφία, ενώ και το ακροδεξιό κόμμα της Ιταλίας, η Λέγκα του Βορρά έχει δημιουργήσει ένα fund στο Λουξεμβούργο που αναζητείται από τις ιταλικές Αρχές.
Σύμφωνα με την Le Monde εντοπίστηκαν ως πραγματικοί δικαιούχοι εταιρειών έμπορος όπλων που βρίσκεται στο επίκεντρο ενός από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς στη Γαλλία, ο αρχηγός μιας από τις μεγαλύτερες εγκληματικές οργανώσεις στη Ρωσία που έχει στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο, καθώς και Τούρκος επιχειρηματίας που κατηγορείται για φοροδιαφυγή 511 εκατ. δολαρίων. Βρέθηκαν επίσης τα μικρά παιδιά ενός Ρώσου ολιγάρχη να είναι οι κύριοι δικαιούχοι εταιρειών φαντασμάτων στο Λουξεμβούργο.
Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει
Από τα μεγαλύτερα ανταγωνιστικά «πλεονεκτήματα» του Λουξεμβούργου είναι η προσπάθεια που κάνει για την προστασία της ανωνυμίας. Αυτό έχει υπάρξει «μαγνήτης» για όσους θέλουν να μην συνδέονται απευθείας με την περιουσία τους. Όπως αναφέρει στο OCCRP ο καθηγητής του Μπέρκλει Γκάμπριελ Ζούκμαν (Gabriel Zucman) η διατήρηση κεφαλαίων στο Λουξεμβούργο κάνει πιο δύσκολο για τις Αρχές να ερευνήσουν υποθέσεις διαφθοράς, απάτης ή φοροδιαφυγής, σημειώνοντας πως αυτή είναι και η βασική υπηρεσία που προσφέρει η χώρα.
Το Λουξεμβούργο βρίσκεται στο κέντρο της ΕΕ, διαθέτει υψηλής ποιότητας χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι επενδυτικοί νόμοι είναι φτιαγμένοι στα μέτρα των επιχειρήσεων, ενώ προσφέρει και πολιτική σταθερότητα, με την εκάστοτε κυβέρνηση να προσφέρει «ευήκοα ώτα» στα αιτήματα των επιχειρήσεων. Όμως, τα βασικότερα πλεονεκτήματα του Λουξεμβούργου είναι η χαμηλή φορολογία και η ανωνυμία που προσφέρει. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της διακυβέρνησης του πρώην πρωθυπουργού της χώρας Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που έχει διατελέσει και πρόεδρος της Κομισιόν και του Eurogroup.
Αν και το Λουξεμβούργο δείχνει πως εγκαταλείπει τις πρακτικές των προνομιακών συμφωνιών με μεγάλες πολυεθνικές για άμεσες επενδύσεις, παραμένει εκλυστικός προορισμός για εταιρείες και κροίσους που επιθυμούν ένα ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς, που αφήνει ωστόσο ανοιχτή την πόρτα και για όσους θέλουν να «ξεπλύνουν» χρήματα μέσα στην καρδιά της Ευρώπης. Η Κομισιόν έχει εκφράσει στο παρελθόν την ανησυχία της για τον τρόπο που λειτουργεί το Λουξεμβούργο και τις διευκολύνσεις που παρέχει και έχει αποφασίσει να «σφίξει τα λουριά».
Υπακοή στους κανόνες της ΕΕ αλλά με «έξυπνη» αποφυγή
Μπορεί το Λουξεμβούργο να αποτελεί οικονομικό κέντρο, ωστόσο οι υπηρεσίες που ελέγχουν τις τεράστιες χρηματοδοτικές ροές που περνάνε από την χώρα είναι εξαιρετικά υποστελεχωμένες
Το εμπορικό επιμελητήριο της χώρας διαθέτει μόλις 59 υπαλλήλους για να ελέγχουν περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις και να ολοκληρώνουν επίσης τους ελέγχους για νέες εταιρείες. Η Οικονομική Εποπτική Επιτροπή (Financial Sector Supervisory Commission- CSSF) διαθέτει μόλις 900 υπαλλήλους αν και ο χρηματοπιστωτικός κλάδος αποτελεί το 25% της εθνικής οικονομίας του Λουξεμβούργου.
Το 2019 και με στόχο να συμμορφωθεί με την οδηγία της ΕΕ ενάντια στο ξέπλυμα χρήματος, το Λουξεμβούργο δημιούργησε μια βάση δεδομένων που περιελάμβανε τις 124.045 εταιρείες που βρίσκονται στην χώρα. Εκεί δηλώνονται οι πραγματικοί δικαιούχοι των εταιρειών (ultimate beneficial owners UBOs).
Το Λουξεμβούργο υπήρξε πράγματι από τις πρώτες χώρες της ΕΕ που δημιούργησε μια τέτοια βάση δεδομένων, με πολλούς να θεωρούν ότι συντελέστηκε μεγάλη πρόοδος. Όμως, αυτή η βάση δεδομένων έχει αρκετούς περιορισμούς για όσους θέλουν να αναζητήσουν εκεί πληροφορίες. Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα της, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, είναι πως η αναζήτηση γίνεται μόνο με όνομα της εταιρείας και όχι με το όνομα του ιδιοκτήτη, κάνοντας ακόμα πιο δύσκολο για δημοσιογράφους και πολίτες να ανακαλύπτουν σε ποιον ανήκει τι.
Ωστόσο σύμφωνα με τα αρχεία OpenLux, περίπου το 81% από τα 16.777 επενδυτικά funds που λειτουργούν στο Λουξεμβούργο δεν δήλωσαν ποιοι είναι οι μέτοχοί τους. Επίσης, πάνω από το 15% των funds που διακινούν κεφάλαια στο Λουξεμβούργο φαίνεται ότι υπέβαλαν αντικρουόμενες πληροφορίες στις αρχές των ΗΠΑ και του Λουξεμβούργου σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους. Αυτό σημαίνει ότι ένας σημαντικός αριθμός κεφαλαίων που εδρεύουν στο Λουξεμβούργο δεν προσδιόρισαν τους ιδιοκτήτες τους όπως απαιτείται από το νόμο.
Το 2020, ωστόσο, όταν και δημιουργήθηκε η βάση δεδομένων από το Λουξεμβούργο υπήρξε τεράστια αύξηση στη διαγραφή εταιρειών από την χώρα. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Λουξεμβούργου, διεγράφησαν περισσότερες εταιρείες από όσες δημιουργήθηκαν, προφανώς επειδή οι πραγματικοί δικαιούχοι ήθελαν να αποφύγουν τη διαφάνεια.
Ακόμα και εντός των τειχών της χώρας, γίνεται πλέον αντιληπτό πως το Λουξεμβούργο πρέπει να παραδεχθεί την σκοτεινή πλευρά της οικονομικής του ανάπτυξης. Το 2018, ο υπουργός Οικονομικών της χώρας είχε δηλώσει ότι η κυβέρνηση του Λουξεμβούργου γνωρίζει καλά πως μέρος της επιτυχίας της χώρας βρίσκεται στην αδιαφάνεια. Σύμφωνα με έκθεση του 2020, το ξέπλυμα ξένων κεφαλαίων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το Λουξεμβούργο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
