Έτοιμος να κάνει στροφή 180 μοιρών στην οικονομική πολιτική, αποδεχόμενος μια μεγάλη αύξηση επιτοκίων για να σωθεί η λίρα από την πλήρη κατάρρευση, έστω και αν αυτό βυθίζει στην ύφεση την οικονομία, φαίνεται πως είναι ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, μετά τις δραματικές εξελίξεις του Σαββατοκύριακου, όπου «καρατόμησε» το διοικητή της κεντρικής τράπεζας, ενώ χθες παραιτήθηκε αιφνιδίως «για λόγους υγείας» ο υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του προέδρου, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Η κατάσταση με τη λίρα έφθασε στο μη περαιτέρω τα τελευταία 24ωρα, καθώς το νόμισμα βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση, φθάνοντας την Παρασκευή στις 8,52 λίρες/δολ., ενώ η επιβεβαίωση της εκλογικής νίκης Μπάιντεν, το Σάββατο, φέρνει το καθεστώς Ερντογάν αντιμέτωπο με μια πιθανή σκλήρυνση της στάσης της Ουάσιγκτον και έρχονται όλο και πιο κοντά οι κυρώσεις για την αγορά των S-400 που θα μπορούσαν να «γονατίσουν» την οικονομία.
Όλα δείχνουν ότι ο Ερντογάν ανασχηματίζει το οικονομικό του επιτελείου για να αλλάξει πολιτική, καθώς τα ξημερώματα του Σαββάτου απομάκρυνε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας και τον αντικατέστησε με το στενό του συνεργάτη, πρώην υπουργό Οικονομικών και θεωρούμενο ως πιο «ορθόδοξο» στην οικονομική πολιτική, τον Νασί Αγκμπάλ.
Σε μια εντελώς απρόσμενη εξέλιξη, ο 42χρονος γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ανακοίνωσε χθες μέσω instagram την παραίτησή του από το υπουργείο Οικονομικών, επικαλούμενος λόγους υγείας και την ανάγκη να αφοσιωθεί στην οικογένειά του. Ο Αλμπαϊράκ είχε απογοητεύσει τους επενδυτές με την εμμονή του σε χαλαρή νομισματική πολιτική για να υποστηρίζεται η οικονομία με φθηνά δάνεια, ενώ δημόσια έδειχνε πλήρη αδιαφορία για την πτώση του νομίσματος, επαναλαμβάνοντας συνεχώς ότι είναι καλό για την τουρκική οικονομία να βρεθεί μια ανταγωνιστική ισοτιμία.
Μέχρι αργά χθες το βράδυ ήταν ασαφές, πάντως, αν ο Ερντογάν αποδέχεται την παραίτηση του γαμπρού του, ενώ δεν είχε ανακοινωθεί ο αντικαταστάτης του. Κομματικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος απηύθυναν εκκλήσεις στον Ερντογάν να μην κάνει δεκτή την παραίτηση του Αλμπαϊράκ, αλλά η αγορά συναλλάγματος φαίνεται ότι «ψηφίζει» υπέρ της αποχώρησής του, καθώς η λίρα στις πρώτες συναλλαγές της εβδομάδας έφθασε να κερδίζει έως 2%, με την ισοτιμία να κυμαίνεται μεταξύ 8,35 και 8,42 λιρών/δολ.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η αλλαγή των δύο κορυφαίων στελεχών του οικονομικού επιτελείου, στους οποίους πέφτουν οι ευθύνες για την υπερβολικά χαλαρή νομισματική πολιτική και την κατάρρευση της λίρας, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ισχυρή άνοδο του νομίσματος. Σύμφωνα με την Goldman Sachs και την TD Bank, όπως σημειώνει το Reuters θα πρέπει να αναμένεται πλέον μια πολύ μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου, τουλάχιστον κατά 6%.
«Χωρίς μια αύξηση του επιτοκίου, φοβάμαι ότι η οικονομική κρίση μόνο θα χειροτερεύει, με την υποτίμηση της λίρας να αυξάνει το εξωτερικό χρέος και να πυροδοτεί χρεοκοπίες», τονίζει ο Σελβά Ντερμιράλπ, διευθυντής του think tank TUSIAD Economic Research Forum του Πανεπιστημίου Κοτς. Όπως εκτιμά ο ίδιος, ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας μπορεί να κάνει καλύτερη δουλειά, όσον αφορά την εξασφάλιση μιας έγκρισης από τον Ερντογάν στην αύξηση του επιτοκίου.
Πάντως, η αποφυγή μιας συναλλαγματικής κρίσης με έναν ελιγμό της τελευταίας στιγμής θα έχει υψηλό πολιτικό κόστος για τον Ερντογάν. Όχι μόνο γιατί ο Τούρκος πρόεδρος θα φανεί ανακόλουθος με όσα δήλωνε ως τώρα, λέγοντας κατ' επανάληψη ότι είναι εχθρός των επιτοκίων επειδή αυξάνουν (!) τον πληθωρισμό, αλλά και επειδή το απότομο σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής θα «στεγνώσει» το δανεισμό στην οικονομία, θα επιβαρύνει τους δανειολήπτες και θα βαθύνει την ύφεση, φέρνοντας σε δυσμενή θέση τους οικονομικά ασθενέστερους και τις μικρές επιχειρήσεις.
Παρ' όλα αυτά, δεν φαίνεται να υπάρχει επιλογή για τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς η κακοδιαχείριση της οικονομίας επί σειρά ετών απειλεί την Τουρκία με μία κρίση που ακόμη και με ένα πρόγραμμα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα ήταν πολύ δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο.