Στον... ελεύθερο χρόνο που του αφήνουν τα προεδρικά του καθήκοντα, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ασκεί μια άλλη, κρίσιμη αρμοδιότητα: ως πρόεδρος και του κρατικού επενδυτικού ταμείου, πασχίζει αυτό τον καιρό να προσφέρει οικονομική στήριξη σε κολοσσούς της τουρκικής οικονομίας, όπως ο αερομεταφορέας Turkish Airlines. Αλλά επειδή τέτοιες διασώσεις δεν γίνονται με λόγια, το τουρκικό υπερταμείο είναι αναγκασμένο να δοκιμάσει την τύχη του στη διεθνή αγορά ομολόγων.
Το καράβι της τουρκικής οικονομίας «μπάζει νερά» από πολλές πλευρές και η συνεχής διολίσθηση της λίρας είναι μόνο η «βιτρίνα», πίσω από την οποία κρύβονται οι δραματικές πιέσεις που δέχεται ο επιχειρηματικός τομέας, με πρώτες τις δημόσιες επιχειρήσεις και τράπεζες, που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του κρατικού ταμείου (TVF), το οποίο ιδρύθηκε από τον Ερντογάν το 2016 και κρίθηκε τόσο σημαντικό για το μέλλον της χώρας, ώστε να αναλάβει ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος την ευθύνη της διοίκησής του.
Πράγματι, μια ματιά στο χαρτοφυλάκιο συμμετοχών του TVF πείθει ότι κάτω από την ομπρέλα του έχουν συγκεντρωθεί επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας. Πρόκειται για 20 εταιρείες σε οκτώ στρατηγικούς τομείς, μεταξύ των οποίων η Turkish Airlines, στυλοβάτης του τουριστικού θαύματος της Τουρκίας με το μεγαλύτερο δίκτυο διεθνών δρομολογίων από κάθε άλλη εταιρεία στον κόσμο, ο γίγαντας των τηλεπικοινωνιών, Turk Telecom, που πέρασε σε τράπεζες λόγω αδυναμίας εξυπηρέτησης των δανείων του και μετά περιήλθε στο TVF, κρατικές τράπεζες όπως η Ziraat Bank και η Halkbank, που κατηγορείται στις ΗΠΑ για παραβίαση των κυρώσεων στο Ιράν, η ενεργειακή εταιρεία Turkish Petroleum Corporation, που κάνει και τις έρευνες για υδρογονάνθρακες σε ύδατα της Ελλάδας και της Κύπρου, η μεγαλύτερη ασσφαλιστική εταιρεία της Τουρκίας, αλλά και το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης.
Εδώ και αρκετό καιρό, καθώς τα ξένα κεφάλαια αποσύρονται με γοργούς ρυθμούς από την Τουρκία και οι μεγάλες επιχειρήσεις και τράπεζες κλονίζονται από την κρίση του κορονοϊού, το TVF παίζει ρόλο... τερματοφύλακα σε πολλά γήπεδα. Κρατάει «άμυνα» για να μην καταρρεύσει το χρηματιστήριο, αγοράζοντας τις μετοχές που πωλούν οι ξένοι, και λειτουργεί σαν τελευταία γραμμή άμυνας στις οικονομικές πιέσεις που δέχονται οι επιχειρήσεις του χαρτοφυλακίου του. Χαρακτηριστική είναι η αποκάλυψη από το Reuters του σχεδίου διάσωσης της Turkish Airlines, με νέα κεφάλαια ή ρευστότητα, που επιχερεί να θέσει σε εφαρμογή το TVF.
Όμως, τέτοιες διασώσεις απαιτούν κεφάλαια που το TVF δεν διαθέτει, ενώ η Τουρκία έχει ουσιαστικά χάσει την πρόσβασή της στη διεθνή αγορά και βρήκε κλειστές τις πόρτες για διακρατικό δάνειο όχι μόνο από τις μεγάλες ξένες κεντρικές τράπεζες, αλλά και ακόμη και από το Κατάρ. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί, το Κατάρ ζήτησε από την Τουρκία, ως απαράβατο όρο για τη χορήγηση οποιουδήποτε επιπλέον δανείου, να δεσμευθούν ως ενέχυρο μετοχές από το χαρτοφυλάκιο του TVF, κάτι που ο Ερντογάν δεν δέχθηκε για λόγους γοήτρου, αλλά και ουσίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το "Bloomberg", ο Ερντογάν κάνει μια ύστατη προσπάθεια για μια έκδοση ευρωομολόγου από το TVF, του πρώτου στην ιστορία του ταμείου, και για το σκοπό αυτό προσέλαβε ως συμβούλους και οργανωτές της έκδοσης την HSBC, την κινεζική κρατική τράπεζα Industrial & Commercial Bank of China και τη Citigroup. Ο Ερντογάν τοποθετεί χαμηλά τον πήχη αυτής της έκδοσης, στο ελάχιστο όριο για τέτοιες εκδόσεις, επιδιώκοντας να αντλήσει 2 δισ. ευρώ. Ουσιαστικά, στόχος φαίνεται ότι είναι να ανοίξει το TVF την πόρτα της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων, σε μια περίοδο μηδενικών επιτοκίων του ευρώ, ώστε να είναι σε θέση στο μέλλον να αντλήσει όσα θα χρειάζεται για να «δίνει αίμα» στις μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις.
Η διπλή υποχώρηση
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ανάγκη του Ερντογάν να «ανοίξει» την ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων για να έχει πρόσβαση σε ρευστότητα και να είναι σε θέση να διασώσει στρατηγικές επιχειρήσεις της Τουρκίας, ήταν τόσο έντονη, ώστε να αποσύρει ξαφνικά το Oruc Reis από την Αν. Μεσόγειο και να προσπαθήσει να βρει μια ισορροπία στις σχέσεις με την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, ο Τούρκος ηγέτης, επιχειρώντας επίσης να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους ξένους επενδυτές σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, έκανε και τη δεύτερη μεγάλη υποχώρησή του, όταν επέτρεψε στην κεντρική τράπεζα να αυξήσει κατά 2% και αιφνιδιαστικά το επιτόκιο της λίρας, παρότι είναι γνωστή η πίστη του Ερντογάν στην εντελώς ανορθόδοξη θεωρία ότι τα υψηλά επιτόκια ενισχύουν τον πληθωρισμό.
Αναλυτές της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων εκτιμούν ότι μια έκδοση 2 δισ. ευρώ για μια τόσο μεγάλη οικονομία, όπως η τουρκική, δεν είναι δύσκολο να καλυφθεί υπό κανονικές συνθήκες, ιδιαίτερα όταν υποστηρίζεται από τρεις πολύ μεγάλες τράπεζες. Όμως, στις παρούσες συνθήκες, όπου η Τουρκία έχει ανοικτά όλα τα μέτωπα στις διεθνείς σχέσεις της και δοκιμάζεται από μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αρέσει στον Ερντογάν το επιτόκιο που θα ζητήσει η αγορά για αυτό το δάνειο σε συνάλλαγμα,
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
