Χορός δεκάδων δισ. για κρατική διάσωση αερομεταφορέων

Ένας πακτωλός κρατικών κεφαλαίων έχει εισρεύσει στις αεροπορικές εταιρείες ανά την υφήλιο, καθώς ο κλάδος συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που έχουν δεχθεί συντριπτικό πλήγμα από την πανδημία.

Μέχρι σήμερα το ύψος των κεφαλαίων φθάνει στα 85 δισ. δολάρια, με τη διεθνή ένωση ΙΑΤΑ να υποστηρίζει, πάντως, ότι η πτώση της εναέριας κυκλοφορίας θα υποχωρήσει μεταξύ 50% και 60% φέτος, ενώ η ανάκαμψη θα είναι αργή και βασανιστική και ορισμένους αναλυτές να υποστηρίζουν ότι το μόνο που θα επιτύχει η παροχή κρατικής ενίσχυσης θα είναι να καθυστερήσει το αναπόφευκτο, δηλαδή τη συρρίκνωση των αεροπορικών εταιρειών.

Παράλληλα, η χαλάρωση των κανόνων από την ευρωζώνη για τα ποια κεφάλαια θεωρούνται κρατική βοήθεια ανοίγει τον δρόμο και στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να στηρίξουν τις αεροπορικές εταιρείες, κυρίως εκείνες που θεωρούνται «σύμβολα», όπως η γερμανική Lufthansa και η γαλλο-ολλανδική Air France-KLM.

Στην Ελλάδα, η Aegean έχει ανακοινώσει ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με την κυβέρνηση για την παροχή κρατικής βοήθειας, με τη διοίκηση να τονίζει, αφενός, την άρνησή της να παραχωρήσει μετοχές στο Δημόσιο έναντι των κεφαλαίων που θα λάβει (μερική κρατικοποίηση), αλλά και ότι σε περίπτωση που δεν λάβει κρατική βοήθεια από το 2021 θα προχωρήσει στη συρρίκνωση του πτητικού της προγράμματος κατά 25%.

Η παροχή, όμως, κεφαλαίων από το κράτος δημιουργεί αρκετές εντάσεις, καθώς ορισμένα στελέχη της βιομηχανίας υποστηρίζουν ότι με αυτόν το τρόπο θα οδηγήσει σε καθυστέρηση της απαραίτητης «συρρίκνωσης» του κλάδου, λόγω της μείωσης του αεροπορικού έργου που θα προκαλέσει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα η πανδημία. Όπως λένε οι επικριτές των προγραμμάτων διάσωσης με κρατικά κεφάλαια, αυτά παρέχουν στήριξη των πιο αδύναμων εταιρειών, οι οποίες είτε είναι κρατικές είτε πρώην κρατικές, ενώ υπάρχουν εταιρείες που κατορθώνουν να καλύψουν όλες τις ανάγκες τους από δικούς τους πόρους και αντιμετωπίζουν άνισο ανταγωνισμό. 

Θεωρείται, πάντως, βέβαιο από τους αναλυτές ότι θα κάποιες πτήσεις θα διακοπούν οριστικά, οι παραγγελίες αεροσκαφών θα υποχωρήσουν και φυσικά τα έσοδα θα αργήσουν πολύ να επιστρέψουν στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν την εμφάνιση της πανδημίας. 

Ένας από τους μεγαλύτερους επικριτές της κρατικής βοήθειας είναι ο Μάικλ Ο’Λίρι, επικεφαλής της Ryanair Holdings, ο οποίος την χαρακτήρισε ως «εντελώς άδικη και επιζήμια» για τις εταιρείες που κατορθώνουν να «σταθούν στα πόδια τους, χρησιμοποιώντας μόνο δικά τους κεφάλαια». 

Air France-KLM

• Κρατικές ενισχύσεις: Έλαβε το ποσό των 11 δισ. ευρώ (περί των 12 δισ. δολ.)  από τη γαλλική και ολλανδική κυβέρνηση.
• Θέσεις εργασίας: Η KLM σκοπεύει να μειώσει έως και 2.000 θέσεις και εκμεταλλεύτηκε τη δυνατότητα να θέσει το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού της σε ανατολή . Η Air France συζητά για απολύσεις με τα συνδικάτα. 
• Ανάκαμψη:  Η εταιρεία προειδοποίησε ότι η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να ανακάμψει.
• Τιμή μετοχής: Πτώση 58% από την αρχή του 2020.

Alitalia

• Κρατικές ενισχύσεις: Η αεροπορική εταιρεία εθνικοποιείται, με την κυβέρνηση να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο τον Ιούνιο. Το ιταλικό δημόσιο είχε, ήδη, δώσει περισσότερα από 2,1 δισ. ευρώ από το 2017 όταν η εταιρεία τέθηκε σε καθεστώς προστασίας. 
• Θέσεις εργασίας: Η Alitalia και τα συνδικάτα της συμφώνησαν σε ένα προσωρινό σχέδιο απολύσεων για 6.622 εργαζόμενους έως τα τέλη Οκτωβρίου.
• Ανάκαμψη: Ο υπουργός βιομηχανίας της Ιταλίας ήταν αισιόδοξος τον περασμένο μήνα, λέγοντας ότι ο ιός σημαίνει ότι η Alitalia θα είναι τώρα στο ίδιο σημείο με άλλες αεροπορικές εταιρείες.

American Airlines

• Κρατικές ενισχύσεις: Ο μεγαλύτερος αερομεταφορέας των ΗΠΑ έχει εξασφαλίσει 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια από τα ειδικά προγράμματα υποστήριξης μισθοδοσίας και διαπραγματεύεται όρους για ένα ξεχωριστό ομοσπονδιακό δάνειο 4,75 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
• Θέσεις εργασίας: Περίπου 39.000 εργαζόμενοι έχουν αποχωρήσει εθελοντικά, εργάζονται με μειωμένες ώρες ή έφυγαν με πρόωρη συνταξιοδότηση. Η American Airlines εξετάζει πόσους εκ των 130.000 υπαλλήλων μπορεί να απολύσει. 
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος, Νταγκ Πάρκερ, υποστήριξε ότι αναμένει ότι η ζήτηση αεροπορικών ταξιδιών θα «παραμένει σε καταστολή για αρκετό καιρό».
• Τιμή μετοχής: Έχει υποχωρήσει 65% από την αρχή του 2020.

Cathay Pacific

• Κρατικές ενισχύσεις: Δεν έχει λάβει, αν και το Χονγκ Κονγκ χορήγησε ένα πακέτο αξίας 2,6 δισ. δολάρια Χονγκ Κονγκ  (340 εκατ. δολάρια ΗΠΑ) στην αεροπορική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων παραιτήσεων από αερολιμενικές και άλλες χρεώσεις.
• Θέσεις εργασίας: Ένα πρόγραμμα «αναγκαστικής άδειας» που έχει προγραμματιστεί να διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου μπορεί να παραταθεί κατά τέσσερις εβδομάδες, με πιθανή περικοπή αμοιβών για τους πιλότους, καθώς η εταιρεία εξετάζει μια αναδιάρθρωση που θα ενοποιεί τα εμπορικά σήματα των θυγατρικών της, σύμφωνα με τη South China Morning Post.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Αουγκούστους Τανγκ είπε ότι το χρονοδιάγραμμα για μια αναζωογόνηση της ζήτησης «παραμένει αδύνατο να προβλεφθεί».
• Τιμή μετοχής: Μείωση 21% από την αρχή του 2020.

Κινεζικές εταιρείες 

• Κρατικές ενισχύσεις: Δεν έχουν ανακοινωθεί εγγυήσεις για την China Southern Airlines Co., την China Eastern Airlines Corp. και την Air China Ltd., αν και οι αερομεταφορείς σημείωσαν συνολική απώλεια 2 δισ.  δολαρίων για το πρώτο τρίμηνο.
• Θέσεις εργασίας: Και πάλι, δεν ανακοινώθηκαν περικοπές δημοσίως.
• Ανάκαμψη: Δεν έχουν ανακοινωθεί σχέδια και προβλέψεις.
• Τιμή μετοχής: Η Air China έχει υποχωρήσει 35% από την αρχή του 2020, η China Southern 34% και η China Eastern 33%.

Delta Air Lines

• Κρατικές ενισχύσεις: Η Delta με έδρα την Ατλάντα θα λάβει 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια από τα ειδικά προγράμματα υποστήριξης μισθοδοσίας. Έχει υποβάλλει επίσης αίτηση για ομοσπονδιακό δάνειο 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά έχει μέχρι τον Σεπτέμβριο να αποφασίσει εάν θα το πάρει.
• Θέσεις εργασίας: Πάνω από το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της Delta, ή 37.000 άτομα, έχουν λάβει άδεια άνευ αποδοχών που κυμαίνεται από 30 ημέρες έως ένα έτος.
• Ανάκαμψη: Ο επικεφαλής της εκτιμά ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον τρία χρόνια. 
• Τιμή Μετοχής: Η μετοχή έχει υποχωρήσει κατά 61% από την αρχή του 2020.

Deutsche Lufthansa

• Κρατικές ενισχύσεις: Οι κυβερνήσεις της Γερμανίας, της Ελβετίας, της Αυστρίας και του Βελγίου εξετάζουν μαζί μια διάσωση αξίας άνω των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το γερμανικό δημόσιο μπορεί να λάβει μερίδιο έως και 25% συν μία μετοχή.
• Θέσεις εργασίας: Η εταιρεία λέει ότι μπορεί να χρειαστεί να μειώσει το εργατικό δυναμικό κατά 10.000 για να επιβιώσει από την κρίση.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Κάρστεν Σπορ λέει ότι η επιστροφή στο φυσιολογικό μπορεί να διαρκέσει έως το 2023.
• Τιμή Μετοχής: Μειώθηκε 53% από την αρχή του 2020.

EasyJet

• Κρατικές ενισχύσεις: Έχει λάβει 600 εκατ. λίρες (750 εκατ. δολάρια) μέσω του Covid Corporate Finance Facility της βρετανικής κυβέρνησης.
• Θέσεις εργασίας: Δεν υπάρχουν νέα σχετικά με τις πραγματικές απώλειες θέσεων εργασίας.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Γιόχαν Λούντγκρεν είπε ότι η εταιρεία δεν θα ανακάμψει στα επίπεδα πριν από την κρίση έως το 2022.
• Τιμή μετοχής: Έχει υποχωρήσει 63% από την αρχή του 2020.

Emirates και Etihad

• Κρατικές ενισχύσεις: Το Ντουμπάι δήλωσε ότι θα παρέχει οικονομική υποστήριξη για την Emirates. Δεν ανακοινώθηκε διάσωση για την Etihad με έδρα το Αμπού Ντάμπι.
• Θέσεις εργασίας: Οι μισθοί μειώθηκαν στην Emirates, αλλά ο αερομεταφορέας λέει ότι δεν θα γίνουν απολύσεις, ενώ η Etihad προειδοποίησε ότι «δεν μπορεί να αποφύγει περικοπές θέσεων εργασίας».
• Ανάκαμψη: Η ζήτηση δεν θα επιστρέψει στα προηγούμενα επίπεδα μέχρι το 2023, δήλωσαν ο πρόεδρος της Emirates, Τιμ Κλαρκ και ο διευθύνων σύμβουλος της Etihad, Τόνι Ντάγκλας σε κοινή δήλωση. 

International Airlines Group

• Κρατικές ενισχύσεις: Ο ισπανοβρετανικός όμιλος, που έχει στην «ομπρέλα» του την Iberia και την British Airways, εξασφάλισε 1,1 δισ. ευρώ σε ισπανικά κυβερνητικά δάνεια για τις Iberia και Vueling και 300 εκατ. λίρες δανείων από τη βρετανική κυβέρνηση. 
• Θέσεις εργασίας: Η Βritish Αirways σκοπεύει να μειώσει έως και 12.000 θέσεις εργασίας, έχοντας συνολικά 22.000 υπαλλήλους. Το BBC ανέφερε ότι ο αερομεταφορέας εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να κλείσει τον δευτερεύοντα κόμβο του στο αεροδρόμιο Gatwick του Λονδίνου.
• Ανάκαμψη: Οι αριθμοί επιβατών είναι απίθανο να ανακτήσουν τα επίπεδα του 2019 έως το 2023 το νωρίτερο, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Γουίλι Γουολς.
• Τιμή μετοχής: Μείωση κατά 70% από την αρχή του 2020.

Norwegian Air, SAS

• Κρατικές ενισχύσεις: Η Νορβηγία κέρδισε την υποστήριξη πιστωτών και μετόχων για μια αναδιάρθρωση μέσω της οποίας θα μετατρέψει χρέος ενός δισ. δολαρίων σε μετοχές, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του πακέτου των 3 δισ. κορωνών (290 εκατ. δολάρια) σε κρατικές εγγυήσεις. Η ανταγωνίστρια SAS έχει συμφωνήσει να λάβει εγγυήσεις για δάνεια τριών δισ. κορόνες από τη Σουηδία και τη Δανία και 146 εκατ. δολάρια από τη Νορβηγία.
• Θέσεις εργασίας: Η SAS μειώνει 5.000 θέσεις εργασίας, ή το 40% του εργατικού δυναμικού. Η Norwegian έχει θέσει πιλότους και προσωπικό καμπίνας σε Δανία και Σουηδία σε «καθεστώς προστασίας», γεγονός που επηρεάζει περίπου 1.500 πιλότους και περισσότερους από 3.000 εργαζόμενους ως πλήρωμα καμπίνας. 
• Ανάκαμψη: Η Νορβηγία πιστεύει ότι το μεγαλύτερο μέρος του στόλου της θα παραμείνει γειωμένο για τον επόμενο χρόνο και δεν αναμένει πλήρη ανάκαμψη έως το 2022. Η SAS λέει ότι ετοιμάζεται για χρόνια αργής ζήτησης.
• Τιμή μετοχής: Η Norwegian Air έχει υποχωρήσει κατά 88%  και η SAS κατά 43% από την αρχή του 2020.

Qantas 

• Κρατικές ενισχύσεις: Καμία
• Θέσεις εργασίας: Έθεσε σε αναστολή εργασίας το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού των 30.000 ατόμων.
• Ανάκαμψη: Βλέπει τον αντίκτυπο του ιού να επεκτείνεται έως το οικονομικό έτος 2021, αλλά μπορεί να επωφεληθεί από τον μειωμένο ανταγωνισμό αφού η αντίπαλη της Virgin Australia βρίσκεται σε καθεστώς προστασίας από τους πιστωτές και έχει διακόψει τη λειτουργία της.
• Τιμή μετοχής: Πτώση 52% από την αρχή του 2020.

Ryanair

• Κρατικές ενισχύσεις: Η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους στην Ευρώπη δεν έχει ζητήσει κρατική υποστήριξη και λέει ότι κανένας άλλος αερομεταφορέας δεν θα πρέπει να λάβει. Έχει στραφεί δικαστικά εναντίον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε μια προσπάθεια ανατροπής της διάσωσης αεροπορικών εταιρειών και σχεδιάζει και άλλες αγωγές.
• Θέσεις εργασίας: Η ιρλανδική εταιρεία μειώνει 3.000 θέσεις ή το 15% του συνολικού εργατικού δυναμικού.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Μάικλ Ο’Λίρι υποστήριξε ότι η αγορά θα παραμείνει «παγωμένη» για διάστημα 18 μηνών.
• Τιμή μετοχής: Πτώση 35% από την αρχή του 2020, τη μικρότερη μεταξύ των έξι κορυφαίων αεροπορικών εταιρειών της Ευρώπης.

Singapore Airlines

• Κρατικές ενισχύσεις: Η κρατική εταιρεία Temasek Holdings, ο μεγαλύτερος μέτοχος της εταιρείας, υποστήριξε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά περίπου 8,8 δισ. δολάρια Σιγκαπούρης (6,2 δισ. δολ. ΗΠΑ).εκατομμύρια δολάρια).
• Θέσεις εργασίας: Τα μέτρα περιλαμβάνουν την υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών για πιλότους για αρκετές ημέρες κάθε μήνα. Συνολικά, περίπου 10.000 εργαζόμενοι θα επηρεαστούν.
• Ανάκαμψη: Η εταιρεία υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα επιστροφής σε κανονικές συνθήκες. 
• Τιμή μετοχής: Πτώση 31% από την αρχή του 2020.

Southwest Airlines

• Κρατικές ενισχύσεις: Θα λάβει 3,2 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακή ενίσχυση για στήριξη της μισθοδοσίας. Έχει πρόσβαση σε δάνειο 2,8 δισ. δολαρίων, αλλά έχει περιθώριο έως το φθινόπωρο για να το χρησιμοποιήσει.
• Θέσεις εργασίας: Περίπου 10.000 εργαζόμενοι έχουν λάβει εθελοντική άδεια ή εργάζονται με μειωμένο ωράριο και αντίστοιχη αμοιβή. Εξετάζει επιλογές για εφαρμογή προγράμματος εθελουσίας.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Γκάρι Κέλι, εκτιμά ότι τα επαγγελματικά ταξίδια θα χρειαστούν πέντε ή περισσότερα χρόνια για να επιστρέψουν στα επίπεδα προ κρίσης. Η αεροπορική εταιρεία σχεδιάζει να συνεχίσει πτήσεις από λίγες πόλεις των ΗΠΑ προς προορισμούς στο Μεξικό, την Κούβα, την Τζαμάικα και τις Μπαχάμες στις 7 Ιουνίου. Τα περισσότερα διεθνή ταξίδια αναστέλλονται έως τις 30 Οκτωβρίου.
• Τιμή μετοχής: Πτώση 50% φέτος, η καλύτερη απόδοση μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων αερομεταφορέων των ΗΠΑ.

United Airlines

• Κρατικές ενισχύσεις: Αναμένεται να λάβει 5 δισ. δολάρια σε επιχορηγήσεις από το αμερικανικό δημοσιο και δάνεια χαμηλού επιτοκίου και έχει υποβάλει αίτηση δανεισμού έως 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.
• Θέσεις εργασίας: Η United θα μειώσει τουλάχιστον το 30% των διοικητικών της θέσεων όταν αρθούν οι περιορισμοί που υπάρχουν τον Οκτώβριο. Περίπου 4.500 πιλότοι μεταφέρονται σε διαφορετικά, κυρίως μικρότερα αεροσκάφη, με χαμηλότερη αμοιβή. Χιλιάδες υπάλληλοι κινδυνεύουν να χάσουν τη θέση τους όταν η λήξει η απαγόρευση απολύσεων στις 30 Σεπτεμβρίου, την οποία έχει επιβάλλει η αμερικανική κυβέρνηση.
• Ανάκαμψη: Αναμένει μηδενικά έσοδα το 2021, δεν έχει δώσει εκτιμήσεις για πότε θα υπάρξει επιστροφή σε κανονικές συνθήκες. 
• Τιμή μετοχής: Πτώση 71% φέτος, η χειρότερη απόδοση μεταξύ των μεγαλύτερων αερομεταφορέων των ΗΠΑ.

Virgin Atlantic

• Κρατικές ενισχύσεις: Η προσπάθεια προσέλκυσης επενδυτών έπρεπε να πληροί τις προϋποθέσεις για ζητούμενα κρατικά δάνεια ύψους περίπου 500 εκατομμυρίων λιρών. Το Ηνωμένο Βασίλειο είπε στην Virgin ότι πρέπει να κάνει περισσότερα για να συγκεντρώσει μετρητά από ιδιώτες επενδυτές και από τη Virgin Group. Η αεροπορική εταιρεία έχει προσλάβει συμβούλους σε περίπτωση που θα χρειαστεί αναδιάρθρωση. 
• Θέσεις εργασίας: Η αεροπορική εταιρεία θα μειώσει 3.150 θέσεις εργασίας, ή το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού, και θα κλείσει τον κόμβο της στο αεροδρόμιο Gatwick. Μια συμφωνία με το προσωπικό για να λάβει άδεια χωρίς αποδοχές προκάλεσε αντίδραση εναντίον του δισεκατομμυριούχου Branson.
• Ανάκαμψη: Ο διευθύνων σύμβουλος Σάι Βάις δήλωσε ότι η μείωση της ζήτησης μπορεί να διαρκέσει τρία χρόνια. Η αεροπορική εταιρεία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ταξιδιωτική αγορά του Βόρειου Ατλαντικού.
• Τιμή μετοχής: Δεν είναι εισηγμένη.