Σε δημοψήφισμα καλούνται σήμερα οι πολίτες του Ισημερινού, ώστε να αποφασίσουν για την επαναφορά ξένων στρατιωτικών βάσεων και την υιοθέτηση νέου Συντάγματος, όπως προτείνει ο πρόεδρος Ντανιέλ Νομπόα, στενός σύμμαχος των ΗΠΑ.
Η πρόεδρος του εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου, Ντιάνα Αταμάιντ, ανακοίνωσε την έναρξη της ψηφοφορίας στις 7:00 τοπική ώρα, δίνοντας έμφαση στη σημασία της δημοκρατικής διαδικασίας. Η συμμετοχή είναι υποχρεωτική, ενώ οι κάλπες θα παραμείνουν ανοιχτές έως τις 17:00 τοπική ώρα.
Ο πρόεδρος Νομπόα αναμένει ότι η ενίσχυση της συνεργασίας με την Ουάσινγκτον θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των εγκληματικών οργανώσεων και των καρτέλ. Ο Ισημερινός αποτελεί κομβικό πέρασμα για τη διακίνηση κοκαΐνης από Κολομβία και Περού, γεγονός που εντείνει τα φαινόμενα βίας στη χώρα.
Το δημοψήφισμα διεξάγεται σε κλίμα πρωτοφανούς βίας, με τον Νομπόα να υιοθετεί αυστηρή στάση κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Ωστόσο, αρκετές από τις πρωτοβουλίες του έχουν συναντήσει δικαστικά εμπόδια, λόγω ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η διαδικασία λαμβάνει χώρα σε περίοδο αυξημένης έντασης στη Λατινική Αμερική, με ενισχυμένη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Καραϊβική και τον Ειρηνικό, στο πλαίσιο επιχειρήσεων κατά της διακίνησης ναρκωτικών.
Περίπου 14 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να ψηφίσουν "ναι" ή "όχι" σε τέσσερα ερωτήματα. Αυτά αφορούν την επιστροφή ξένων στρατιωτικών βάσεων – που απαγορεύθηκαν το 2008 – τη σύνταξη νέου Συντάγματος, τη διακοπή κρατικής χρηματοδότησης πολιτικών κομμάτων και τη μείωση του αριθμού των κοινοβουλευτικών.
Σύμφωνα με το ινστιτούτο Cedatos, το "ναι" προηγείται με ποσοστό άνω του 61% στο ζήτημα των στρατιωτικών βάσεων. Πολλοί πολίτες εκτιμούν πως η παρουσία ξένων στρατιωτικών θα συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών.
Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή κρίση ασφάλειας, καθώς το ποσοστό ανθρωποκτονιών φθάνει τις 39 ανά 100.000 κατοίκους – το υψηλότερο στη Λατινική Αμερική. Οι εκτιμήσεις για το 2025 ανεβάζουν τον αριθμό αυτό στις 52, υπερδιπλάσιο του μέσου περιφερειακού όρου.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Νοέμβριο του 2023, ο Νομπόα έχει προχωρήσει σε εκτεταμένες επιχειρήσεις κατά του οργανωμένου εγκλήματος, με ανάπτυξη στρατού σε δρόμους και φυλακές και συχνή κήρυξη έκτακτης ανάγκης. Οι ενέργειες αυτές έχουν προκαλέσει αντιδράσεις οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παράλληλα, ο Ισημερινός έχει εξελιχθεί σε έναν από τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, στηρίζοντας τη στρατιωτική τους δράση κατά των ναρκωτικών στην Καραϊβική.
Ο πρόεδρος Νομπόα επιδιώκει επίσης τη σύνταξη νέου Συντάγματος, καθώς θεωρεί ότι το υπάρχον είναι ανεπαρκές απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα. Ωστόσο, ειδικοί εκτιμούν πως μια τέτοια αλλαγή θα έχει περιορισμένη επίδραση στην ασφάλεια της χώρας.