Περπατούσα ένα ηλιόλουστο χειμερινό απόγευμα στους λόφους Altos στην Silicon Valley και βρέθηκα μπροστά στα κεντρικά γραφεία της Altos Labs, μιας ερευνητικής εταιρίας που ειδικεύεται στην έρευνα για το πώς η βιοτεχνολογία θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί για να κάνει τους ανθρώπους νεότερους και γενικότερα για τη μακροβιότητα, μέχρι και τη δυνατότητα αιώνιας ζωής.
Πολλοί συγγραφείς μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας αναγνωρίζονται για την ικανότητά τους να προβλέψουν τεχνολογικές εξελίξεις που θα πραγματοποιηθούν στο μέλλον. Κυρίαρχη μορφή παραμένει ο Ιούλιος Βερν με το υποβρύχιο στο «20.000 Λεύγες υπό τη Θάλασσα», τα διαστημόπλοια στο «Από τη Γη στη Σελήνη» και το υδρογόνο ως το καύσιμο του μέλλοντος στο «Μυστηριώδης Νήσος», αλλά και πιο σύγχρονοι όπως ο Άσιμωφ για τα φωτοβολταϊκά και άλλοι. Δεν είχα όμως ποτέ σκεφθεί να εντάξω στην ίδια κατηγορία συγγραφέων τον Όσκαρ Ουάιλντ και το μοναδικό του μυθιστόρημα «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέϋ», με τον φιλάρεσκο νέο που κάνει συμφωνία με τον Διάβολο για να παραμένει πάντοτε νέος και όμορφος-- και ακόμη λιγότερο τον Γκαίτε με τον Φάουστ.
Βρήκα στο διαδίκτυο ότι ανάμεσα στους κύριους μετόχους και χρηματοδότες της Altos Labs, περιλαμβάνονται ο Ρωσικής καταγωγής δισεκατομμυριούχος Γιούρι Μίλνερ του Facebook, ο Τζεφ Μπέζος της Amazon και άλλοι γνωστοί μεγιστάνες του πλούτου.
Αποδεικνύεται λοιπόν ότι, ενώ οι νέοι άνθρωποι ονειρεύονται να γίνουν πλούσιοι, οι πλούσιοι ονειρεύονται να ξαναγίνουν νέοι!
Δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η μοναδική ανάλογη προσπάθεια. Ένας άλλος μεγιστάνας, ο Larry Page της Google, ίδρυσε το 2013 μια εταιρεία μακροζωίας με τίτλο Calico Labs η οποία προσέλαβε ελίτ επιστημονικό προσωπικό με γενναιόδωρους προϋπολογισμούς χωρίς μέχρι σήμερα να έχει ανακοινωθεί κάτι το εντυπωσιακό. Το ίδιο ισχύει και για μια σειρά από άλλες εταιρίες με παρόμοιο αντικείμενο που δραστηριοποιούνται στην Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού.
Δύο τουλάχιστον εργαστήρια ασχολούνται με τα θέματα γήρατος στο ΜΙΤ: Το Age Lab ένα διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα που μελετά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων και το Leonard Guarente Lab, με αντικείμενο ερωτήματα όπως: Γιατί γερνούν οι ζωντανοί οργανισμοί; Ποια γονίδια επηρεάζουν τη μακροζωία; Είναι δυνατόν να επεκταθεί η νεανικότητα με τη γενετική χειραγώγηση; Η δυνατότητα αύξησης του χρόνου ζωής αποτελεί επίσης αντικείμενο έρευνας σε ελληνικά ερευνητικά Ινστιτούτα, όπως στην Κρήτη και στην Πάτρα.
Είναι γεγονός ότι στα τελευταία εκατό χρόνια η μέση διάρκεια ζωής των ανθρώπων, τουλάχιστον στον Δυτικό Κόσμο, έχει περίπου διπλασιαστεί, όπως επίσης έχουν αμβλυνθεί πολλά από τα συμπτώματα του γήρατος, όλοι μάλιστα λένε ότι η τάση θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Αυτά βέβαια έχουν συμβεί χάρη στην πρόοδο της επιστήμης και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής γενικότερα. Όμως αυτό που επιχειρείται στην Altos Labs είναι κάτι διαφορετικό με πολύ μεγαλύτερες φιλοδοξίες, που προσεγγίζουν το μυθικό ελιξίριο της νεότητας.
Η Altos Labs αναπτύσσει μια βιολογική τεχνολογία επαναπρογραμματισμού και αναζωογόνησης των κυττάρων στο εργαστήριο, μια διαδικασία που ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσε να επεκταθεί για να αναζωογονήσει ολόκληρα ζωικά σώματα, παρατείνοντας τελικά την ανθρώπινη ζωή. Η εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, σκοπεύει να δημιουργήσει διάφορα Ινστιτούτα στην ευρύτερη περιοχή του San Francisco, στο San Diego, στο Cambridge της Αγγλίας και στην Ιαπωνία. Λέγεται ότι ήδη προσλαμβάνει μεγάλο αριθμό πανεπιστημιακών επιστημόνων με αποστολή να μελετήσουν και περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα γερνούν και να αναζητήσουν τρόπους ώστε να μπορεί να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία. Στους επιστήμονες προσφέρονται δελεαστικοί μισθοί και η διαβεβαίωση ότι μπορούν να συνεχίσουν την έρευνά τους «όπου τους οδηγεί η φαντασία και η περιέργειά τους», χωρίς περιορισμούς.
Στην επιστημονική ομάδα έχει ενταχθεί ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Los Angeles Steve Horvath, που εφεύρε το «βιολογικό ρολόι», ένα όργανο που μετρά με ακρίβεια τη διαδικασία γήρανσης του ανθρώπου ενώ στο Επιστημονικό Συμβούλιο της Εταιρίας θα προεδρεύει ο Shinya Yamanaka, που μοιράστηκε το Βραβείο Nobel του 2012 για την ανακάλυψη του επαναπρογραμματισμού των κυττάρων.
Το πιο προχωρημένο αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε με τη μέθοδο του επαναπρογραμματισμού ίσως είναι αυτό που ανακοινώθηκε πρόσφατα στο Harvard σύμφωνα με το οποίο έγινε δυνατή η αποκατάσταση της όρασης σε τυφλά ποντίκια. Όμως η εισαγωγή του επαναπρογραμματισμού στα εργαλεία της ιατρικής θα αργήσει αφού είναι βέβαιο ότι η διαδικασία πρέπει να μελετηθεί και δοκιμαστεί για πολλά χρόνια ώστε να επιβεβαιωθεί ότι δεν έχει επιβλαβείς παρενέργειες.
Τα τυχόν ευεργετικά αποτελέσματα δεν θα έρθουν λοιπόν εγκαίρως ώστε να επηρεάσουν ανθρώπους που είναι σήμερα ήδη ηλικιωμένοι και συνεπώς άμεσα ενδιαφερόμενοι. Τους νεότερους εξάλλου, που ίσως οι εξελίξεις τους αφορούν, το θέμα του γήρατος ακόμη δεν τους ενδιαφέρει.
Επί προσωπικού επιπέδου, γνωρίζω ότι η Business Daily παρακολουθεί συστηματικά την αναγνωσιμότητα των άρθρων της και έχω ιδιαίτερη περιέργεια για το παρόν. Όχι τόσο για τον αριθμό των ατόμων που θα το διαβάσουν όσο για την ηλικία τους.
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».