Η πολιτική συνοχής είναι μια σύγχρονη, αποτελεσματική και ευέλικτη επενδυτική πολιτική της ΕΕ. Από τη μία πλευρά, προσφέρει μια απάντηση στις μακροπρόθεσμες προκλήσεις μέσω του πολυετούς προγραμματισμού της. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να είναι εξαιρετικά ευέλικτη σε καταστάσεις διαχείρισης κρίσεων, όπως η τρέχουσα που συνδέεται με τον COVID-19, όταν μέσω γρήγορων αλλαγών στο σύστημα εφαρμογής της, θα διοχετευτεί ποσό 8 δισεκατομμυρίων ευρώ (ως σημείο εκκίνησης) στα κράτη μέλη.
Η πολιτική συνοχής έχει σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομίες των κρατών μελών. Το ΑΕΠ στην ΕΕ-13 αναμένεται να είναι περίπου 3% υψηλότερο στο τέλος της περιόδου εφαρμογής χάρη στις παρεμβάσεις της πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2014-2020. Ο αντίκτυπος στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές της ΕΕ είναι επίσης σημαντικός. Για παράδειγμα, μέχρι το τέλος της περιόδου προγραμματισμού, το ΑΕΠ σε ορισμένες από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες στην Ουγγαρία αναμένεται να είναι υψηλότερο κατά 8% από ό,τι θα ήταν χωρίς την πολιτική συνοχής.
Ήδη μετά την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, τα κονδύλια της ΕΕ διαδραμάτισαν σταθεροποιητικό ρόλο στην εξασφάλιση υψηλότερου επιπέδου δημόσιων επενδύσεων σε πολλούς τομείς πολιτικής, από μεγάλα έργα υποδομής έως χρηματοδότηση ΜμΕ ή κατάρτιση εργαζομένων και ανέργων.
Το 2021-2027, η πολιτική συνοχής θα συνεχίσει να υποστηρίζει όλες τις περιφέρειες σε όλα τα κράτη μέλη, χρηματοδοτώντας ένα ευρύ φάσμα επενδύσεων που θα βοηθήσουν τις περιφέρειες της ΕΕ να προσεγγίσουν αποτελεσματικά τη διπλή μετάβαση των τεχνολογικών αλλαγών και των κλιματικών στόχων, μεταξύ άλλων μέσω κάποιων ολοκαίνουργιων πρωτοβουλιών όπως το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης
Η πρόταση για τη μελλοντική πολιτική συνοχής βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές:
Πρώτον, μια πολιτική που να απευθύνεται σε όλες τις περιοχές. Τα τρία τέταρτα των επενδύσεων επικεντρώνονται στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, αλλά παραμένουν προβλέψεις για ενίσχυση και για τις περιφέρειες που βρίσκονται σε βιομηχανική μετάβαση καθώς και για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ. Επιπλέον, ενισχύεται η διασυνοριακή συνεργασία και δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στον κανόνα των πόλεων, των μητροπολιτικών περιοχών και των τοπικών πρωτοβουλιών, με μια νέα ειδική προτεραιότητα «Η Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες». Παρά τη μείωση του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ, οι πόροι θα πρέπει να συνεχίσουν να επικεντρώνονται στα φτωχότερα κράτη μέλη και περιφέρειες: στην πρόταση της Επιτροπής, αυτή η εστίαση είναι ακόμη πιο έντονη από ό, τι στην τρέχουσα περίοδο και τα φτωχότερα κράτη μέλη εξακολουθούν να λαμβάνουν πολύ περισσότερα από ό, τι περισσότερο ανεπτυγμένα. Η υποστήριξη πηγαίνει εκεί που χρειάζεται περισσότερο - το 62% των πόρων για θέσεις εργασίας και ο αναπτυξιακός στόχος επικεντρώνονται στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές (το 2014-2020 το μερίδιο αυτό ήταν 52%). Παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, ήταν δυνατό να εξασφαλιστεί αυξημένη κατανομή σε πραγματικούς όρους για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες (+ 8%) και τις περιοχές μετάβασης (17%) που μετρήθηκαν σε σταθερές τιμές του 2018. Αυτή είναι άλλωστε και η ουσία της πολιτικής συνοχής: να εφαρμόσουμε την αρχή της αλληλεγγύης.
Δευτερευόντως, μια πιο σύγχρονη πολιτική. Τα τρία τέταρτα της επένδυσης προορίζονται για την προετοιμασία περιφερειών για τη διπλή μετάβαση στην ψηφιακή, σύγχρονη οικονομία και την κλιματικά ουδέτερη, κυκλική οικονομία οι οποίες αποτελούν τις κύριες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η κοινωνία μας για την επόμενη δεκαετία. Αυτή η απαραίτητη εστίαση μεταφέρεται μέσω διαφόρων μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας και του αντίκτυπου της επένδυσης: για παράδειγμα, ο καθορισμός «προϋποθέσεων ενεργοποίησης», προσαρμοσμένων στην επένδυση, διασφαλίζοντας ότι υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχία.
Και τρίτον, μια απλούστερη και πιο δυναμική πολιτική. Έχουν προταθεί 80 διοικητικές απλουστεύσεις, απλοποιώντας τους κανόνες για τα πάντα, από τη δημιουργία προγραμμάτων έως τις διαδικασίες ελέγχου και επιστροφής χρημάτων, διασφαλίζοντας σαφείς και απλούς κανόνες για τα εφτά ταμεία της ΕΕ που εφαρμόζονται με επιμερισμένη διαχείριση και με ένα ενιαίο πακέτο κανόνων. Αυτό το ενιαίο πακέτο κανόνων θα διευκολύνει τη ζωή τόσο για τους διαχειριστές προγραμμάτων όσο και για τους δικαιούχους και θα διευκολύνει τις συνέργειες μεταξύ των 7 ταμείων και επίσης με άλλα μέσα από την εργαλειοθήκη του προϋπολογισμού της ΕΕ, όπως η Κοινή Γεωργική Πολιτική, το πρόγραμμα καινοτομίας «Ορίζοντας Ευρώπη», το μέσο της ΕΕ για τη μαθησιακή κινητικότητα (Erasmus +) καθώς και το πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον και το κλίμα (LIFE).
Ο κ. Γιώργος Μελέας είναι Εθνικός Εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
