Σε μια ιδιότυπη ομηρία, εν αναμονή της «σφραγίδας» για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τους οίκους αξιολόγησης έχει μπει η αγορά, ενώ προβληματισμό στους επενδυτές δημιουργεί το... χαμένο στίγμα της κυβέρνησης, που εν μέσω φυσικών καταστροφών δείχνει σημαντικές αρρυθμίες, «καίγοντας» σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στις πρώτες 70 ημέρες της επανεκλογής της.
Έχοντας βγάλει το 8μηνο με εντυπωσιακά κέρδη από το ΧΑ, τέτοια που καμιά άλλη αγορά στον κόσμο δεν έχει δώσει φέτος, τα ισχυρά διεθνή χαρτοφυλάκια φαίνεται πως έχουν ανακόψει τις μεγάλες κινήσεις τους, περιμένοντας νέους σημαντικούς καταλύτες. Άλλωστε, οι μεγάλες κινήσεις για φέτος έχουν γίνει, οι ξένοι έχουν «χτίσει» τις θέσεις τους, με φόντο την προσδοκία ανάκτησης επενδυτικής βαθμίδας, οπότε τώρα αναμένουν πότε και αν θα υπάρξει το επόμενο στάδιο, που είναι η «σφραγίδα» της αναβάθμισης.
Η δυναμική της προσδοκίας λοιπόν έδωσε ό,τι είχε να δώσει, οδηγώντας το Γενικό Δείκτη έως το +44% φέτος και τον τραπεζικό δείκτη έως το +70%, οπότε πλέον αυτό που περιμένουν οι ξένοι είναι η επίσημη αλλαγή… πίστας, ήτοι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Αυτός είναι και ο λόγος που η αγορά παρουσιάζει κόπωση όλο το τελευταίο διάστημα, όπου «καίγονται» ακόμη και εξαιρετικά καλές ειδήσεις, όπως οι χθεσινές ανακοινώσεις για το ΑΕΠ της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί πως η χθεσινή ήταν η 5η πτωτική συνεδρίαση στις έξι τελευταίες, ενώ κατακόρυφα μειώθηκε και ο τζίρος που έπεσε στα επίπεδα των περυσινών στάνταρ.
Συνάμα, έχοντας διανύσει ήδη τις τρεις από τις πέντε συνεδριάσεις αυτής της εβδομάδας, που είναι εβδομάδα ετυμηγορίας οίκου αξιολόγησης, η εικόνα της αγοράς δε δείχνει ότι πιστεύει σε ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας άμεσα. Μολονότι η οικονομία δεν έχει επηρεαστεί από τις φυσικές καταστροφές που μαστίζουν τη χώρα όλες τις τελευταίες εβδομάδες, κάποιοι αναλυτές ισχυρίζονται ότι μετά από 13 χρόνια, οι οίκοι «σκανάρουν» διπλά και τριπλά το επόμενο μεγάλο βήμα τους. Οι οίκοι αξιολόγησης δεν έχουν κανένα λόγο για βιαστούν στη (θετική) ετυμηγορία τους, καθώς έχουν την Ελλάδα ήδη εδώ και 13 χρόνια στην κατηγορία junk, οπότε λίγες εβδομάδες ή μερικοί μήνες ακόμα, δεν αλλάζουν σημαντικά την κατάσταση.
Σύννεφα στον ορίζοντα της κυβέρνησης
Την ίδια ώρα, φαίνεται ότι επιστρέφει στο προσκήνιο το πολιτικό ρίσκο, αυτή την φορά όχι με τη μορφή του προβληματισμού για τις εκλογές και τη διακυβέρνηση της χώρας. Τα σύννεφα στον πολιτικό ορίζοντα βαραίνουν στους πρώτους μήνες της νέας κυβερνητικής περιόδου, καθώς η κυβέρνηση παρουσιάζει αρρυθμίες στη λειτουργία της και δεν έχει απαντηθεί πειστικά το ερώτημα αν θα μπορέσει να προωθήσει γρήγορα τις σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές, που συνδέονται όχι μόνο με τη γενική πορεία της οικονομίας αλλά και με την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την εκταμίευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η κυβέρνηση φαίνεται ότι λόγω της συγκυρίας και των έκτακτων γεγονότων ουσιαστικά έχασε τις πρώτες 70 ημέρες της νέας κυβερνητικής περιόδου, ακυρώνοντας στην ουσία το momentum της πανηγυρικής εκλογής της, ενώ φαίνεται να έχασε τον βηματισμό της στις κρίσιμες, πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης που θα έδιναν το στίγμα για όλη την τετραετία. Η αίσθηση εγχώριων αλλά και διεθνών αναλυτών είναι πως η κυβέρνηση, λόγω της ολοσχερούς αλλαγής της σύνθεσής της, αλλά και των φυσικών καταστροφών του καλοκαιριού, δεν έχει πιάσει το νήμα από το τέλος της προηγούμενης τετραετίας, αλλά δίνει συχνά την εντύπωση ότι ξεκινά από την αρχή.
Ειδικά με τις διαδικασίες του Ταμείου Ανάκαμψης, οι εκταμιεύσεις του οποίου συνδέονται άρρηκτα με ένα εξαιρετικά εκτεταμένο και πιεστικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, η κυβέρνηση έχει μπροστά της πολλή και δύσκολη δουλειά, που θα πρέπει να γίνει με υψηλή ακρίβεια και αποτελεσματικότητα, ενώ τα δείγματα γραφής που έχουν δοθεί έως τώρα από το νέο κυβερνητικό σχήμα δεν φαίνεται να συνάδουν με αυτές τις απαιτήσεις της συγκυρίας.
Μέχρι στιγμής, και παρότι η εκκίνηση της νέας κυβερνητικής περιόδου έγινε με ένα ογκώδες οικονομικό νομοσχέδιο που ενσωμάτωσε το 50% των δεσμεύσεων της κυβέρνησης για την τετραετία, η κυβέρνηση δεν έχει πείσει τους επενδυτές ότι προωθεί με ικανοποιητικούς ρυθμούς τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα, ενώ έχει χάσει αρκετό πολιτικό κεφάλαιο με τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στη διαχείριση των έκτακτων γεγονότων της θερινής περιόδου, από τις φυσικές καταστροφές, έως τη δολοφονική εισβολή των χούλιγκαν από την Κροατία.
Αν και προς το παρόν η οικονομία παραμένει στη σωστή πορεία, οι επενδυτές δεν παύουν να περιμένουν πειστικά δείγματα των προθέσεων της κυβέρνησης να προωθήσει μεταρρυθμίσεις. Από αυτή την άποψη, όπως τονίζουν αναλυτές, έχει αυξημένη σημασία για την πορεία της αγοράς η ομιλία του πρωθυπουργού το Σάββατο στα εγκαίνια της 87ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, όπου αναμένεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ανοίξει τα χαρτιά του όχι πλέον για παροχές και ελαφρύνσεις, αλλά για ένα πρόγραμμα ευρύτερης αναδιάρθρωσης του κράτους και της οικονομίας.
Άλλωστε, στην κυβέρνηση έχει γίνει σαφές ότι η συγκυρία δεν απαιτεί πλέον παροχές και επιδόματα, όπως συνέβη την περίοδο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, αλλά σημαντικές μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες. Ο πρωθυπουργός θα κρατήσει μικρό καλάθι για παροχές και μεγάλο για μεταρρυθμίσεις, όπως τόνισε χθες χαρακτηριστικά ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης.
Τι λένε οι αναλυτές για το χρονοδιάγραμμα των αναβαθμίσεων
Σε κάθε περίπτωση, αρκετοί επενδυτές που δραστηριοποιούνται στο Χ.Α. είναι προβληματισμένοι, βλέποντας ότι οι προσδοκίες μιας αναβάθμισης από τον καναδικό οίκο DBRS ίσως δεν επιβεβαιωθούν αύριο το βράδυ και ίσως σε αυτή τη φάση υπάρξει μόνο βελτίωση του outlook σε θετικό, κάτι που θα αποτελέσει προαναγγελία αναβάθμισης στην επόμενη ανακοίνωση του οίκου.
Προς αυτή την κατεύθυνση είναι και οι απόψεις αρκετών εγχώριων αναλυτών που ισχυρίζονται πως τα πιο κρίσιμα ραντεβού με τους επενδυτικούς οίκους, είναι αυτά με τη Standard and Poor’s στις 15 Οκτωβρίου και με τη Fitch τον Δεκέμβριο. Και τούτο διότι αυτοί οι δύο μεγάλοι οίκοι, όπως και η Moody's, διαμορφώνουν τους διεθνείς δείκτες ομολόγων, με βάση τους οποίους κινούνται τα διεθνή κεφάλαια.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ, Ηλίας Ζαχαράκης σε δηλώσεις του στο BusinessDaily.gr σημειώνει πως δεν θεωρεί δεδομένη την αναβάθμιση από τον οίκο DBRS την Παρασκευή τονίζοντας πως «η αγορά συνήθως ξέρει ένα σημαντικό νέο και προεξοφλεί. Μέχρι τώρα δεν μας δείχνει ότι θα έχουμε επενδυτική βαθμίδα την Παρασκευή το βράδυ». Ο χρηματιστής επισημαίνει πως πιο πιθανή θεωρεί μια κίνηση από τον οίκο Standard and Poor’s στις 15 Οκτωβρίου, ενώ δεν πιστεύει ότι στις 15 Σεπτεμβρίου η Moody’s θα κάνει κίνηση αλλαγής βαθμίδας.
Από την πλευρά της, η Solidus Χρηματιστηριακή, τονίζει πως «το Χ.Α. έχει διανύσει μια μεγάλη ανοδική κίνηση από τον Οκτώβριο του 2022 και τις 750 μονάδες, στις 1.350 μονάδες τον Ιούλιο του 2023. Μεγάλο μέρος αυτής της κίνησης οφείλεται στην προεξόφληση της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας. Μετά το ψηλό του 1.351 έχει ξεκινήσει μια πλάγιο-καθοδική πορεία, που έχει οδηγήσει τον Γενικό Δείκτη στις 1.260 μονάδες.
Μια βασική εστία ανησυχίας είναι το ενδεχόμενο να μην προχωρήσει η αναβάθμιση και ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την DBRS την Παρασκευή, κάτι που πολλοί είχαν σπεύσει να προεξοφλήσουν. Η τρέχουσα αξιολόγηση της DBRS δεν μας έχει θετικές προοπτικές, οπότε μπορεί να δούμε αναβάθμιση (σε θετικές προοπτικές) αλλά όχι την πολυαναμενόμενη επενδυτική βαθμίδα, εξέλιξη που σίγουρα θα απογοητεύσει».
Ο αμερικανικός οίκος Citigroup σημειώνει πως «η πιθανότητα της αναβάθμισης της αξιολόγησης της Ελλάδας από την DBRS αυτή την εβδομάδα, ή και από τη Moody's την επόμενη εβδομάδα έχει ενισχυθεί. Ωστόσο, οι αξιολογήσεις της S&P και της Fitch το τέταρτο τρίμηνο είναι πιθανότατα το “κλειδί” για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων σε δείκτες αναφοράς ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας».