Το στοίχημα της απαλλαγής από το «βαρίδι» της εκλογολογίας και του συνεπαγόμενου πολιτικού ρίσκου θα παιχτεί στο χρηματιστήριο στις επόμενες συνεδριάσεις, μετά τη χθεσινή, κατηγορηματική διαβεβαίωση του πρωθυπουργού ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία. Η συζήτηση για πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο έχει κοστίσει πολύ ακριβά στο ΧΑ, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς και αποτελεί τον κύριο παράγοντα που εξηγεί τη σοβαρή υστέρηση του τελευταίου διαστήματος έναντι των ευρωπαϊκών αγορών.
Όχι μόνο στη χθεσινή συνεδρίαση, αλλά και με αρκετά έντονο τρόπο από την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου, ο Γενικός Δείκτης στο ΧΑ «βλέπει την πλάτη» του ευρωπαϊκού Stoxx 600. Χθες, έκλεισε με οριακές απώλειες, ενώ ο Stoxx 600 έκλεισε με άνοδο 1,66%. Μεγάλη είναι η απόκλιση των δύο δεικτών από την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου, όπου, όπως φαίνεται στο γράφημα, ο Γενικός Δείκτης «γράφει» πενταπλάσιο ποσοστό απωλειών έναντι του Stoxx 600: 6,82% έναντι 1,23%.
Η υστέρηση του Γενικού Δείκτη έναντι του Stoxx 600
Η διαφορά αυτή δεν φαίνεται να εξηγείται από θεμελιώδη στοιχεία, καθώς η Ελλάδα εκτιμάται ότι φέτος θα έχει αρκετά υψηλότερη ανάπτυξη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, με βασικά πλεονεκτήματα την ισχυρή άνοδο του τουρισμού και τις μεγάλες εισροές πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο μόνος παράγοντας που μπορεί να εξηγεί την υστέρηση του ΧΑ είναι η εδραιωμένη, μέχρι χθες τουλάχιστον, αντίληψη ότι θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές και η χώρα θα εισέλθει και πάλι στον αστερισμό του πολιτικού κινδύνου.
Αυτή την «τοξική» συζήτηση θέλησε να κλείσει οριστικά χθες ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Στην τριτολογία του στη συζήτηση στη Βουλή και απευθυνόμενος στον Αλ. Τσίπρα, τόνισε χαρακτηριστικά: «Έχω διακηρύξει πάρα πολλές φορές ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, παρά το γεγονός ότι μπορούν να κυκλοφορούν πολλές φήμες. Εσείς να ζητάτε εκλογές, δικαίωμά σας είναι. Όμως χρέος μου είναι να υπερασπιστώ τη θεσμική σταθερότητα».
Η δήλωση αυτή, παρά το γεγονός ότι είναι απολύτως ξεκάθαρη και αφήνει ελάχιστα περιθώρια για προκήρυξη εκλογών μέσα στον Αύγουστο, όπως ήθελε η έντονη φημολογία των προηγούμενων ημερών, δεν φάνηκε να αφομοιώνεται χθες από την αγορά και οι επόμενες συνεδριάσεις θα δείξουν αν και σε ποιο βαθμό πείθονται οι επενδυτές ότι έχει απομακρυνθεί οριστικά το φάσμα των πρόωρων εκλογών.
Άλλωστε, ακόμη και λίγο πριν τοποθετηθεί στη Βουλή ο πρωθυπουργός, νερό στο μύλο της εκλογολογίας έριχναν ακόμη και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη, χθες το πρωί σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, όπου τόνισε πως «μια μακρόχρονη προεκλογική περίοδος, με εξαιρετικά μεγάλη ένταση και τοξικότητα, θα αποτελέσει ζημιά στην οικονομία. Όσο η αντιπολίτευση αυξάνει τους τόνους, ενώ πλησιάζουμε ούτως ή άλλως προς τις εκλογές, αυτό θα επιβαρύνει και την οικονομία». Απαντώντας στο αν η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία δήλωσε, μάλιστα, ότι δεν ξέρει αν αυτό είναι εφικτό.
Οι παρενέργειες της εκλογολογίας στο ΧΑ
Υπενθυμίζεται ότι η εικόνα της αγοράς έχει αλλάξει εντελώς τις τελευταίες τρεις εβδομάδες και μετά τη συνέντευξη του πρωθυπουργού στην ΕΡΤ και στον Γιώργο Κουβαρά, όπου ο κ. Μητσοτάκης τόνισε «Θα σας πω κ. Κουβαρά τι δεν θέλω: αυτό το οποίο δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση είναι η συζήτηση για πρόωρες εκλογές να αντικατασταθεί από πρόωρη πόλωση, ένταση και διαρκή τοξικότητα, που θα διαρκέσει δέκα μήνες. Αυτό θα ήταν κακό για τη χώρα. Αλλά αυτό δεν εξαρτάται από εμάς, εξαρτάται πρωτίστως από την αντιπολίτευση».
Αυτή η δήλωση του πρωθυπουργού ερμηνεύθηκε ως δήλωση που αφήνει έστω και μικρά περιθώρια για αλλαγή στάσης στο θέμα της εξάντλησης της τετραετίας και δεν είναι τυχαίο, όπως σημειώνουν αναλυτές, ότι από εκείνη την ημέρα οι όγκοι και οι τζίροι στο Χ.Α. έπεσαν κατά 50% συγκριτικά με τις μέσες συναλλαγές του 2022. Στις περισσότερες συνεδριάσεις έκτοτε, οι συναλλαγές είναι κάτω των 60 εκατ. ευρώ, ενώ σε κάποιες κατήλθαν και κάτω από τα 50 εκατ. ευρώ, όταν ο μέσος ημερήσιος τζίρος του πρώτου 6μήνου είναι στα 90 εκατ. ευρώ.
Ο Γενικός Δείκτης από τις 21 Ιουνίου καταγράφει απώλειες 7,31%, ο FTSE 25 έχει πτώση 8,37%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης υποχωρεί κατά 17,78%, έχοντας τη μεγαλύτερη πτώση. Ο τραπεζικός κλάδος ως γνωστόν είναι ο πρώτος πιο ευαίσθητος δείκτης της αλλαγής δεδομένων στην οικονομία και την πολιτική. Η μετοχή της Πειραιώς υποχωρεί αυτό το 11ήμερο σε ποσοστό 20,87%, η Eurobank χάνει 19,49%, η Alpha Bank είναι στο -17,19%, ενώ η Εθνική χάνει -15%.
Χθες, το ελληνικό χρηματιστήριο συμπλήρωσε τη 10η πτωτική συνεδρίαση στις έντεκα τελευταίες, με μοναδική ανοδική ημέρα να είναι μόλις στο +0,09% (28/6), ενώ όλο αυτό το διάστημα οι διεθνείς αγορές έχουν βγάλει και σημαντικές ανοδικές αντιδράσεις. Η αγορά βρίσκεται σε υποχώρηση εν μέσω κάκιστης ψυχολογίας που πλέον δεσπόζει σε όλο το σύστημα ακυρώνοντας κάθε διάθεση ανάληψης σοβαρού επενδυτικού ρίσκου.
Χθες, σε μια ημέρα γενικευμένης ανόδου στους ευρωπαϊκούς δείκτες, που μετά την υποχώρηση της Τρίτης κέρδισαν έως 2%, το ελληνικό χρηματιστήριο «κρέμασε» εκ νέου. Παρά το ιδιαίτερα μεγάλο αρνητικό σερί που είχε προηγηθεί και παρά το -3,21% της Τρίτης, ο Γ.Δ., αν και προσπάθησε να αντιδράσει, φτάνοντας να κερδίζει έως 1,61% ενδοσυνεδριακά, εντούτοις σταδιακά έχασε τη δυναμική του κλείνοντας οριακά πτωτικά στο φινάλε.
Πρόκειται για μια ακόμα πιστοποίηση της… αρρώστιας που «δέρνει» την αγορά το τελευταίο διάστημα με κύριο αρνητικό καταλύτη τα σενάρια πρόωρων εκλογών. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο τραπεζικός δείκτης έφτασε να κερδίζει έως 4,30% ενδοσυνεδριακά, όμως στο τέλος έκλεισε μόλις στο +0,86%, παρ’ ότι προερχόταν από μνημειώδες άδειασμα σε ποσοστό 9% από την Τρίτη!
Το... σαράκι των εκλογών
Την ώρα που μόλις σήμερα, 7 Ιουλίου 2022, συμπληρώνονται τρία χρόνια διακυβέρνησης από το τωρινό κυβερνητικό σχήμα, η εκλογολογία είχε κυριαρχήσει στην πολιτική συζήτηση, λειτουργώντας σαν… σαράκι, σε μια συγκυρία όπου η χώρα βρίσκεται στα τελευταία μέτρα της διαδρομής προς την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, ενώ «τρέχουν» δεκάδες επενδυτικά σχέδια, ξεμπλοκάρουν διαγωνισμοί, ανατίθενται δημόσια έργα και είναι σε εξέλιξη ο μεγάλος ψηφιακός μετασχηματισμός του δημοσίου τομέα.
Οι επόμενες εκλογές ως γνωστόν θα είναι διπλές, και μέσα σε μια συγκυρία μεγάλης διεθνούς αναταραχής με έναν πόλεμο σε εξέλιξη, με μεγάλη κρίση στο χώρο της ενέργειας και με ντόμινο διαρκών ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες και στην οικονομία, η επίσπευσή τους θα προσέθετε –αδικαιολόγητα- έναν ακόμη κρίκο αβεβαιότητας.
Όλες οι ανωτέρω κρίσεις έχουν καθαρά διεθνή αφετηρία. Το γεγονός ότι η χώρα έχει την… πολυτέλεια να πορευτεί με μια σταθερή κυβέρνηση που έχει «αέρα» 158 βουλευτών για έναν ολόκληρο ακόμη χρόνο, είναι κάτι που δεν πρέπει να υποτιμάται μέσα σ’ ένα διαταραγμένο περιβάλλον και με τις σχέσεις με την Τουρκία σε εξαιρετικά δύσκολη καμπή.
Με όρους δημοσίου συμφέροντος λοιπόν, η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες μάλλον θα ήταν κάτι εξαιρετικά βλαπτικό για την οικονομία, τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις, τα δημόσια έργα και όλη την «αλυσίδα» πραγμάτων που συνθέτουν το παζλ του δημοσίου βίου και την πορεία της οικονομίας.
Η πορεία προς πρόωρες εκλογές θα δημιουργούσε τοξικό περιβάλλον, με κυρίαρχα στοιχεία την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα, κάτι που θα στερούσε από την αγορά τις ορθολογικές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να «καίγονται» θετικές εκθέσεις ξένων οίκων, σημαντικά επιχειρηματικά deal και θετικά οικονομικά αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών.
Κρίσιμο ορόσημο για την Ευρώπη και τις αγορές
Η προσπάθεια του πρωθυπουργού να σταθεροποιήσει το πολιτικό περιβάλλον, κλείνοντας τη συζήτηση για εκλογές, έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη, καθώς σε περίπου δύο εβδομάδες θα έχει διαφανεί πλέον αν η ευρωπαϊκή οικονομία θα υποστεί το σοκ της πλήρους διακοπής εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, που θα την οδηγήσει στην ύφεση, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τα χρηματιστήρια.
Κεντρικό στοίχημα για όλη την Ευρώπη που θα κρίνει αν θα πάει με βεβαιότητα σε ύφεση ή μπορεί να αποφύγει αυτή τη δυσμενέστατη εξέλιξη, θα είναι η επανενεργοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1. Ο αγωγός θα κλείσει προσωρινά από τις 11 έως τις 21 Ιουλίου για εργασίες τακτικής συντήρησης. Εάν δεν επανέλθουν οι ροές στα σημερινά επίπεδα από τις 22 Ιουλίου, η Ευρώπη θα μπει σε μια εντελώς νέα πραγματικότητα, όπου η ύφεση θα είναι σχεδόν σίγουρη και οι αγορές θα μπουν σε νέα περιδίνηση.
Το διεθνές περιβάλλον είναι πολύ επιβαρυμένο και «φορτωμένο» με πληθώρα εξαιρετικά αρνητικών καταλυτών, κάτι που ήδη έχει προκαλέσει πολλαπλές κυβερνητικές κρίσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως στη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία και τη Γαλλία. Από την άλλη, η Ελλάδα, έχει μετά από πολλά χρόνια κυβερνητική σταθερότητα και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μπλέξει σε περιπέτειες εκλογικών… ακτιβισμών, οι οποίες εμφορούνται από μια μικροπολιτική νοοτροπία που δέσποσε στη χώρα στα 45 χρόνια της μεταπολίτευσης και δεν συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.