Τα επίπεδα των αρχών Μαρτίου 2022, λίγο μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, προσέγγισε χθες το ελληνικό χρηματιστήριο, επιβεβαιώνοντας ότι η φετινή χρονιά θα είναι έτος μεγάλων κλυδωνισμών και πολύ αυξημένου volatility, καθώς ήδη η αγορά έχει κάνει έναν «κύκλο» εξαιρετικά μεγάλης διακύμανσης 185 μονάδων (σχεδόν 20%) τους πρώτους πεντέμισι μήνες της χρονιάς.
Η σημερινή ημέρα είναι εξαιρετικά κρίσιμη για όλες τις αγορές, καθώς το βράδυ αναμένεται η κρίσιμη απόφαση της Fed για τα επιτόκια και αυτό που οι περισσότεροι θεωρούσαν αδιανόητο λίγες ημέρες νωρίτερα, θεωρείται πλέον από τους συντελεστές της αγοράς ότι έχει πιθανότητες 95% να συμβεί: δηλαδή, μια μεγάλη αύξηση επιτοκίου κατά 0,75%, που θα έχει μεγάλη επίδραση στο διεθνές οικονομικό σύστημα.
Το Χ.Α. πληρώνει το… μάρμαρο των διεθνών αναταράξεων, επιβεβαιώνοντας παράλληλα και τους μόνιμους φόβους αναλυτών, χρηματιστών και επενδυτών για το ποιες θα είναι οι αντοχές της αγοράς, σε περίπτωση που αλλάξει σημαντικά το κλίμα στο εξωτερικό, ύστερα από ένα υπερδωδεκαετές bull market. To ελληνικό χρηματιστήριο έχασε τα καλά χρόνια αυτού του bull market, μένοντας στο περιθώριο του μεγάλου πάρτι από το 2009 έως προ λίγων μηνών με την κορύφωση σε δείκτες – οδηγούς όπως S&P 500, Dow Jones, Nasdaq, DAX και Stoxx 600.
Η μόνη χρονιά που υπεραπέδωσε το Χ.Α. (αυτή τη δωδεκαετία) ήταν το 2019, το έτος των εκλογών και της πολιτικής αλλαγής, που έφερε ράλι 50% σε επίπεδο Γενικού Δείκτη και +101% σε επίπεδο τραπεζών, επίδοση που ήταν η καλύτερη για την ελληνική αγορά από τη χρονιά της φούσκας του ’99.
Τώρα, μολονότι η ελληνική οικονομία πασχίζει να επιστρέψει και να ανακτήσει επενδυτική βαθμίδα το 2023 και παρ’ ότι η κερδοφορία των εισηγμένων επιχειρήσεων και τραπεζών δικαιολογούν σημαντικά υψηλότερες αποτιμήσεις από την τωρινή εικόνα τους στο ταμπλό, εντούτοις, η αγορά δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί επί μακρόν.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Χ.Α. έως τώρα, σ’ αυτούς τους πεντέμισι μήνες του 2022 ακολουθεί τον ίδιο «κύκλο» πτώσης και ανόδου, καθώς τις πρώτες σαράντα ημέρες του έτους έφτασε να κερδίζει έως και 8,70% σε επίπεδο Γ.Δ. και έως 29,70% σε επίπεδο τραπεζών, κατόπιν έχασε όλα τα κέρδη του φτάνοντας στις 8 Μαρτίου να υποχωρεί 11,61% στο Γ.Δ. και -9,94% στις τράπεζες, ενώ ο ίδιος κύκλος επαναλήφθηκε στη συνέχεια.
Έως τις 21 Απριλίου ο Γ.Δ. είχε ανακτήσει σχεδόν πλήρως τις δυνάμεις του, φτάνοντας στις 949,68 μονάδες με (νέα) άνοδο 6,31% από την αρχή του χρόνου (και +20,26% από τα χαμηλά του Μάρτη), ενώ ο τραπεζικός δείκτης όχι μόνο έσβησε όλες τις απώλειες του πολέμου, αλλά στις 21 Απριλίου κατέγραφε νέα άνοδο +20,24% από την αρχή του χρόνου πλησιάζοντας τότε τις 700 μονάδες, ενώ από τα χαμηλά του Μάρτη κέρδιζε 33,51%.
Το ελληνικό χρηματιστήριο – παρά τις αναταράξεις – υπεραπέδωσε το πρώτο 4μηνο του έτους, ενώ ακόμη και τώρα έχει σαφώς καλύτερη εικόνα έναντι των διεθνών αγορών, δεδομένου ότι δείκτες όπως Nasdaq υποχωρούν άνω του 30%, ενώ ευρωπαϊκοί δείκτες υποχωρούν από 15% έως 20%.
Τις τελευταίες ημέρες και μετά την κλιμάκωση της πληθωριστικής κρίσης διεθνώς, την αλλαγή πολιτικής στα επιτόκια από τις κεντρικές τράπεζες και όλα όσα συνοδεύουν την αλλαγή κλίματος όπως η αναταραχή στην αγορά ομολόγων που αγγίζει και χώρες χωρίς αντίστοιχα δημοσιονομικά προβλήματα όπως Γερμανία, η εικόνα του Χ.Α. άλλαξε εκ νέου.
Πτώση 7,20% σε δύο συνεδριάσεις
Μέσα σε μόλις δύο συνεδριάσεις ο Γ.Δ. υποχωρεί 7,20%, ενώ συνολικά το τελευταίο πενθήμερο της κλιμάκωσης της κρίσης διεθνώς, ο Γ.Δ. χάνει 8,60%, ο FTSE 25 βρίσκεται στο -9,21%, ο Mid Cap στο -8,50% και ο τραπεζικός δείκτης στο -14,60%. Έτσι, άλλαξε ξανά η εικόνα της αγοράς συγκριτικά με το τελευταίο κλείσιμο του 2021, καθώς πλέον ο Γ.Δ. καταγράφει απώλειες τους πεντέμισι μήνες του ’22 σε ποσοστό 7,89%, ο FTSE 25 χάνει 7,80%, ο Mid Cap -13,18% και ο τραπεζικός δείκτης -7,57%.
Πρόκειται για την επιβεβαίωση ότι η τρέχουσα χρονιά θα είναι περίοδος «άγριων» διακυμάνσεων και η αποθέωση του volatility. Μόνο χθες το ελληνικό χρηματιστήριο απώλεσε 2,5 δισ. ευρώ κεφαλαιοποίηση, καθώς το -4,60% ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πτώση του 2022 και μια από τις μεγαλύτερες του τελευταίου 20μήνου.
Ασφαλώς και υπάρχει υπερβολή στην πτώση του τελευταίου διημέρου και πλέον μένει να δούμε αν – σ’ αυτή τη φάση – βγουν κάποια αναχώματα και αντίδραση, δεδομένου ότι η αγορά βρίσκεται σε υπερπουλημένα επίπεδα και μια αντίδραση πρωτίστως τεχνικής φύσης θα μπορούσε να βγει, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει ανάπαυλα στην πτώση των ξένων δεικτών.
Βεβαίως, στην εξίσωση των επενδυτών που δραστηριοποιούνται στο Χ.Α. τελευταία μπαίνει και η παράμετρος του γεωπολιτικού ρίσκου που ήρθε να φορτίσει περαιτέρω το κλίμα. Η κλιμάκωση της έντασης από την πλευρά της Τουρκίας δεν είχε μπει δυνατά ακόμη ως αρνητικός καταλύτης, με την αγορά –έως τώρα– να διατηρεί ψύχραιμη στάση, θεωρώντας ότι πρόκειται μόνο για φραστικού τύπου επιθέσεις. Κανένας βέβαια δε θέλει να σκεφτεί κάποια άλλου είδους κλιμάκωση που θα αλλάξει τα δεδομένα και στην οικονομία, τις επιχειρήσεις, τον τουρισμό και κυρίως στην κοινωνία.
Συνάμα, ορισμένοι βάζουν και την παράμετρο του ενδεχόμενου πολιτικού ρίσκου, λόγω της πιθανής –κατά την άποψή τους– πρόωρης προσφυγής στις κάλπες το φθινόπωρο, παρά τις κατηγορηματικές διαψεύσεις του πρωθυπουργού. Μια παράμετρο που σε κάθε περίπτωση και σε τέτοια επιβαρυμένη συγκυρία, ασφαλώς και δεν λειτουργεί εποικοδομητικά για αύξηση ρίσκου και εστίαση στην όποια ελκυστικότητα των επενδυτικών assets της χώρας, τα οποία έως την εμφάνιση της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία που άλλαξε τα πάντα, ήταν στην κορυφή της ζήτησης διεθνώς.
Ισοπέδωση στο ταμπλό
Ενδεικτικό του κλίματος που επικράτησε χθες ήταν το ότι καμιά μετοχή του FTSE 25 αλλά και του Mid Cap δεν έκλεισε σε θετικό έδαφος, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για την αγορά, η οποία στο φινάλε το μόνο που κατάφερε είναι η διάσωση των 820 μονάδων, έχοντας χαμηλό ημέρας στις 818,56 μονάδες όταν υποχωρούσε σε ποσοστό 5,10%.
Η αγορά υπερέβαλε χθες στην πτώση καθώς έχασε τη συνεδρίαση της Δευτέρας λόγω της αργίας του Αγίου Πνεύματος, οπότε χθες οι ρευστοποιήσεις έλαβαν τη μορφή ντόμινο, με σπάσιμο margin, ενώ ο τζίρος σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας στα 116,5 εκατ. ευρώ. Μετά και τη διάσπαση των 850 μονάδων «έσπασαν» όλες οι στηρίξεις της αγοράς, αρκετοί κωδικοί άλλαξαν τις θέσεις τους ρευστοποιώντας τυφλά.
Αξίζει να σημειωθεί πως στον Large Cap έντεκα μετοχές είχαν πτώση από 5% έως 7,40%, ενώ 16 τίτλοι είχαν πτώση άνω του 4% κάτι που είχε να γίνει από τη συνεδρίαση αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Την πιο ανθεκτική εικόνα είχαν οι Jumbo, Ελλάκτωρ και ΕΥΔΑΠ που ήταν οι μόνες που υποχώρησαν λιγότερο του 1%, ενώ σχετικά ανθεκτική συμπεριφορά έδειξαν και οι ΟΠΑΠ, ΕΛΠΕ, ΓΕΚ Τέρνα και Aegean Airlines.
Παρόμοια εικόνα ισοπέδωσης και στον Mid Cap όπου οι δύο εταιρείες πληροφορικής, Epsilon Net και Entersoft έκλεισαν στην κορυφή της πτώσης χάνοντας 9,97% και 8,64% αντίστοιχα, ενώ δώδεκα μετοχές υποχώρησαν από 4% και άνω.
Πάντως, η πορεία ως τώρα έχει δείξει ότι, σε περίπτωση που αλλάξει εκ νέου η εικόνα διεθνώς ή τουλάχιστον εξομαλυνθεί μερικώς η αναταραχή, η ελληνική αγορά άνετα μπορεί να βγει εκ νέου στο προσκήνιο υπεραποδίδοντας.