«Ηράκλειο άθλο» χαρακτηρίζουν διεθνείς αναλυτές την επιτυχή προσπάθεια της Τράπεζας Πειραιώς να αντλήσει 600 εκατ. ευρώ από συνολικά 200 επενδυτές με την πρώτη έκδοση ομολόγου Aditional Tier 1 (AT1) από ελληνική τράπεζα. Ήταν μια έκδοση που «ξεκλείδωσε» την αγορά για αυτή την κατηγορία τίτλων για τις ελληνικές τράπεζες, αλλά αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα σε ένα μαραθώνιο άντλησης κεφαλαίων για την κάλυψη εποπτικών απαιτήσεων: οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να συγκεντρώσουν τα επόμενα χρόνια ποσό - μαμούθ, ύψους 13 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Global Capital.
Μετά την άντληση κεφαλαίων με έκδοση μετοχών για να χρηματοδοτηθεί η εξυγίανση ισολογισμού (τέτοιο παράδειγμα ήταν αύξηση των 1,38 δισ. ευρώ από την Τρ. Πειραιώς) ή την έκδοση μετοχών για αναπτυξιακούς σκοπούς (όπως στην περίπτωση της προωθούμενης αύξησης των 800 εκατ. ευρώ από την Alpha Bank), οι ελληνικές τράπεζες ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο στην εκδοτική τους δραστηριότητα, για το οποίο λίγη συζήτηση έχει γίνει ως τώρα και θα απαιτήσει τη διατήρηση της εμπιστοσύνης από τη διεθνή επενδυτική κοινότητα τα επόμενα χρόνια.
Από το 2014, στον απόηχο της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης που άρχισε το 2008, η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιέρωσε ένα νέο πλαίσιο για την ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων με την Οδηγία 2014/59/ΕΕ (BRRD), η οποία τέθηκε σε ισχύ από το 2016. Η νέα ιδέα που έγινε πράξη με αυτή την οδηγία προβλέπει ότι οι τράπεζες πρέπει να δημιουργήσουν προληπτικά ένα νέο στρώμα κεφαλαιακής επάρκειας, το οποίο θα χρησιμοποιείται κάθε φορά που αντιμετωπίζουν μια μείωση του βασικού δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας, ώστε να μη χρειάζεται να αντλούν κεφάλαια από τα κράτη.
Οι τράπεζες πρέπει να έχουν στο παθητικό τους μια κατηγορία τίτλων, οι οποίοι θα έχουν μεν τα χαρακτηριστικά ομολόγου, αλλά αυτόματα θα διαγράφονται - απομειώνονται - μετατρέπονται σε μετοχικό κεφάλαιο, όταν ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας θα υποχωρεί κάτω από ένα ελάχιστο όριο. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει διευρυνθεί το πλαίσιο των ελάχιστων εποπτικών απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (Minimum Requirement of Own Funds and Eligible Liabilities – MREL).
Μέχρι τώρα, αυτή η νέα εποπτική απαίτηση έμενε σε δεύτερο πλάνο, καθώς οι ελληνικές τράπεζες ήταν αφοσιωμένες στο δύσκολο έργο της εκπλήρωσης των βασικών κεφαλαιακών απαιτήσεων, σε μια περίοδο όπου η εξυγίανση των ισολογισμών, κυρίως με τιτλοποιήσεις και πωλήσεις δανείων, προκαλεί σημαντικές ζημιές και θέτει σε πίεση την κεφαλαιακή τους βάση. Όμως, καθώς οι τράπεζες ξεπερνούν αυτό το στάδιο, η πρώτη έκδοση ομολόγου AT1 από την Τρ. Πειραιώς ανοίγει τη συζήτηση και για τον μαραθώνιο που έχουν μπροστά τους οι τράπεζες για την κάλυψη των εποπτικών απαιτήσεων MREL.
Όπως αναφέρει άρθρο του Global Capital, αναμφίβολα ήταν εντυπωσιακό το άνοιγμα της αγοράς AT1 από την Τράπεζα Πειραιώς με μια έκδοση που εξασφάλισε το ενδιαφέρον ευρείας βάσης επενδυτών, περίπου 200, ενώ μέχρι πριν λίγους μήνες κάτι τέτοιο θα φαινόταν αδύνατο. Το ενδιαφέρον, όπως σημειώνεται, εξηγείται από το γεγονός ότι η έκδοση, που βαθμολογείται με CCC, έδινε ένα κουπόνι 8,75%, πολύ υψηλότερο από όσο είναι πιθανό να βρουν οι επενδυτές σε αυτή την αγορά στο κοντινό μέλλον.
Το μεγάλο ερώτημα, τονίζεται στο άρθρο, είναι αν θα βρουν οι ελληνικές τράπεζες εξίσου έντονο ενδιαφέρον των επενδυτών στις εκδόσεις τίτλων AT1, που είναι υποχρεωμένες να κάνουν τα επόμενα χρόνια, για να καλύψουν τις εποπτικές απαιτήσεις. Με βάση στοιχεία του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης (Single Resolution Board - SRB), οι ελληνικές θα χρειασθεί να εκδόσουν τίτλους αξίας 13 δισ. ευρώ για να καλύψουν το MREL. Η προσπάθεια αυτή διευκολύνεται από το γεγονός ότι οι εποπτικές αρχές έχουν δώσει στις τράπεζες αρκετό χρόνο για τις νέες εκδόσεις, έως το 2025, αλλά και πάλι τα ποσά είναι μεγάλα. Κάθε χρόνο θα πρέπει να εκδίδονται τίτλοι ύψους 3 δισ. ευρώ από τις τράπεζες και, όπως τονίζει το Global Capital, δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι επενδυτές θα διατηρήσουν τον ενθουσιασμό τους για επενδύσεις σε τίτλους ελληνικών τραπεζών, ιδιαίτερα εάν επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια οι συνθήκες στις αγορές.
Η απρόσμενη επιτυχία της Τρ. Πειραιώς
Σε κάθε περίπτωση, η επιτυχία της Τρ. Πειραιώς να εκδώσει τον πρώτο τίτλο AT1 ελληνικής τράπεζας, αντλώντας 600 εκατ. ευρώ, έχει προκαλέσει θαυμασμό και δείχνει, όπως σημειώνει σε άλλο άρθρο του το Global Capital, ότι οι επενδυτές πείσθηκαν να μπουν στην έκδοση από το σχέδιο της τράπεζας για ταχύρρυθμη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, αλλά και παράλληλης ενίσχυσης της κεφαλαιακής βάσης, με την επιτυχή άντληση 1,38 δισ. ευρώ με την τελευταία αύξηση κεφαλαίου.
Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για ομόλογα χωρίς τακτή λήξη (perpetual) με υπό αίρεση προσωρινή απομείωση, που μπορούν να ανακληθούν το 2026. Για αυτούς τους τίτλους, η Τρ. Πειραιώς έχει τη διακριτική ευχέρεια να ακυρώσει συνολικά ή μερικά την πληρωμή του τόκου ανά πάσα στιγμή, ενώ η ονομαστική αξία τους μπορεί να απομειωθεί ή να ακυρωθεί εάν η Πειραιώς ή η εποπτική της αρχή προσδιορίσει ότι ο δείκτης Common Equity Tier 1 υποχωρήσει κάτω από 5,125% σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Η πιστοληπτική τους διαβάθμιση είναι Ca από τη Moody's και CCC- από την S&P. Θα προσθέσουν 200 μονάδες βάσης (2%) στην κεφαλαιακή επάρκεια της τράπεζας.
Όπως σημειώνει το Global Capital, όταν άρχισε η Πειραιώς την προσπάθεια για την έκδοση των τίτλων AT1 υπήρχαν ακόμη αρκετές αμφιβολίες για το αν η αγορά θα υποστήριζε την έκδοση, που ήταν μία από τις εκδόσεις με τον υψηλότερο κίνδυνο που έχουν γίνει ποτέ σε τίτλους AT1. Όπως δηλώνει η επικεφαλής επενδυτικών σχέσεων της Πειραιώς, Χρυσάνθη Μπερμπάτη «αυτή η έκδοση AT1 έστειλε ένα θετικό σήμα στην αγορά ότι η επενδυτική κοινότητα επανεστιάζει στην Ελλάδα και έχει τη διάθεση να επενδύσει σε όλες τις κατηγορίες τίτλων». Στέλεχος από τις τράπεζες που ήταν επικεφαλής του σχήματος αναδόχων αναφέρει ότι ήταν ένα πραγματικά θετικό νέο δεδομένο.
Η κ. Χρυσάνθη Μπερμπάτη επικεφαλής επενδυτικών σχέσεων της Τράπεζας Πειραιώς.
Το στοιχείο που επηρέασε καθοριστικά τις διαθέσεις των επενδυτών έναντι του ομολόγου ήταν η επιτυχία της πρόσφατης αύξησης κεφαλαίου και η δραστική επιτάχυνση της εξυγίανσης του ισολογισμού. «Πριν αρχίσει αυτή η προσπάθεια (σ.σ.: για την αύξηση κεφαλαίου και την εξυγίανση του ισολογισμού) ήταν πολύ δύσκολο για μας να απευθυνθούμε στην αγορά. Τώρα, ο τραπεζικός τομέας επιστρέφει στην κανονικότητα και ελπίζουμε ότι θα φθάσουμε τους ανταγωνιστές μας στην ευρωπαϊκή αγορά», τονίζει η κα Μπερμπάτη και προσθέτει: «Βρίσκομαι στον τομέα Επενδυτικών Σχέσεων της Πειραιώς, σε διάφορους ρόλους, σχεδόν για 15 χρόνια και διαπιστώνω ότι υπάρχουν πλέον ονόματα από το χώρο των επενδύσων που συζητούν για τις ελληνικές τράπεζες, τα οποία δεν το έχουν κάνει εδώ και πολύ καιρό».
Το χρονικό της επιτυχημένης έκδοσης έχει το δικό του ενδιαφέρον και δείχνει πώς εκδηλώθηκε τελικά μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον από το αναμενόμενο. Όπως σημειώνει το Global Capital, μετά την επιτυχή αύξηση κεφαλαίου, όπου η Πειραιώς άντλησε 1,38 δισ. ευρώ, έναντι αρχικού στόχου για 1 δισ. ευρώ, το βιβλίο προσφορών για το AT1 άνοιξε την Τετάρτη με αρχικό ελάχιστο στόχο να συγκεντρωθούν 300 εκατ. ευρώ και όχι 600 εκατ. ευρώ, που ήταν ο αρχικός στόχος της τράπεζας, πριν την ΑΜΚ.
Τελικά, το επενδυτικό ενδιαφέρον ήταν τόσο έντονο, καθώς συγκεντρώθηκε ζήτηση τίτλων ύψους 2,2 δισ. ευρώ, που επέτρεψε στην Πειραιώς όχι μόνο να αντλήσει το μέγιστο ποσό των 600 εκατ. ευρώ, αλλά και να κρατήσει το κουπόνι χαμηλότερα από το 9%, ενώ νωρίτερα υπήρχαν εκτιμήσεις ότι θα μπορούσε να φθάσει και σε διψήφιο ποσοστό. Η κα Μπερμπάτη αναφέρει χαρακτηριστικά ότι από τους 60-70 επενδυτές που συμμετείχαν στις παρουσιάσεις του ομολόγου, μόνο ένας δεν συμμετείχε στο βιβλίο προσφορών. «Σε σχέση με την προσπάθεια για την προώθηση του ομολόγου tier 2 που έγινε το 2019, αυτή η προσπάθεια ήταν πολύ ευκολότερη, γιατί στο μεταξύ η τράπεζα έχει κάνει αξιοθαύμαστη πρόοδο», αναφέρει χαρακτηριστικά η κα Μπερμπάτη.
Τα επόμενα βήματα
Η Πειραιώς, όπως και οι υπόλοιπες ελληνικές τράπεζες, στρέφουν τώρα την προσοχή τους στον μαραθώνιο εκδόσεων που πρέπει να γίνουν για να καλυφθούν οι εποπτικές απαιτήσεις MREL, οι οποίες συνολικά φθάνουν τα 13 δισ. ευρώ. Η Τρ. Πειραιώς σχεδιάζει να επανέλθει στην αγορά μέσα στο 2021, αυτή την φορά με τίτλους κύριου χρέους (senior debt), προκειμένου να αντλήσει 300 εκατ. ευρώ. Η Eurobank, που ήδη εξέδωσε τον Απρίλιο τίτλους 500 εκατ. ευρώ υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, αναμένεται να προχωρήσει σε άλλη μια έκδοση 500 εκατ. ευρώ μέσα στο καλοκαίρι.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και η έμφαση που δίνεται πλέον στην πράσινη μετάβαση της οικονομίας δημιουργούν νέες δυνατότητες για τις τράπεζες και στην έκδοση ομολόγων, σημειώνει το Global Capital -η Ελλάδα θα λάβει επιδοτήσεις και δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης που αντιστοιχούν στο 17% του ΑΕΠ της χώρας την περίοδο 2021 - 2026. Οι τράπεζες εξετάζουν ειδικές εκδόσεις πράσινων ομολόγων και τίτλων που συνδέονται, γενικότερα, με τη βιωσιμότητα της οικονομίας.
Για παράδειγμα, όπως αναφέρει η Χρ. Μπερμπάτη, η Τρ. Πειραιώς εξετάζει την έκδοση ενός πράσινου ομολόγου, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για νέες εκδόσεις, ενώ εξετάζεται και μια έκδοση για την άντληση κεφαλαίων προκειμένου να υποστηριχθεί η απασχόληση. Όμως και η Eurobank ανέφερε στο Global Capital τον Απρίλιο ότι εργάζεται στην κατεύθυνση της έκδοσης πράσινων ομολόγων. Προς το παρόν, τέτοιο ομόλογο έχει εκδώσει μόνο η Εθνική Τράπεζα, αντλώντας τον Οκτώβριο 500 εκατ. ευρώ με 2,75%.
Μέχρι στιγμής, στις εκδόσεις ομολόγων των ελληνικών τραπεζών η ζήτηση τίτλων ήταν περίπου διπλάσια της προσφοράς, αντανακλώντας το έντονο ενδιαφέρον των επενδυτών. Όπως σημειώνει, πάντως, το Global Capital η συγκέντρωση των 13 δισ. ευρώ σε βάθος αρκετού χρόνου δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση, αφού δεν μπορεί να θεωρείται βέβαιο ότι το ενδιαφέρον των επενδυτών θα διατηρηθεί.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
