Την ώρα που γινόταν ασφυκτικό το επενδυτικό κλίμα για τις ελληνικές τραπεζικές μετοχές, η αναβάθμιση - έκπληξη της Ελλάδας από τον οίκο Moody's παρέχει πολύτιμες «ανάσες» στις μετοχές του κλάδου και δίνει το έναυσμα σε επενδυτές για «ψάρεμα» μετοχών στα πολύ χαμηλά επίπεδα αποτιμήσεων όπου βρίσκονται, δίνοντας «καύσιμα» για το σημερινό ράλι του κλάδου στη Λεωφόρο Αθηνών.
Λίγο μετά τις 13.00, ο κλαδικός δείκτης των τραπεζών υπεραπέδιδε σημαντικά έναντι του Γενικού Δείκτη, σημειώνοντας άνοδο 4,75%, ενώ όλες οι επιμέρους μετοχές κέρδιζαν έδαφος: η Alpha με άνοδο 4,7%, η Εθνική με 6,85%, η Eurobank με 3,9% και η Τράπεζα Πειραιώς με 1,05%. Παράλληλα, εντυπωσιακή άνοδο σημείωναν οι τιμές των κρατικών ομολόγων, με την απόδοση του 10ετούς να υποχωρεί σε ιστορικό χαμηλό, στο 0,732 και του 5ετούς σχεδόν να εκμηδενίζεται, για πρώτη φορά στην ιστορία.
Αναλυτές σημειώνουν ότι η απόφαση της Moody's για αναβάθμιση της Ελλάδας κατά ένα «σκαλοπάτι», από το B1 στο Ba3, εξέπληξε την αγορά και προφανώς δεν είχε ενσωματωθεί στις αποτιμήσεις μετοχών και ομολόγων και, κυρίως, στις αποτιμήσεις των τραπεζικών μετοχών.
Η αναβάθμιση έχει σοβαρές τεχνικές και ουσιαστικές παραμέτρους, που επιδρούν θετικά στην επενδυτική αξιολόγηση των τραπεζών, ύστερα από μια περίοδο όπου το βασικό θέμα συζήτησης ήταν η διαφαινόμενη επιδείνωση της ύφεσης και οι επιπτώσεις της στα χαρτοφυλάκια δανείων και στα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών.
Οι κύριες τεχνικές παράμετροι είναι δύο:
- Η αναβάθμιση βελτιώνει το κλίμα για την Ελλάδα στη διεθνή αγορά ομολόγων, σε μια στιγμή όπου πολλοί θεωρούσαν ότι το ράλι των κρατικών τίτλων είχε... παρατραβήξει και δεν υπήρχε λόγος για περαιτέρω πτώση των αποδόσεων. Αυτό σε συνδυασμό με τα αναμενόμενα νέα μέτρα της ΕΚΤ, τον Δεκέμβριο, για στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, συνθέτουν ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό σκηνικό για τη χρηματοδότηση του Δημοσίου με χαμηλό κόστος, δίνουν στις τράπεζες περισσότερα περιθώρια να προσφύγουν στην αγορά αν χρειασθεί με έκδοση υβριδικών τίτλων και, στο βαθμό που θα μειωθεί το CDS του Δημοσίου, κάνει φθηνότερες τις επόμενες τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων.
- Οι ίδιες οι τράπεζες αναμένεται να επωφεληθούν από την αναβάθμιση του Δημοσίου, καθώς είθισται οι αναβαθμίσεις των κρατών να συμπαρασύρουν ανοδικά και τις αξιολογήσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Υπάρχουν, όμως, όπως επισημαίνουν αναλυτές και σημαντικές διαφοροποιήσεις, με βάση τις νέες εκτιμήσεις της Moody's, στον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι επενδυτές το μακροοικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα, το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία των τραπεζών και στην επενδυτική τους αξιολόγηση.
Ο οίκος δίνει μια αρκετά αισιόδοξη απάντηση στις ανησυχίες για χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια και για πιθανούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα του χρέους. Συνεκτιμά τις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται και τα μεγάλα κεφάλαια που θα εισρεύσουν στη χώρα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μεσοπρόθεσμα η Ελλάδα μπορεί να πετύχει ρυθμό ανάπτυξης 3,5% το χρόνο, βελτιώνοντας με αυτό τον τρόπο και τη βιωσιμότητα του χρέους, για το οποίο ο οίκος εκφράζεται καθησυχαστικά, λέγοντας ότι είναι μεν υψηλό (πάνω από 200% του ΑΕΠ φέτος), αλλά έχει τέτοια χαρακτηριστικά (μεγάλη διάρκεια, χαμηλά επιτόκια κ.ο.κ.) που δεν προκαλεί μεγάλη ετήσια επιβάρυνση στο Δημόσιο.
Αυτές οι εκτιμήσεις περιορίζουν σε ένα βαθμό μια βασική πηγή ανησυχίας για τις τράπεζες, δηλαδή ότι θα κληθούν να προωθήσουν την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων τους με εκκαθάριση των προβληματικών δανείων, σε ένα μακροοικονομικό περιβάλλον που θα μπορούσε να χειροτερεύσει τα επόμενα χρόνια, με βασικά σημεία αναφοράς την ασθενή ανάπτυξη και την επανεμφάνιση των πιέσεων του χρέους στα δημόσια οικονομικά.
Τα προβλήματα δεν λύθηκαν...
Όλα αυτά δεν σημαίνουν, ασφαλώς, ότι ο ορίζοντας για τις τράπεζες και τις μετοχές τους καθαρίζει, ούτε βέβαια και ότι η σημερινή αντίδραση από τα χαμηλά προοιωνίζεται μια δυναμική και παρατεταμένη άνοδο, που θα διόρθωνε γρήγορα τις πολύ χαμηλές αποτιμήσεις. Τα προβλήματα που καλείται να ξεπεράσει ο κλάδος είναι αρκετά και σοβαρά και μνημονεύονται από τη Moody's στην τελευταία της αξιολόγηση της οικονομίας.
Για τον τραπεζικό τομέα, η Moody's σημειώνει ότι «παραμένει πολύ αδύναμος, χαρακτηρίζεται από χαμηλή ποιότητα ενεργητικού και μεγάλο μερίδιο κεφαλαίου χαμηλότερης ποιότητας με τη μορφή αναβαλλόμενων πιστώσεων φόρου».
«Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα», προσθέτει η Moody's, «παραμένουν πολύ υψηλά, σε ποσοστό 36,7% τον Ιούνιο του 2020, και είναι πιθανό να αυξηθούν λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης».
Πάντως, ο οίκος αναγνωρίζει ότι «ακόμη και εδώ οι βελτιώσεις είναι εμφανείς. Τα NPEs μειώθηκαν κατά 15,7 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα «Ηρακλής», που εφαρμόζεται από τον Δεκέμβριο του 2019, αποτελεί σημαντικό βήμα για την εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών.
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι χρειάζονται περισσότερα και έχει δηλώσει ότι πιθανότατα θα προωθήσει μια συμπληρωματική πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία θα καλύπτει μεγαλύτερο ποσό μη εξυπηρετούμενων δανείων και θα στοχεύει επίσης στην αντιμετώπιση των μεγάλων ποσών των αναβαλλομένων φορολογικών περιουσιακών στοιχείων στους ισολογισμούς των τραπεζών».