Σεπτέμβριος εξελίξεων για το Κυπριακό, «αγκάθι» η αδιαλλαξία Ερντογάν

Η έντονη κινητικότητα που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στο Κυπριακό, μπορεί να προϊδεάζει για το ενδεχόμενο σημαντικών εξελίξεων, μετά από πολυετή στασιμότητα. Ζητούμενο παραμένει αν οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις από την πλευρά της Άγκυρας, όπως αυτές εκφράστηκαν τα τελευταία 24ωρα από τον Ταγίπ Ερντογάν θα παραμείνουν πάνω στο τραπέζι μέχρι τέλους.

Αυτό θα φανεί πιο ξεκάθαρα τον Σεπτέμβριο, όπου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν, θα συναντηθούν εκ νέου, σε μια συνάντηση που έχει ήδη κλειστεί, στη σκιά της σκληρής γραμμής που φαίνεται να έχει χαράξει η Άγκυρα και φάνηκε ανάγλυφα από την πολιτική ηγεσία της γείτονος χώρας, ανήμερα της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Ήδη, πάντως, πέριξ του νεοκλασικού κτηρίου της Βασιλίσσης Σοφίας -εκεί που βρίσκεται η έδρα του υπουργείου Εξωτερικών- συζητείται εντόνως το ενδεχόμενο μιας πρωτοβουλίας που αναμένεται να εκδηλωθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στην λογική της αναζήτησης λύσης που θα αγγίζει τις βασικές επιδιώξεις και των δύο πλευρών, της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Ταυτόχρονα, πολλοί θεωρούν ότι με το Κυπριακό ζήτημα ανοιχτό, πολύ δύσκολα θα υπάρξει χαραμάδα συνεννόησης και στα υπόλοιπα ακανθώδη θέματα που ταλανίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έχουν να κάνουν με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών οικονομικής εκμετάλλευσης.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, Αθήνα και Άγκυρα σχεδιάζουν τα επόμενα βήματά τους, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ξεκαθαρίζει από τη Λευκωσία τη θέση του, εν αναμονή της προοπτικής επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό, χωρίς υπαναχώρηση από τις εθνικές κόκκινες γραμμές, αλλά με διάθεση συνεννόησης, απέναντι όμως σε έναν Ερντογάν ο οποίος φαίνεται να ταλαντεύεται μεταξύ της ανάγκης να αποτινάξει την εικόνα του προκλητικού ταραχοποιού στην περιοχή, αλλά και στην επαναφορά στο δημόσιο λόγο του, της «λύσης» με τη διχοτόμηση της Μεγαλονήσου.

Τα μηνύματα της Αθήνας και η «βεντέτα» με τον Δένδια

Η πρόσφατη ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη για τις προτάσεις της ειδικής απεσταλμένης του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, ήταν η πρώτη από μια σειρά πρωτοβουλιών της κυβέρνησης, στη λογική της διαμόρφωσης ενός αραγούς και ενιαίου μετώπου στο εσωτερικό της χώρας για το εθνικό ζήτημα. 

Ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόσο κατά την συμβολική παρουσία του στις εκδηλώσεις μνήμης στην Λευκωσία, όσο και σε αναφορές του αμέσως μετά, διαμηνύει ότι «δεν νοείται η Κύπρος, κράτος-μέλος της ΕΕ, πενήντα χρόνια μετά την τραγωδία του '74 να παραμένει διαιρεμένη», εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα, οι δύο κοινότητες να αξιοποιήσουν τη νέα ευκαιρία που παρουσιάζεται και να καθίσουν στο τραπέζι για να βρεθεί λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ.

Απαράβατος όρος για την Αθήνας παραμένει η όποια ενδεχόμενη συμφωνία να αναγνωρίζει μία κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, σε μία Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, σε ένα ενιαίο Κράτος, χωρίς ξένο στρατό κατοχής, χωρίς αναχρονιστικές εγγυήσεις.

Στον αντίποδα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, έχοντας προφανώς το βλέμμα του στραμμένο και στο εσωτερικό της χώρας του, προτάσσει -με πιο έντονο τρόπο- ως μοναδική βιώσιμη λύση, αυτή της ουσιαστικής διχοτόμησης της Κύπρου, με τη δημιουργία τετελεσμένων.

Σε μια προσπάθεια μάλιστα να επιρρίψει εκ προοιμίου τις ευθύνες ενός μελλοντικού ναυαγίου στις διαπραγματεύσεις στην πλευρά της Αθήνας, βάζει στο στόχαστρο Έλληνα υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια, ζητώντας παράλληλα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να βάλει τον υπουργό του στη θέση του, για την αναφορά του περί «κατακτητών», που χρησιμοποίησε για τους Τούρκους.

Η ιδιότυπη «βεντέτα» με τον Νίκο Δένδια έχει αρχίσει από τον Απρίλιο του 2021 με την επεισοδιακή συνέντευξη Τύπου που είχε λάβει χώρα στην Άγκυρα, όταν σε απευθείας μετάδοση, οι τότε υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Δένδιας και Τσαβούσογλου, είχαν ένα σκληρό φραστικό μπρα ντε φερ για όλα τα «αγκάθια» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Σε κάθε περίπτωση, Αθήνα και Λευκωσία θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα επιδιώξουν να εμπλέξουν στη συζήτηση για το Κυπριακό και την Ε.Ε. «που έχει τα εργαλεία να εγγυηθεί την υλοποίηση μίας συμφωνίας», όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης το Σάββατο, ενώ θετικά προσμετράται και η πρόσφατη παρέμβαση από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που χαρακτήρισε το Κυπριακό ως ευρωπαϊκό ζήτημα, δηλώνοντας ότι «θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε σταθερά την Κύπρο στις προσπάθειες για επανένωση του τελευταίου διαιρεμένου κράτους μέλους της ΕΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».