Στην τελική ευθεία βρίσκεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης. Το ψηφιακό άλμα που επιχειρείται τους τελευταίους μήνες, με τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη και αυτά που θα δημοπρατηθούν αναμένεται να αλλάξουν σε σημαντικό την εικόνα της χώρας που είναι ουραγός της ΕΕ στον χρόνο απονομής Δικαιοσύνης.
Με τα χρονοδιαγράμματα να είναι πλέον σφιχτά, το Δημόσιο έχει επιταχύνει τους ρυθμούς για να «κλείσουν» τα έργα. Έργα όπως αυτά για την αναβάθμιση του συστήματος τήρησης των αρχείων των δικαστηρίων και της ψηφιοποίησης των αρχείων δεδομένων του υπουργείου Δικαιοσύνης που αναζητούν αναδόχους, ο εκσυγχρονισμός του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και την αναβάθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών που σύντομα θα ανακοινωθεί ο ανάδοχος και η β’ βάση της δράσης για αναβάθμισης του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης που έχει αναλάβει η Netcompany-Intrasoft, αναμένεται πως θα συμβάλουν καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης.
Όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλέξ Πατέλης από το Νταβός, ένα μεγάλο πεδίο στο οποίο πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις είναι η Δικαιοσύνη. Όπως εξιστόρησε, στο παρελθόν όταν ερωτώνταν οι επενδυτές για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα ανέφεραν την υψηλή φορολόγηση και τη γραφειοκρατία. Αυτά τα προβλήματα έχουν εν πολλοίς λυθεί, οπότε αυτό που αναφέρουν πλέον είναι τα προβλήματα με την Δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με ανάλυση του ΣΕΒ τον Οκτώβριο, ο χρόνος οριστικής επίλυσης μιας δικαστικής διαφοράς για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα ξεπερνά τα 4,5 χρόνια (στοιχεία 2020) και η χώρα έχει υπερδιπλάσιο χρόνο από Πορτογαλία και Σλοβακία και τον μεγαλύτερο στην ΕΕ.
Όπως είχε επισημάνει ο ΣΕΒ, η επιτάχυνση και η διεύρυνση της ψηφιοποίησης των διεπαφών του δικαστικού συστήματος μπορούν να απελευθερώσουν πόρους τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, που παραμένουν εγκλωβισμένοι σε γραφειοκρατικές διαδικασίες, υπογραμμίζει ο Σύνδεσμος.
Ενοποιούνται οι βάσεις δεδομένων της Δικαιοσύνης
Η Ελλάδα έχει αναλάβει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης σειρά δεσμεύσεων για τη βελτίωση των διαδικασιών απονομής της Δικαιοσύνης και μέχρι το 2026 θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει το «πάζλ» του e-justice. Ένα εγχείρημα που θα στοιχίσει πάνω από 200 εκατ. ευρώ, με στόχο την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης μέσω της ψηφιοποίησης υπηρεσιών και διαδικασιών.
Μέχρι πρότινος, το υπουργείο Δικαιοσύνης και οι αρμόδιοι φορείς παρουσίαζαν σημαντικές ανισότητες στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα χρησιμοποιούνταν κυρίως από κεντρικούς φορείς και η παροχή διαδικτυακών υπηρεσιών προς τους πολίτες ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Πιο συγκεκριμένα υπήρχαν είτε χειρόγραφα συστήματα, είτε μηχανογραφικά συστήματα και υποδομές περιορισμένου εύρους σε διαφορετικές τεχνολογίες, φτάνοντας τις 90 διαφορετικές βάσεις δεδομένων.
Λύση σε αυτό το πρόβλημα θα δώσει το έργο για τη δημιουργία ενός ενιαίου πληροφοριακού συστήματος για τη Δικαιοσύνη. Τον Ιανουάριο η Netcompany-Intrasoft κοινοπρακτικά με τις Uni Systems, Q&R και Cosmos Computers ανέλαβε να υλοποιήσει τη β΄ φάση του έργου αναβάθμισης του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ).
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 52,7 εκατ. ευρώ, και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια, περιλαμβάνει την αναβάθμιση και ενοποίηση του πληροφοριακού συστήματος σε 321 δικαστικούς φορείς σε όλη την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων του Αρείου Πάγου και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.
Η Intrasoft είχε αναλάβει και την πρώτη φάση του έργου το 2014, με προϋπολογισμό 15,66 εκατ. ευρώ και αφορούσε 41 δικαστικούς φορείς σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά και Χαλκίδα οδηγώντας στο μοναδικό πληροφοριακό σύστημα που εξυπηρετεί επιχειρησιακά δικαστικούς και διοικητικούς υπαλλήλους με ομογενοποιημένες διαδικασίες αλλά και τη δημιουργία της ενιαίας ηλεκτρονικής θυρίδας δίκης.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του έργου, 9.000 έγγραφα, 700 λειτουργίες και 800 είδη εκτυπώσεων ψηφιοποιήθηκαν, συγκεντρώνοντας πληροφορίες και δεδομένα, διασυνδέοντας τους δικαστικούς φορείς.
Επίσης, δημιουργήθηκε η Ψηφιακή Πύλη Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης (www.solon.gov.gr) όπου ο πολίτης μπορεί να ενημερωθεί για την πορεία της υπόθεσής του, τα πινάκια των επόμενων 15 ημερών, τα δικαστήρια και τις διαδικασίες που έχουν ενταχθεί στο σύστημα. Επίσης μέσω της ψηφιακής αυτής πύλης δίνεται η δυνατότητα στον πολίτη να καταθέσει αίτηση για έκδοση πιστοποιητικού και να κατεβάσει το ψηφιακά υπογεγραμμένο πιστοποιητικό αφού ολοκληρωθεί η επεξεργασία του από το αρμόδιο κατάστημα χωρίς να χρειαστεί φυσική παρουσία του στο δικαστικό κατάστημα.
Ακόμη, δημιουργήθηκαν ενιαία μητρώα για κάθε μία από τις κατηγορίες υπαλλήλων και μοναδικό αναγνωριστικό για κάθε υπάλληλο και δημιουργήθηκε σύστημα διαχείρισης εγγράφων, δηλαδή όλα τα έγγραφα που συνδέονται με μια υπόθεση μπορούν να επισυναφθούν σε αυτή.
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης αποτελεί ορόσημο για τη χώρα μας. Εδώ και δεκαετίες η εταιρεία μας πραγματώνει με επιτυχία τις ψηφιακές φιλοδοξίες δημοσίων φορέων σε Ελλάδα και Ευρώπη με γνώμονα τους πολίτες», ανέφερε ο Αλέξανδρος Μάνος, διευθύνων σύμβουλος της Netcompany-Intrasoft. Η ολοκλήρωση της β΄ φάσης του έργου εκτιμάται ότι θα επιταχύνει τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης, ενώ θα επιτρέψει την εξοικονόμηση πολύτιμων πόρων για πολίτες και επιχειρήσεις.
Οι προτάσεις του ΣΕΒ για τη Δικαιοσύνη
Ο ΣΕΒ είχε καταθέσει μία δέσμη 11 προτάσεων για τη ψηφιακή μετάβαση της Δικαιοσύνης που περιελάμβανε:
- Ψηφιοποίηση και διαλειτουργικότητα μητρώων και βάσεων δεδομένων της Δημόσιας Διοίκησης (π.χ. υποθηκοφυλακεία, δήμοι, πολεοδομίες).
- Κωδικοποίηση των διάσπαρτων νομοθετικών ρυθμίσεων για τη χρήση ΤΠΕ στη Δικαιοσύνη, οι οποίες μάλιστα συχνά διαφοροποιούνται ανά δικαστικό κλάδο και διαδικασία.
- Συντονισμένη προώθηση της χρήσης και λειτουργίας των ΟΣΔΔΥ για ψηφιακή υποβολή δικογράφων, με τρόπο ενιαίο στους τρεις κλάδους δικαίου και σε όλα τα δικαστήρια της χώρας.
- Επενδύσεις σε σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και υποδομές πληροφορικής και επικοινωνίας σε όλα τα δικαστήρια, και ειδικά εκείνα που εξυπηρετούν απομακρυσμένες κοινότητες και κοινωνίες (ενδεικτικά το δίκτυο σε αρκετά περιφερειακά δικαστήρια λειτουργεί με προβλήματα).
- Επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες δικαστικών υπαλλήλων και νομικών, για την αποτελεσματική και ασφαλή αξιοποίηση των τεχνολογιών στην απονομή Δικαιοσύνης.
- Αξιοποίηση ώριμων νομικών τεχνολογιών (legal tech), όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η τεχνολογία blockchain, η εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, με τη βοήθεια των οποίων θα μπορούσε να αναπτυχθεί πλήθος εφαρμογών.
- Διεύρυνση της υποχρεωτικής χρήσης των διαθέσιμων ψηφιακών μέσων, όπως η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων (σήμερα η χρήση τους δεν ξεπερνάει το 7%).
- Ανωνυμοποίηση και άνοιγμα των δεδομένων της δικαιοσύνης, όπως αποφάσεις δικαστηρίων, χρόνοι ολοκλήρωσης και πληροφορίες για την εξέλιξη των δικών, για την ενίσχυση της διαφάνειας.
- Ψηφιακή αναβάθμιση των μέσων της διασυνοριακής δικαστικής συνεργασίας σε υποθέσεις εμπορικού και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, που θα επιτρέψει και καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ευρωπαϊκού συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.
- Αποτελεσματικότερη υλοποίηση των έργων ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πολλά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη από προηγούμενα σχέδια δράσης, από τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και το μηχανισμό JustStat.
- Αξιοποίηση πρόσθετων χρηματοδοτικών εργαλείων για την ψηφιοποίηση όχι μόνο του κλάδου της Δικαιοσύνης, αλλά και όλων των συνδεδεμένων δημόσιων υπηρεσιών.