Με «καλάθι νοικοκυριού» ως τις κάλπες: Το σχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης

Με την ακρίβεια να βρίσκεται σταθερά στην πρώτη θέση των προβλημάτων των πολιτών, όπως καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις, η κυβέρνηση δεν έχει πολλά πράγματα να κάνει. Η συνεχής επανάληψη στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων και μάλιστα διά στόματος του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, της χρησιμότητας του «καλαθιού του νοικοκυριού», δείχνει πως η «έμπνευση» του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, είναι και το μοναδικό «εργαλείο» –περισσότερο επικοινωνιακό παρά ουσιαστικό– το οποίο διαθέτει η κυβέρνηση για να πείσει τους πολίτες ότι... «κάτι κάνει» για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.

Η βεβαιότητα για την παράταση της εφαρμογής του, καθώς και για νέα, επιμέρους «καλάθια» -επίκεινται το σαρακοστιανό και το πασχαλινό– εκτός των άλλων είναι και τα επικοινωνιακά οφέλη που προσπορίζεται ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αλλά και ο αναπληρωτής του κ. Νίκος Παπαθανάσης. Κι ενώ η επικοινωνιακή απογείωση του «καλαθιού» -λέγεται πως ως ιδέα πρόκειται να ... εξαχθεί και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης– εμφανίζει ισχυρά στοιχεία κόπωσης, ωστόσο τα δημοσκοπικά ευρήματα επί του θέματος δεν είναι καθόλου ικανοποιητικά.

Όλες οι δημοσκοπήσεις (Rass, ΕΚΠΟΙΖΩ κ.α.) στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν μία μάλλον απαξιωτική στάση των καταναλωτών και μάλιστα σε συντριπτικό βαθμό. Ένα πολύ μικρό μέρος των καταναλωτών φαίνεται να είναι ικανοποιημένοι με το κυβερνητικό μέτρο. Αν μάλιστα σ΄αυτή την απαξίωση προστεθεί και η ισχυρή δυσαρέσκεια της αγοράς, προμηθευτών και λιανεμπόρων, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι το κυβερνητικό μέτρο δεν έχει να προσθέσει τίποτε άλλο από την επικοινωνιακή ενίσχυση της κυβέρνησης στην προεκλογική περίοδο, που ατύπως έχει αρχίσει.

Πηγές της αγοράς, μιλώντας προς το BD, έλεγαν πως στο πρώτο τρίμηνο του 2023 η κατανάλωση θα συνεχίσει να συρρικνώνεται και εκτιμούν πως το ποσοστό της μείωσης του όγκου πωλήσεων θα κυμανθεί από 3% ως 5%. Ο Ιανουάριος είναι ένας κακός μήνας και κάνουν λόγο για πτώση ως και 7%. Θεωρούν μάλιστα ότι ο πληθωρισμός θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται από την άνοιξη, μετά τον Απρίλιο. Αποφεύγουν βεβαίως να προχωρήσουν σε εκτιμήσεις για όλο το έτος, δεδομένου, όπως αναφέρουν, πως είναι νωρίς και υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες.

Όμως οι ίδιες πηγές προχωρούν σε μία ενδιαφέρουσα ερμηνεία της απόδοσης του «καλαθιού», το οποίο το θεωρούν επιτυχές. Λένε χαρακτηριστικά ότι η επιτυχία του συνίσταται στο γεγονός ότι ανάγκασε πολλές προμηθευτικές επιχειρήσεις να αυξήσουν τις προσφορές σε πολλά επώνυμα προϊόντα τα οποία δεν συμμετέχουν στο «καλάθι», σε μία προσπάθεια να περιορίσουν κατά το δυνατόν τις απώλειες. Αυτή, εξηγούν, είναι και η χρησιμότητα του. Παράλληλα με άλλες παρενέργειες, όπως ότι ενίσχυσε την τάση ανάπτυξης των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας –η κατανάλωση των οποίων  έτσι κι αλλιώς συνεχίζει να αυξάνεται.

Από την άλλη πλευρά η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχεδιάζει τα εξής συμπληρωματικά μέτρα:

• Πρώτον, πριν από το τέλος του Φεβρουαρίου –λίγες εβδομάδες πριν από προκήρυξη των εκλογών και τη διάλυση της Βουλής- θα θεσμοθετήσει ένα «σαρακοστιανό καλάθι», δίνοντας συνέχεια σ΄αυτό των Χριστουγέννων.
• Δεύτερον, πάλι στα τέλη του επόμενου μήνα να προχωρήσει στην παράταση του «καλαθιού του νοικοκυριού» τουλάχιστον για ένα μήνα, αν και η ίδια θα επιθυμούσε για τρεις. Όμως, οι αντιδράσεις της εγχώριας βιομηχανίας επωνύμων προϊόντων είναι ήδη μεγάλες και δεν μπορούν να αγνοηθούν, ενώ υπάρχει και η «αμφιθυμία» της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Τυπικά αυτό θα κριθεί στο τέλος του Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου, όταν θα είναι γνωστή η εξέλιξη του πληθωρισμού.
• Τρίτον, να τροποποιήσει τη νομοθετική ρύθμιση του «καλαθιού» και να υποχρεώσει τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και τους προμηθευτές τους να συμπεριλάβουν σε ορισμένες κατηγορίες επώνυμα προϊόντα. Λέγεται πως είναι μάλλον λιγότερα από 10 κατηγορίες. Επ' αυτού έχει υπάρξει συνεννόηση με την Επιτροπή Ανταγωνισμού και εντός των επομένων ημερών πρόκειται να σταλεί επισήμως η απάντηση της στο υπουργείο, που αναμένεται να είναι θετική.
• Τέταρτον, η θεσμοθέτηση του πασχαλινού «καλαθιού» κατά το αντίστοιχο του χριστουγεννιάτικου. Αν και κατά τα φαινόμενα θα υπολείπονται λίγες ημέρες ως τις εκλογές –υπό την προϋπόθεση ότι οι εκλογές θα γίνουν στο πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου– και υπάρχει κίνδυνος να «παρερμηνευτεί» η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου, ωστόσο δεν φαίνεται ότι ακόμη και ο κίνδυνος της «παρερμηνείας» θα εμποδίσει την πασχαλινή «εκδοχή» του «καλαθιού».