Σε προσωρινά μέτρα για τη μείωση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κατέληξε το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που συνεδρίασε σήμερα στις Βρυξέλλες. Τα νέα μέτρα τίθενται σε ισχύ από την 1η Δεκεμβρίου. Ωστόσο, υπάρχει κάποια απογοήτευση μεταξύ πολλών κρατών μελών για την έλλειψη αποφασιστικότερων μέτρων, όπως το πλαφόν στο φυσικό αέριο που υποστηρίχτηκε από 15 κράτη μέλη. Η Κομισιόν αναμένεται να υποβάλει πρόσθετες προτάσεις πάνω στα θέματα που συζητήθηκαν σήμερα κατά τη συνάντηση ηγετών την επόμενη εβδομάδα.
Ειδικότερα, οι υπουργοί Ενέργειας συζήτησαν την πιθανότητα επιβολής πλαφόν στο εισαγόμενο φυσικό αέριο, ένα μέτρο που υποστηρίζεται από περισσότερες από 15 χώρες ή τη δημιουργία ενός δείκτη τιμών του φυσικού αερίου παράλληλα με το ολλανδικό συμβόλαιο ttf που να αποτυπώνει καλύτερα την αγορά ενέργειας. Παράλληλα, οι υπουργοί τόνισαν ότι χρειάζεται να επιταχυνθούν οι κοινές αγορές lng μέσα από την ευρωπαϊκή πλατφόρμα χωρίς να χρειάζονται συνεχή βήματα και πολιτικές αποφάσεις. Τέλος, τα κράτη μέλη ζήτησαν στις προτάσεις της Κομισιόν να υπάρχουν και προβλέψεις για την συνέχιση των μέτρων υποστήριξης και τους επόμενους μήνες.
Η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον παραδέχτηκε στη συνέντευξη Τύπου πως η αγορά ενέργειας της Ευρώπης παρουσιάζει προβλήματα και χρειάζονται περισσότερα μέτρα, αλλά εξέφρασε την ικανοποίησή της που τα μέτρα που αποφασίστηκαν σήμερα είναι υποχρεωτικά. Παράλληλα, σημείωσε πως χρειάζεται παρέμβαση στην αγορά προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι τιμές του φυσικού αερίου πριν το χειμώνα και τόνισε ότι θα υπάρξουν προσωρινά μέτρα για τη μείωση των τιμών του φυσικού ρεύματος προκειμένου να πέσουν και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος χωρίς να αυξηθεί παράλληλα η κατανάλωση. Παράλληλα, η κ. Σίμσον είπε ότι θα συνεργαστεί με τον ομόλογό της σε θέματα εσωτερικών υποθέσεων για να προτείνει ένα stress test για στις ευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές ως απάντηση στις εκρήξεις στον Nord Stream.
Τι αποφασίστηκε σήμερα
Ειδικότερα, τα μέτρα που αποφασίστηκαν σήμερα, σύμφωνα με τον υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου της Τσεχίας, Ζόζεφ Σικέλα είναι ένας υποχρεωτικός στόχος μείωσης 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κατά τις ώρες αιχμής, ενώ υπάρχει και ένας εθελοντικός στόχος για μείωση κατά 10% τις ώρες αυτές.Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν το 10% των ωρών αιχμής τους μεταξύ της 1ης Δεκεμβρίου 2022 και της 31ης Μαρτίου 2023, κατά τις οποίες θα μειώσουν τη ζήτηση. Επίσης, κάθε χώρα είναι ελεύθερη να επιλέξει τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης και για τους δύο στόχους κατά την περίοδο αυτή.
Αναφορικά με το πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, αποφασίστηκε να τεθεί στα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών ΑΠΕ, πυρηνικών και λιγνίτη που σημείωσαν απροσδόκητα μεγάλα κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να αυξηθεί το λειτουργικό τους κόστος.
Το επίπεδο του ανώτατου ορίου έχει σχεδιαστεί ώστε να διατηρείται η κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφεύγεται η παρεμπόδιση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν μέτρα της επιλογής τους για τη συλλογή και τον αναπροσανατολισμό των πλεονασματικών εσόδων προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών πελατών ηλεκτρικής ενέργειας. Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ορισμένες ευελιξίες για να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές τους συνθήκες και τα μέτρα που ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ορισμού υψηλότερου ανώτατου ορίου εσόδων, τη χρήση μέτρων που περιορίζουν περαιτέρω τα έσοδα της αγοράς, τη διαφοροποίηση μεταξύ τεχνολογιών και την εφαρμογή ορίων στα έσοδα άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων, μεταξύ άλλων.
Σε περιπτώσεις όπου η καθαρή εξάρτηση ενός κράτους μέλους από τις εισαγωγές είναι ίση ή μεγαλύτερη από 100%, θα συνάψουν συμφωνία έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 για την επαρκή κατανομή των πλεονασματικών εσόδων με το κράτος μέλος εξαγωγής. Άλλα κράτη μέλη καλούνται επίσης να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες.
Επιπρόσθετα, αποφασίστηκε μία υποχρεωτική προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης επί των κερδών των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογίζεται επί των φορολογητέων κερδών, όπως προσδιορίζονται βάσει των εθνικών φορολογικών κανόνων κατά το φορολογικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023, τα οποία υπερβαίνουν την αύξηση κατά 20% των μέσων ετήσιων φορολογητέων κερδών από το 2018. Σημειώνεται ότι με αυτή τη μέθοδο ο φόρος θα είναι χαμηλότερος σε σχέση με αυτόν που θα προέκυπτε με βάση την αρχική πρόταση, που είχε ως σημείο εκκίνησης τα κέρδη του 2019.
Η εισφορά αλληλεγγύης θα εφαρμόζεται επιπλέον των τακτικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρήσουν εθνικά μέτρα που είναι ισοδύναμα με την εισφορά αλληλεγγύης, εφόσον είναι συμβατά με τους στόχους του κανονισμού και παράγουν τουλάχιστον συγκρίσιμα έσοδα. Τα έσοδα από την εισφορά αλληλεγγύης θα αξιοποιηθούν για την παροχή οικονομικής στήριξης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίσουν προσωρινά μια τιμή για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις η οποία να είναι χαμηλότερη του κόστους. Αποφασίστηκε ο ορισμός προσωρινά μιας τιμής για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για να στηρίξουν περαιτέρω τις ΜμΕ που αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές ενέργειας.
Τα μέτρα έχουν προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα. Θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Κ. Σκρέκας: Η Ευρώπη υιοθετεί το ελληνικό μοντέλο
Την ικανοποίησή του για τις σημερινές αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο οποίος παρουσίασε αναλυτικά την πρόταση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για επιβολή γενικού πλαφόν στο φυσικό αέριο.
Επίσης, κατά τη διάρκεια κλειστής πρωινής συνάντησης, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο και Πολωνία συμφώνησαν να καταθέσουν την επόμενη εβδομάδα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μια τεχνική πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί το πλαφόν.
Ο κ. Σκρέκας εξέφρασε την ικανοποίησή του για την συμφωνία, δεδομένου ότι ο ελληνικός μηχανισμός ανάκτησης υπερεσόδων υιοθετείται από την Ευρώπη και γίνεται Ευρωπαϊκός Κανονισμός. Η Ελλάδα έχει συγκεντρώσει ήδη 2,6 δισ. ευρώ από τις 7 Ιουλίου 2022.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε προσερχόμενος στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας: «Το σημερινό Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας γίνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, καθώς το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται στην Ευρώπη, ενόψει και του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα, πράγμα το οποίο γεμίζει με αγωνία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τον προηγούμενο Μάρτιο, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε αποστείλει επιστολή στην Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ζητώντας την επιβολή ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο. Σήμερα, 15 κράτη μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας. Είναι, όμως, ύψιστο ζήτημα ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών, να προχωρήσουμε όλοι μαζί».