Με την έλευση της πανδημίας και την αλματώδη ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, τα εμπορικά κέντρα μπήκαν στην μαύρη λίστα πολλών επενδυτών.
Ο νέος τρόπος κατανάλωσης, η ψηφιακή εποχή και ο φόβος του κορονοϊού σήμαναν το τέλος για πολλά καταστήματα, παρασύροντας τα εμπορικά κέντρα, ωστόσο, φαίνεται να επιστρέφει το ενδιαφέρον για τα mall νέας γενιάς που εμφανίζονται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη, εν μέσω νέου κύματος εξαγορών.
Πριν από λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε η εξαγορά του εκπτωτικού χωριού McArthur Glen στα Σπάτα από την Lamda Development, η οποία στοχεύει να βάλει την θυγατρική της, την Lamda Malls, στο χρηματιστήριο Αθηνών μέσα στο 2023, ενώ στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, επίσης, μπαίνουν σε νέα φάση αναπτυξιακού κύκλου τα εμπορικά κέντρα.
Στην Ισπανία, οι επενδύσεις στα καταστήματα λιανικής το α' εξάμηνο του 2022 ανήλθαν στα 1,1 δισ ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατα 10% σε σχέση με στοιχεία για ολόκληρο το 2021. Το μεγαλύτερο κομμάτι της αύξησης προήλθε από εξαγορές εμπορικών κέντρων, σύμφωνα με στοιχεία από την Savills, ενώ στις ΗΠΑ τα εμπορικά κέντρα με κύριο μισθωτή μεγάλο σουπερμάρκετ προσελκύουν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον.
Όμως, όπως πολλά πράγματα μέσα στην πανδημία, τα mall αναγκάστηκαν να μεταμορφωθούν ώστε να επιβιώσουν.
Τα εμπορικά κέντρα πρέπει να εξελιχθούν προκειμένου να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των καταναλωτών για μια καλύτερη εμπειρία και να προσφέρουν βελτιωμένες περιβαλλοντικές επιδόσεις, τονίζει η Έρη Μητσοστεργίου, World Research Director στη Savills, σε δηλώσεις της στο Business Daily.
Το μοντέλο των mall που στηρίζεται κυρίως σε ένα μείγμα που αποτελείται από καταστήματα ρούχων, αίθουσες κινηματογράφου και παρκινγκ δεν αρκεί πια.
Οι καταναλωτικές εμπειρίες του μέλλοντος απαιτούν μια άλλη πιο σύνθετη και απαιτητική χρήση των οργανωμένων εμπορικών καταστημάτων.
Γραφεία, ιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες, μέχρι και αποθήκες για last mile logistics μπαίνουν τώρα κάτω από την στέγη των mall που στοχεύουν σε περισσότερη ευκολία των πελατών, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση σε καταστήματα, όπως τα σουπερμάρκετ και στις υπηρεσίες που δεν προσφέρονται online, πχ. τα κομμωτήρια.
Αυτή η νέα συνταγή αφήνει πολύ λιγότερο χώρο στα καταστήματα ένδυσης high end fashion, καθώς εκτιμάται ότι πρόκειται για ένα μερίδιο της αγοράς που έχει λιγότερες αντοχές σε οποιαδήποτε πτώση.
Οι διαχειριστές έχουν καταλάβει ότι οτιδήποτε προσφέρει αξία στον καταναλωτή έχει πλέον θέση στα mall νέας γενιάς με την προϋπόθεση ότι θα τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι και θα μειώνεται το αποτύπωμα άνθρακά τους.
«Ο συνδυασμός ενοικιαστών θα εξελιχθεί ώστε να διαφοροποιηθεί από την ένδυση και να περιλαμβάνει καθημερινά ψώνια, υπηρεσίες, κλινικές, κέντρα υγείας, χώρους για co-working, προσφέροντας ακόμη και οικονομικά προσιτή στέγαση, προκειμένου να ενισχυθεί η καθημερινή κίνηση, η συμμετοχή της κοινότητας και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα τους», προσθέτει η κ. Μητσοστεργίου.
Ωστόσο, η διαχείριση του εμπορικού κέντρου δεν είναι η εύκολη υπόθεση που ήταν μέχρι πρότινος. Απαιτούνται νέα κεφάλαια ώστε να γίνουν πιο ευέλικτοι και φιλικοί στο περιβάλλον οι χώροι και να μπορούν να προσαρμόζονται στις νέες τάσεις που εμφανίζονται on και offline. Την ίδια στιγμή, αλλάζουν και οι αποτιμήσεις των εμπορικών ακινήτων και τα χρονοδιαγράμματα δεκαετιών γίνονται σχέδια ετών.
«Η σύγκλιση των προσδοκιών για το ύψος των τιμών ανάμεσα σε αγοραστές και πωλητές θα είναι ο αποφασιστικός παράγοντας που θα ξεκλειδώσει νέες ευκαιρίες», υπογραμμίζει η κ. Μητσοστεργίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της Lamda Development Οδυσσέας Αθανασίου γνωστοποίησε πως στο The Mall Athens θα γίνουν νέες επενδύσεις 30 εκατ. ευρώ με στόχο σημαντικότατες παρεμβάσεις και ανακαινίσεις που θα ανανεώσουν σε μεγάλο βαθμό την εικόνα του μεγάλου εμπορικού κέντρου των βορείων προαστίων.
Όμως, παρά τις αλλαγές και το νέο βελτιωμένο τοπίο στα καταστήματα λιανικής, παραμένει μια γενικότερη επιφυλακτικότητα από τους επενδυτές. Δεν είναι λίγα τα funds που είναι κάθετα αντίθετα σε οτιδήποτε έχει να κάνει με επένδυση σε φυσικό χώρο καταστήματος.
Η εξαγορά του McArthur Glen από την Lamda θεωρείται από τους αναλυτές πώς είναι κίνηση να ανεβάσει την αποτίμηση της εταιρείας και να κάνει την μετοχή της πιο ελκυστική όταν έρθει η στιγμή να μπει στο ΧΑ.
Στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα το επιχείρημα ότι είναι λίγα τα εμπορικά κέντρα και ότι η χώρα μπορεί να «σηκώσει» μερικά ακόμα.
Στοιχεία δείχνουν ότι στην χώρα αντιστοιχούν 52τμ εμπορικού κέντρου σε κάθε 1.000 κατοίκους, ενώ στην Ιταλία και την Ισπανία φτάνουν τα 212 και 203 τμ αντίστοιχα. Στην Σουηδία ο αριθμός αγγίζει τα 665 τμ ανα 1.000 κατοίκους.
Με την εξαγορά του Mc Arthur Glen, η Lamda ενισχύει την κυρίαρχη της θέση στον κλάδο.
Σύμφωνα με αναλυτές, η μεικτή αξία (gross value) των 4 εμπορικών κέντρων (The Mall Athens, Golden Hall, Mediterranean Cosmos, Mc Arthur Glenn) ανέρχεται στα 900 εκατ ευρώ. Ενώ, αν προστεθούν και τα 2 εμπορικά κέντρα που θα κατασκευαστούν στο Ελληνικό (Vouliagmeni Mall και Marina Galleria) το συνολικό gross value θα φτάνει τα 1,6 δισ ευρώ. Σημειώνεται, ότι στην μεικτή αξία δεν έχει αφαιρεθεί ο δανεισμός της επένδυσης.