Ηλ. Λεκκός: Το πρώτο επιθετικό βήμα της ΕΚΤ κατά του πληθωρισμού

Στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να αυξήσει τα επιτόκια κατά 50 μ.β. προκειμένου να ανταποκριθεί στον αγώνα για τον έλεγχο του πληθωρισμού στην ευρωζώνη καθώς και στη δημιουργία ενός μέσου για την προστασία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, το TPI (Transmission Protection Instrument), αναφέρεται σε ανάλυσή του με τίτλο: «ECB Watch: Πρώτο Επιθετικό Βήμα! » ο Ηλίας Λεκκός, Chief Economist, Επικεφαλής Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς.

Αναλυτικά, σημειώνει ότι: 

• Το Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποφάσισε ομόφωνα να αυξήσει κατά 50 μ.β. τα παρεμβατικά επιτόκια: των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης διαμορφώνεται στο 0,50%, της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,75% και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο 0,00%. Είναι η πρώτη αύξηση από το 2011. Σημειώνεται ότι στην προηγούμενη συνεδρίασή της η ΕΚΤ είχε δηλώσει ότι σκόπευε στη σημερινή συνεδρίαση να προβεί σε αύξηση των βασικών επιτοκίων της κατά 25 μ.β. και συνδέει τη μεγαλύτερη άνοδο με τον κίνδυνο υψηλότερου πληθωρισμού και την ενισχυμένη στήριξη από το νέο εργαλείο για την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Διευκρίνισε ότι η προηγούμενη καθοδήγηση (forward guidance) για τη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου δεν ισχύει και ότι πλέον οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται σε κάθε συνεδρίαση με βάση τα πρόσφατα στοιχεία, αν και η κατεύθυνσή τους είναι ανοδική.
• Αποφάσισε ομόφωνα την εισαγωγή ενός νέου εργαλείου για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, του Transmission Protection Instrument (TPI). Μπορεί να ενεργοποιηθεί για κάθε χώρα και έχει ως στόχο να αντισταθμίσει ανεπιθύμητες, ακανόνιστες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι την πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στον κίνδυνο κατακερματισμού λόγω της πανδημίας αποτελεί η ευελιξία των επανεπενδύσεων μέσω του ΡΕΡΡ που επαναβεβαίωσε ότι θα συνεχιστούν τουλάχιστον έως τα τέλη του 2024. Παράλληλα, επανέλαβε ότι θα επανεπενδύει το κεφάλαιο των τίτλων που λήγουν και που αγοράστηκαν μέσω του ΑΡΡ για αρκετό διάστημα μετά την πρώτη αύξηση στα βασικά της επιτόκια.
• Παραδέχεται ότι η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται καταδεικνύοντας τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα της ανάπτυξης. Επιπλέον, επισημαίνει την αρνητική επίδραση στην οικονομία του υψηλού πληθωρισμού (μέσω της επίπτωσής του στην αγοραστική δύναμη), των συνεχιζόμενων προβλημάτων στην πλευρά της προσφοράς και της υψηλότερης αβεβαιότητας. Επομένως, ανέφερε ότι οι κίνδυνοι για χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης είναι αυξημένοι. Ωστόσο, η πρόεδρός της, Κρ. Λαγκάρντ απέκλεισε το ενδεχόμενο ύφεσης στην Ευρωζώνη για φέτος και του χρόνου.
• Αναγνωρίζει τη σημαντική άνοδο του πληθωρισμού, που την αποδίδει κυρίως στις υψηλές τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, αλλά και ότι πλέον οι πληθωριστικές πιέσεις διαχέονται ευρύτερα στην οικονομία. Επίσης, αναμένει να παραμείνει υψηλός για κάποιο διάστημα. Για την αγορά εργασίας διαπιστώνει ότι παραμένει ισχυρή, ενώ χαρακτήρισε τις αυξήσεις στους μισθούς περιορισμένες.
• Η επόμενη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ είναι προγραμματισμένη για τις 8/9/22.

Βασικά Σημεία Του Νέου Εργαλείου ΤΡΙ

• Το νέο εργαλείο ονομάζεται Transmission Protection Instrument – TPI. Έχει ως στόχο τη διασφάλιση της αποτελεσματικής μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Είναι το πιο ισχυρό εργαλείο της ΕΚΤ για την αντιμετώπιση του ενδεχομένου εμφάνισης χρηματοπιστωτικού κατακερματισμού.
• Μέσω αυτού του εργαλείου - και υπό την προϋπόθεση ότι εκπληρώνονται συγκεκριμένα κριτήρια - θα μπορεί η ΕΚΤ να αγοράζει στη δευτερογενή αγορά ομόλογα που βρίσκονται υπό την πίεση της αγοράς, πίεση που δεν δικαιολογείται από τα θεμελιώδη στοιχεία της εν λόγω χώρας. Όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. Το ύψος των αγορών μέσω του TPI δεν προσδιορίζεται εκ των προτέρων και εξαρτάται από τη σοβαρότητα της εν λόγω απειλής.
• Επιλέξιμα ομόλογα είναι αυτά που εκδίδονται από κράτη-μέλη της ΟΝΕ, τοπικές κυβερνήσεις και επιλέξιμους οργανισμούς (agencies) με υπολειπόμενη διάρκεια 1-10 έτη. Δεν αποκλείεται, εάν απαιτηθεί, και η αγορά τίτλων του ιδιωτικού τομέα.
• Τα κριτήρια για την ενεργοποίηση του ΤΡΙ περιλαμβάνουν τη:

1. συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ: η χώρα να μην υπόκειται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος ή τα μέτρα που έχει λάβει η χώρα ως απάντηση σε σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ να έχουν αξιολογηθεί ως αποτελεσματικά.
2. απουσία σοβαρών μακροοικονομικών ανισορροπιών, ή τα διορθωτικά μέτρα που έχει λάβει η χώρα ως απάντηση σε σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ να έχουν γίνει αποδεκτά.
3. δημοσιονομική βιωσιμότητα: για να βεβαιωθεί το Δ.Σ. της ΕΚΤ για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους του κράτους-μέλους θα λάβει υπόψη του, όπου είναι διαθέσιμες, σχετικές αναλύσεις βιωσιμότητας από την Ευρ. Επιτροπή, τον ESM, το ΔΝΤ και άλλους οργανισμούς σε συνδυασμό με την εσωτερική ανάλυση της ΕΚΤ.
4. υγιείς και βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές: συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που υπεβλήθησαν για τη χρήση του Recovery and Resilience Facility) και με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον δημοσιονομικό τομέα.

Η απόφαση του Δ.Σ. για την ενεργοποίηση του TPI θα βασίζεται σε συνολική αξιολόγηση των δεικτών αγοράς και
μετάδοσης, σε αξιολόγηση του κατά πόσον εκπληρώνει το κράτος-μέλος τα σχετικά κριτήρια και σε κρίση ότι η
ενεργοποίηση αγορών μέσω του TPI συνάδει με την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου της ΕΚΤ. Οι αγορές θα
τερματίζονται είτε μετά από διαρκή βελτίωση της μετάδοσης, είτε βάσει εκτίμησης ότι οι επίμονες εντάσεις στην
αγορά οφείλονται κυρίως στα θεμελιώδη μεγέθη της χώρας.

Αντιδράσεις Αγορών

Η ΕΚΤ αύξησε τα παρεμβατικά επιτόκια κατά 50μβ. Οι επενδυτές αντέδρασαν αρχικά με ενίσχυση της ισοτιμίας EUR/USD αλλά μετά επέστρεψε κοντά στο προηγούμενο επίπεδο (που ήταν πριν από την ανακοίνωση των αποφάσεων της συνεδρίασης της ΕΚΤ). Η απόδοση των γερμανικών διετών κρατικών ομολόγων αρχικά ενισχύθηκε σε σημαντικό βαθμό αλλά μετά αποκλιμακώθηκε. Παράλληλα, οι τιμές των μετοχών αρχικά αυξήθηκαν αλλά μετά μειώθηκαν κοντά στο προηγούμενο επίπεδο, ενώ το spread των εταιρικών ομολόγων αρχικά μειώθηκε αλλά μετά ενισχύθηκε κοντά στο προηγούμενο επίπεδο.

Ανάλυση Πληθωρισμού

Από την πλευρά του κόστους παραγωγής ασκείται πολύ ανοδική επίδραση στον πληθωρισμό λόγω των υψηλών διεθνών τιμών ενέργειας και πρώτων υλών. Στον τομέα της αγοράς εργασίας τα στοιχεία καταδεικνύουν ανοδική επίδραση στο δομικό πληθωρισμό, καθώς το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται χαμηλότερα του μακροχρονίου μέσου όρου, ενώ ο ρυθμός ενίσχυσης των μισθών διαμορφώνεται υψηλότερα του μακροχρόνιου μέσου όρου. Παράλληλα, οι πληθωριστικές προσδοκίες τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων είναι αρκετά υψηλές. Συνολικά, τα στοιχεία του Ιουνίου καταδεικνύουν πολύ ανοδική επίδραση στον πληθωρισμό στον ίδιο περίπου βαθμό με τους προηγούμενους μήνες.