Επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, «βαρίδι» η καταναλωτική εμπιστοσύνη

Διατηρήθηκε η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα και τον Ιούνιο, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιεί το ΙΟΒΕ σε συνεργασία με την Κομισιόν, με τον αντίστοιχο δείκτη να διαμορφώνεται στις 104,3 μονάδες από 108 που ήταν τον Μάιο, αλλά να παραμένει υψηλότερα από τους αντίστοιχους που καταγράφηκαν τόσο στην ευρωζώνη όσο και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Σημειώνεται ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην ευρωζώνη υποχώρησε στις 104 μονάδες από 105 που ήταν τον Μάιο, ενώ για το σύνολο της ΕΕ διαμορφώθηκε στις 102,5 τον Ιούνιο από 104,2 που ήταν τον προηγούμενο μήνα. 

«Βαρίδι» η καταναλωτική εμπιστοσύνη με τον αντίστοιχο δείκτη να υποχωρεί σε χαμηλό τεσσάρων ετών, ενώ ξεχώρισε ο τομέας των κατασκευών όπου οι προσδοκίες παραμένουν θετικές. 

Όπως τονίζει στην έκθεσή του το ΙΟΒΕ οι επιχειρηματικές προσδοκίες υποχώρησαν κυρίως στη βιομηχανία και λιγότερο στις υπηρεσίες και λιανικό εμπόριο, ενώ αντίθετα στον τομέα των Κατασκευών, κινήθηκαν έντονα ανοδικά. Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται επί τετράμηνο, χωρίς να διαφαίνεται το τέλος του, οι επιπτώσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες και στις παραγγελίες γίνονται ιδιαίτερα αισθητές στη βιομηχανία.

Αλλαγή τάσης καταγράφεται εκ νέου στη καταναλωτική εμπιστοσύνη, με το δείκτη να υποχωρεί ελαφρά και να κινείται κοντά στο ελάχιστο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Αν και έχουν πραγματοποιηθεί διαδοχικές δέσμες παρεμβάσεων για την ενεργειακή κρίση, οι εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις προβληματίζουν τα νοικοκυριά για την οικονομική τους κατάσταση προσεχώς, βάσει και του σχετικού ισοζυγίου στην έρευνα.

Αυτές οι τάσεις αναδεικνύουν εκ νέου τη σημασία στρατηγικών παρεμβάσεων πολιτικής για τη βελτίωση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα. Μεταξύ αυτών, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, συστηματικά και έγκαιρα, μπορεί να είναι κομβική. Ταυτόχρονα, η ισχυρή δυναμική που επιδεικνύει ο τουρισμός θα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας των προσδοκιών, για πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Αναλυτικότερα:

• στη Βιομηχανία, το ήπια αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε ελαφρά, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν αισθητά και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες υποχώρησαν.
• στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή υποχώρησαν σημαντικά, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένησαν ήπια.
• στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις εξασθένησαν σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να αποκλιμακώνεται ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται ήπια. 
• στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων μεταβλήθηκαν αισθητά, εκείνες για τη ζήτηση βελτιώθηκαν ήπια, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης υποχώρησαν σημαντικά.
• στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας υποχώρησαν ελαφρά, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση εντός ενός έτους οι οποίες ενισχύθηκαν ήπια.  Παράλληλα υποχώρησαν ελαφρά οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και βελτιώνεται ήπια η πρόθεση για αποταμίευση.

Βιομηχανία: Σημαντική επιδείνωση των προσδοκιών 

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε αισθητά τον Ιούνιο, στις 103,9 μονάδες, από 111,4 μονάδες τον προηγούμενο μήνα, επίπεδο χαμηλότερο και από το αντίστοιχο περυσινό (105,3 μον.). Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση ενισχύθηκε ελαφρά, το ύψος των αποθεμάτων κλιμακώθηκε, ενώ το ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες εξασθένησε περαιτέρω.

Κατασκευές: Ισχυρή βελτίωση των προσδοκιών

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές βελτιώθηκε σημαντικά τον Ιούνιο, στις 122,9 μονάδες (από 103,7 μον. τον Μάιο), σε επίπεδο ελαφρώς χαμηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (128,9 μονάδες). Αυτή η μεταβολή ήταν αποτέλεσμα της έντονης ενίσχυσης των  προσδοκιών στις Ιδιωτικές Κατασκευές, αντισταθμίζοντας την ηπιότερη επιδείνωσή τους στα Δημόσια Έργα. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων αμβλύνθηκαν σημαντικά, ενώ αντίθετα, οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση υποχώρησαν ελαφρά. 

Λιανικό Εμπόριο: Σταθερότητα στις προσδοκίες 

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο υποχώρησε οριακά και διαμορφώθηκε τον Ιούνιο στις 89,0 (από 89,8) μονάδες. Η επιδείνωση είναι αποτέλεσμα της εξασθένισης των προσδοκιών του κλάδου Οχημάτων-Ανταλλακτικών και Πολυκαταστημάτων, με τους υπόλοιπους κλάδους να κινούνται ανοδικά. 

Υπηρεσίες: Μικρή βελτίωση στις προσδοκίες

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες ενισχύθηκε ελαφρά τον Ιούνιο, στις 100,5 μονάδες, από 97,6 τον Μάιο. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση είναι ήπια ανοδικές, όπως και εκείνες για την τρέχουσα ζήτηση. Αντιθέτως, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης, αν και θετικές, ήταν σαφώς εξασθενημένες.

Καταναλωτές: Μικρή επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης

Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε ελαφρώς τον Ιούνιο και διαμορφώθηκε στις –52,5 (από –51,3) μονάδες, επίπεδο πολύ χαμηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-24,7 μονάδες) και πλησίον του ελάχιστου επιπέδου των τελευταίων τεσσάρων ετών12. Αν και έχουν πραγματοποιηθεί διαδοχικές δέσμες παρεμβάσεων πολιτικής για την ενεργειακή κρίση, οι συνεχώς εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις προβληματίζουν τα νοικοκυριά για την οικονομική τους κατάσταση προσεχώς, βάσει και του σχετικού ισοζυγίου στην έρευνα.

Άλλωστε, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, χωρίς να διαφαίνεται το τέλος του, με τις κυρώσεις να κλιμακώνονται εκατέρωθεν, διατηρώντας σε υψηλά επίπεδα την αβεβαιότητα των νοικοκυριών για τις επιπτώσεις του μεσοπρόθεσμα. Αντίρροπα σε αυτές τις επιδράσεις θεωρείται πως επενεργεί η ισχυρή δυναμική του τουρισμού στην αρχή του καλοκαιριού. Εφόσον αυτή η τάση συνεχιστεί, θα είναι ένας από τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες των προσδοκιών προσεχώς, για ένα σημαντικό τμήμα των νοικοκυριών. Προς το παρόν δεν είναι εύκολο να σταθμιστεί η επίδραση των υγειονομικών εξελίξεων το επόμενο χρονικό διάστημα. Θα εξαρτηθεί από την πορεία των σχετικών δεδομένων, τα οποία την τρέχουσα περίοδο παρουσιάζουν, τουλάχιστον πρόσκαιρα, επιδείνωση. Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν στην πρώτη θέση στην κατάταξη ως προς τους περισσότερο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ, με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους.