Παρά το γεγονός ότι η τιμή του φυσικού αερίου έχει υποχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε καμία περίπτωση η ενεργειακή κρίση που πλήττει την Ευρώπη δεν φαίνεται να φθάνει στο τέλος της, με τις ευθύνες να αποδίδονται και στις κυβερνήσεις της Γηραιάς Ηπείρου.
Άλλωστε πριν από τέσσερις μήνες, όταν το πρόβλημα δεν είχε εμφανιστεί, ο Άμος Χόλσταϊν, ειδικός της αμερικανικής κυβέρνησης για την ενεργειακή ασφάλεια είχε προειδοποιήσει ότι η Ευρώπη δεν έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για τον χειμώνα που έρχεται, με τα αποθέματά της να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά.
Η μη έγκαιρη προετοιμασία άφησε την ΕΕ και μάλιστα εν τω μέσω νέων κυμάτων της πανδημίας, στο έλεος του χειμώνα και φυσικά των διαθέσεων του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, δηλαδή δύο παραμέτρων που δύσκολα μπορεί κάποιος να προβλέψει πως θα συμπεριφερθούν.
«Η ενεργειακή κρίση έπληξε το μπλοκ όταν η ασφάλεια του εφοδιασμού δεν ήταν στο «μενού» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων», επισημαίνει, μιλώντας στο Bloomberg, ο Μάξιμο Ματζινίλι, επικεφαλής ενέργειας και κλίματος στην εταιρεία συμβούλων FleishmanHillard EU, ενώ εκτιμά ότι η κρίση θα συνεχιστεί και θα προκαλέσει ένταση μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών στις Βρυξέλλες και αυτών των 27 κρατών – μελών της ΕΕ. Η κρίση δεν είναι κάτι που εμφανίστηκε ξαφνικά αλλά συνέπεια πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι η Ευρώπη βρίσκεται στη μέση μιας ενεργειακής μετάβασης, κλείνοντας εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα και αυξάνοντας την εξάρτησή της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σίγουρα αιολική και ηλιακή ενέργεια είναι πιο καθαρές μορφές, αλλά διαθέτουν και ένα ευμετάβλητο χαρακτήρα, όπως αποδεικνύει και η υποχώρηση της ισχύος τους τους τελευταίους μήνες.
Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια του 2021 η τιμή του φυσικού αερίου ενισχύθηκε άνω του 700%, αν και καταγράφηκε μικρή αποκλιμάκωση των τιμών κατά τις τελευταίες ημέρες του προηγούμενου έτους, λόγω και της αύξησης των ροών από τη Ρωσία. Σήμερα η τιμή για το προθεσμιακό συμβόλαιο Φεβρουαρίου ενισχύεται στην αγορά της Ολλανδίας (Dutch TTF) άνω του 5% στα 93,450 ευρώ, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα και για το προθεσμιακό συμβόλαιο Μαρτίου με άνοδο 5,3% στα 92,10 ευρώ.
Εντυπωσιακό ράλι για το φυσικό αέριο το 2021
Την ίδια ώρα η Μόσχα είχε από το καλοκαίρι δείξει τις όχι και τόσο καλές της προθέσεις, καθώς τότε η Gazprom ξεκίνησε να μειώνει την παροχή φυσικού αερίου προς τη Γηραιά Ήπειρο, έχοντας ως δικαιολογία την ύπαρξη εργασιών συντήρησης στο δίκτυό της, αλλά στην ουσία ξεκινώντας νωρίς να πιέζει προκειμένου οι Ευρωπαίο να δώσουν το πράσινο φως για τον αγωγό Nord Stream
Ταυτόχρονα, οι υπόλοιπες χώρες από την Ιαπωνία έως την Κίνα ενίσχυαν τις εισαγωγές τους υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τον ερχόμενο χειμώνα. Θεωρητικά η Ευρώπη θα έπρεπε να προνοήσει κατά τη διάρκεια των καλοκαιριών μηνών, όταν η τιμή του φυσικού αερίου είναι πιο χαμηλή και να προχωρήσει σε ενίσχυση των αποθεμάτων της.
Αυτό δεν συνέβη και στις 14 Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια για απεξάρτηση από τον άνθρακα, με στόχο η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να φθάσει στο 55% το 2023 σε σύγκριση με τα επίπεδα της δεκαετίας του 1990. Το σχέδιο μπορεί να είναι ορθό αλλά φαίνεται ότι δεν λαμβάνει υπόψη του ορισμένες βασικές παραμέτρους και κυρίως ότι αυτή η απεξάρτηση δεν μπορεί να γίνει με ταχύτητα. Παράλληλα η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώνεται εδώ και χρόνια, γεγονός που την έχει αφήσει να εξαρτάται περισσότερο από τις εισαγωγές και κυρίως από τη ρωσική Gazprom. Όμως ο αγωγός Nord Stream 2 δεν είναι και τόσο καλοδεχούμενος στην ΕΕ, ενώ η νέα γερμανική κυβέρνηση εμφανίζεται λιγότερο θετικά διακείμενη να δώσει το πράσινο φως σε σύγκριση με την κυβέρνηση της Μέρκελ.
Η ανακούφιση για την Ευρώπη κατέφθασε λόγω και της αύξησης των εισαγωγών αμερικανικού LNG, αλλά αυτή όπως φαίνεται είναι προσωρινή. Βάσει των επίσημων στοιχείων οι τοποθεσίες αποθήκευση αποθεμάτων φυσικού αερίου είναι γεμάτες κατά 56% δηλαδή βρίσκονται κατά 15% χαμηλότερα σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών. «Σε κανένα από τα τελευταία χρόνια από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές δεν είχαμε συγκριτικά τόσο χαμηλά επίπεδα αποθήκευσης σε μία χειμερινή περίοδο», σημειώνει ο Σεμπάστιαν Μπλέσκε, επικεφαλής της INES, της ένωσης χειριστών συστημάτων αποθήκευσης αερίου και υδρογόνου στη Γερμανία.
Εάν δεν υπάρξει ουσιαστική αύξηση των ρωσικών εξαγωγών, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό, τα επίπεδα αποθεμάτων θα βρίσκονται σε αυτό το χαμηλό επίπεδο έως και τον Μάρτιο εκτιμά η εταιρεία ερευνών Wood Mackenzie ή μπορεί να κινηθούν και ακόμη πιο χαμηλά εάν υπάρξουν πιο οξείες καιρικές συνθήκες.
Με την ενεργειακή πολιτική σε μεγάλο βαθμό στα χέρια των κρατών μελών, οι αξιωματούχοι της ΕΕ δεν έχουν την εξουσία να υποχρεώσουν τις εθνικές κυβερνήσεις να αναπληρώσουν τα αποθέματα φυσικού αερίου με μεγαλύτερη ταχύτητα. Για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, η Ρωσία αναπτύσσει στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία, μια κίνηση που σύμφωνα με αμερικανικές πηγές πληροφοριών προμηνύει μια πιθανή εισβολή. Περίπου το ένα τρίτο του ρωσικού φυσικού αερίου που ρέει στην Ευρώπη διασχίζει την Ουκρανία και παρόλο που οι αποστολές δεν διακόπηκαν κατά τη διάρκεια της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα εξακολουθούσε να ισχύει εάν ξεσπάσει πόλεμος φέτος.
Η ενεργειακή κατάσταση περιορίζει το εύρος των ενεργειών που μπορούν να λάβουν οι δυτικές δυνάμεις για να αντιμετωπίσουν τη ρωσική επιθετικότητα, λέει ο Τζέισον Μπάρντοφ, διευθυντής του Κέντρου για την Παγκόσμια Ενεργειακή Πολιτική στο Πανεπιστήμιο Columbia. «Η ικανότητα της Ευρώπης και των ΗΠΑ να ανταποκριθούν σε μια ρωσική εισβολή περιορίζεται τόσο από την επιθυμία να μην επιδεινωθεί η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης επιβάλλοντας κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας όσο και, γενικότερα, από την απειλή ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ανταποδώσει σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση περιορίζοντας τις ροές φυσικού αερίου. στην Ευρώπη, όπως έκανε το 2006 και το 2009», εκτιμά.
Οι traders προετοιμάζονται ήδη για το χειρότερο, με τις τιμές του φυσικού αερίου που παραδίδεται από την άνοιξη έως το 2023 να αυξάνονται περίπου κατά 40% τον περασμένο μήνα. Κάποιοι λένε ότι η κρίση μπορεί να διαρκέσει μέχρι το 2025, όταν το επόμενο κύμα έργων LNG στις ΗΠΑ θα αρχίσει να προμηθεύει την παγκόσμια αγορά.
«Είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να επιτευχθεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο αποθήκευσης φυσικού αερίου χωρίς πρόσθετες ρωσικές εξαγωγές μέσω του Nord Stream 2 ή αύξηση των ρωσικών εξαγωγών» εκτιμά ο Μάσιμο Ντι Οντοάρντο, κορυφαίο στέλεχος της Wood Mckenzie και προβλέπει ότι «το 2022 θα είναι άλλη μια ασταθής χρονιά για τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
