Η κλιματική αλλαγή αλλά και οι αυξανόμενες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο αποτελούν δύο από τις νέες βασικές απειλές για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως επεσήμανε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κα Κριστίν Λαγκάρντ.
Στην εισαγωγική της ομιλία κατά την έναρξη της πέμπτης ετήσιας διάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ESRB), η κα Λαγκάρντ αναφέρθηκε εκτενώς τόσο στις προκλήσεις που δημιουργεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα η κλιματική αλλαγή όσο και μία τυχόν απότομη πράσινη μετάβαση.
Όπως επεσήμανε «υπάρχουν οι γνωστές απειλές για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που ήταν πάντα στο ραντάρ του ESRB, όπως η αχαλίνωτη ανάληψη κινδύνων, οι εκτεταμένες αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων και η υπερβολική πιστωτική ανάπτυξη. Σήμερα, όμως, αντιμετωπίζουμε επίσης νέους τύπους απειλών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν βαθιά τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δύο τέτοιες απειλές ξεχωρίζουν: η κλιματική αλλαγή και τα περιστατικά στον κυβερνοχώρο. Και τα δύο έχουν κοινά μοτίβα. Και τα δύο είναι παγκόσμια φαινόμενα που δεν σταματούν στα σύνορα. Και οι δύο είναι διατομεακές, επηρεάζοντας δυνητικά τις τράπεζες, τους ασφαλιστές, τα επενδυτικά κεφάλαια και τις αγορές που τα συνδέουν. Και τα δύο είναι πολύπλοκα, ανάλογα με πολλούς παράγοντες και ηθοποιούς.
Η αντιμετώπιση αυτών των απειλών είναι πρόκληση, αλλά όπως είπε ο Steve Jobs, «αν ορίσεις σωστά το πρόβλημα, σχεδόν έχεις τη λύση». Έτσι, στις σημερινές μου παρατηρήσεις θα ήθελα να διερευνήσω τη φύση αυτών των απειλών, το είδος των απαντήσεων που χρειαζόμαστε για να τις αντιμετωπίσουμε και πού το ΕΣΣΚ μπορεί να προσθέσει αξία την επόμενη δεκαετία».
Απειλές από την κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με την κα Λαγκάρντ για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή θα πρέπει να υπάρξει μία συλλογική προσπάθεια, ενώ ο χρηματοπιστωτικός τομέας οφείλει να διοχετεύσεις πόρους για να χρηματοδοτήσει τη μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη οικονομία.
«Ωστόσο, για να μπορέσει να παίξει αυτόν τον ρόλο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να είναι ανθεκτικό. Και η ίδια η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για αυτήν την ανθεκτικότητα με δύο βασικούς τρόπους», σημείωσε η κα Λαγκάρντ και αναφέρθηκε εκτενώς σε αυτούς: .
- Ο πρώτος είναι μέσω φυσικών κινδύνων: Οι περιβαλλοντικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες, η ξηρασία και η αύξηση της θερμοκρασίας μπορούν να οδηγήσουν σε άμεσες και έμμεσες απώλειες για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – και η ένταση και η πιθανότητα αυτών των καταστροφών συνδέεται σαφώς με την κλιματική αλλαγή. Η καταστροφή από τις πλημμύρες αυτό το καλοκαίρι εκτιμάται ότι προκάλεσε οικονομικές ζημιές που ξεπερνούν τα 29 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο στη Γερμανία
- Η δεύτερη απειλή για την ανθεκτικότητα είναι μέσω του κινδύνου απότομης μετάβασης: Μια άτακτη μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει απώλειες για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, στο βαθμό που τα επιχειρηματικά μοντέλα των ρυπογόνων βιομηχανιών γίνονται μη βιώσιμα και τα περιουσιακά τους στοιχεία καταλήγουν να λανθάνουν. Εάν τα περιουσιακά στοιχεία χάσουν την αξία τους πριν από την αναμενόμενη οικονομική διάρκεια ζωής τους και ανατιμηθούν απότομα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε συστημικούς δονήσεις.
Προσέθεσε ακόμη ότι η ανάλυση του ESRB διαπιστώνει ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν διαφοροποιούν ακόμη ουσιαστικά τις τιμές τους με βάση τους κλιματικούς κινδύνους. Δεδομένου ότι οι φυσικοί κίνδυνοι και οι κίνδυνοι μετάβασης συγκεντρώνονται σε μεμονωμένες τράπεζες, τα αποτελέσματα της επίτευξης ενός οριακού σημείου θα είναι συγκεντρωμένα και ενδέχεται να έχουν ισχυρότερα αποτελέσματα από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά. Αυτό θα μπορούσε με τη σειρά του να μεταδοθεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ευρύτερα.
Για παράδειγμα, το 70% των πιστωτικών ανοιγμάτων του τραπεζικού συστήματος σε επιχειρήσεις που υπόκεινται σε υψηλούς ή αυξανόμενους φυσικούς κινδύνους συγκεντρώνεται στα χαρτοφυλάκια μόνο 25 τραπεζών της ζώνης του ευρώ. Για επτά από αυτές τις τράπεζες, αυτά τα ανοίγματα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 10% του συνολικού ενεργητικού τους. «Αν θέλουμε να περιορίσουμε τις πιο επιβλαβείς επιπτώσεις, η πρώτη γραμμή άμυνας απαιτεί από τις κυβερνήσεις να αναπροσαρμόσουν τις κλιματικές πολιτικές τους στο μέγεθος της πρόκλησης. Οι αποτελεσματικές πολιτικές για το κλίμα θα ωφελούσαν επίσης τον χρηματοπιστωτικό τομέα», ξεκαθάρισε η επικεφαλής της ΕΚΤ.
Απειλές από περιστατικά στον κυβερνοχώρο
Παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει καταγραφεί κάποια επίθεση στον κυβερνοχώρο που να έχει επηρεάσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι τράπεζες θα πρέπει να είναι έτοιμες για να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Σύμφωνα με την κα Λαγκάρντ υπάρχουν, όμως, τρεις βασικοί λόγοι για να υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς τραπεζών:
- Πρώτον, η ψηφιοποίηση σημαίνει ότι μεμονωμένες εταιρείες έχουν εκτεθεί περισσότερο σε επιθέσεις στον κυβερνοχώρο – και ο COVID-19 απλώς επιτάχυνε αυτήν την τάση. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έπρεπε να προσαρμόσουν την τεχνολογική τους υποδομή σε μια ξαφνική αύξηση της εξ αποστάσεως εργασίας και των σχέσεων με τους πελάτες εξ αποστάσεως, γεγονός που αυξάνει την αποτελεσματικότητα αλλά και την ευπάθεια.
- Δεύτερον, η διασύνδεση των συστημάτων πληροφοριών επιτρέπει την ταχεία εξάπλωση των περιστατικών στον κυβερνοχώρο. Υπάρχουν περίπου 22.000 χρηματοοικονομικές οντότητες στην ΕΕ, και η ψηφιοποίηση έχει εμβαθύνει τους δεσμούς μεταξύ τους και με τρίτες υποδομές και παρόχους υπηρεσιών. Ως αποτέλεσμα, ένα περιστατικό στον κυβερνοχώρο μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί από λειτουργική διακοπή σε συστημικό συμβάν.
- Τρίτον, τα περιστατικά στον κυβερνοχώρο γίνονται πιο συχνά και πιο περίπλοκα. Για παράδειγμα, μεταξύ 2019 και 2020, ο αριθμός των περιστατικών στον κυβερνοχώρο που αναφέρθηκαν στην ΕΚΤ αυξήθηκε κατά 54%, και πολλά από αυτά ήταν κακόβουλα.
«Συλλογικά, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να διαχειριστούμε τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ενός μεγάλου περιστατικού στον κυβερνοχώρο. Εάν συμβεί ένα τέτοιο γεγονός, μια συντονισμένη και ταχεία απόκριση θα είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης και την αποκατάσταση αξιόπιστων πληροφοριών. Αυτό μπορεί να απαιτήσει νέες μορφές και μηχανισμούς συνεργασίας και επικοινωνίας. Οι οικονομικές αρχές πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό το νέο περιβάλλον, καθώς το τοπίο απειλών στον κυβερνοχώρο επίσης εξελίσσεται συνεχώς», επεσήμανε η κα Λαγκάρντ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
